Саркози пишува дека Америка е партнер што бара да се следи без прашање. Ако некој се колеба, Вашингтон го гледа тоа како предавство. Со неа треба да се биде силен и независен. Турција треба да остане надвор од Европа и да биде мост кон Азија. Нациите и државите не ги менуваат адресите и, во таа смисла, Евреите и Палестинците се осудени на соживот и договор. Така е и со сите други вакви невралгични ситуации. Особено внимание заслужува неговата оцена за светските лидери со кои соработувал долги години. Интересен е портретот на Ангела Меркел, со оглед на тоа колку биле блиски
Новата книга на Никола Саркози, „Le Temps des Combats“, како повод
Кога неодамна мојот пријател Антоан Колона, главен уредник на француското геополитичко списание „Ле спектакл ду монд“, ми ја испрати новата книга на Никола Саркози, бев изненаден. Меѓутоа, еден површен осврт на француските медиуми ми укажа на големиот интерес што го предизвика книгата кај тамошната јавност.
Неоспорниот факт дека ние Србите немаме ништо убаво да кажеме за тој француски претседател и дека го паметиме како човекот што меѓу првите ја призна т.н. независност на Косово, кој не покажа ни најмало разбирање за нас, не ја разниша мојата љубопитност. Ниту дека не ги делам истите идеолошки ставови со него и дека моите пријатели во Франција се негови политички противници. И покрај масовните афери и контроверзии што го следат, судските постапки и пресудите, тој сè уште е влијателен во француската политика. Некои од клучните луѓе што тој политички ги формираше денес се столбови на режимот на Емануел Макрон, како што се моќните министри за економија Бруно Ле Мер и за внатрешни работи Жерар Дерманен. Се цитираат неговите ставови за тоа кој треба да биде кандидат на владејачката француска политичка класа во 2027 година наспроти сѐ попопуларната Марин Ле Пен.
Книгата „Времето на борбите“ („Le Temps des Combats“) го опфаќа периодот од 2009 година до крајот на мандатот на Саркози во 2012 година, опфаќајќи многу настани во Франција и светот. И, накратко, тоа го одразува она што веќе го знаев за него и за владејачката политичка класа во Франција. Со разликите што природно постојат меѓу лидерите и нивните партии, преку Никола Саркози можеме да видиме како глобално размислува и дејствува француската политичка елита во спектарот од десниот до левиот центар. Односно сите оние што безрезервно застанаа зад Макрон на последните претседателски избори.
Несомнен политички талент, со силно чувство за припадност на голем народ што не се откажува од својата големина и посебност во светот, во идеолошките рамки на либералниот десен центар, преку своите политички активности манифестира ладна калкулација и ароганција, но и чувство за национални интереси, во кои не ги заборави ниту личните ниту партиските.
Со презир кон егалитаризмот и социјалната правда, потврдувајќи ги различноста и збогатувањето како двигатели на општествените процеси, тој зборуваше за своите политички противници со иритирачка снисходливост. Во манир на арогантен претставник на владејачкиот естаблишмент, кој според него е единствениот што знае да ја води државата, Меланшон и левицата ги нарече опасни револуционери, еколозите како идеолошка закана за економскиот развој, а Марин Ле Пен и нејзината партија како аматери и неуки.
Тој го гледаше богатството како здрава сила што треба да се реализира во реалната економија, а не преку финансиски шпекулации. Неговото кредо беше зајакнувањето на средната класа, трудот и заслугите и принципот на лидерство -prendre en charge.
Интересна е неговата опсервација дека во англосаксонскиот свет не е важно дали си лев или десен. Важно е да си либерал.
Бегаше од каква било форма на неосновани социјални бенефиции, дури и по цена на популарноста. Тој ја објасни важноста на телевизијата за еден лидер и ги истакна причините за неговите бескрајни медиумски настапи, каде што презентираше сѐ што прави, разговарајќи со сите и убедувајќи ја јавноста во исправноста на неговата политика.
Се расправаше со просветни работници, судии, синдикати.
На крајот, во ригидно придржување кон тој правец, не разбирајќи ги вистинските проблеми на најширокиот слој на населението, освен потребите на економската елита, напуштена од речиси сите, ги загуби изборите.
Тој во книгата се пожали дека во Франција сè било, е и ќе биде политика и дека и на најмалата одлука се гледа низ идеолошка призма и идеолошка чистота.
Во надворешната политика имаше јасни позиции и ставови за некои прашања. Во некои други, каде што го следат контроверзии, тој се обиде да ги прикрие, оправдувајќи ги своите постапки со општи принципи. Неговиот став за односите со Русија не е променет до денес, почнувајќи од неговата посредничка улога во конфликтот во Грузија. Тоа е земја што е европски сосед и со која мора да се најде заеднички јазик. Европските и американските интереси во однос на Русија се различни, бидејќи обемот на економската соработка со Русија е различен и затоа што Русија е европски сосед.
Украина мора да остане неутрална надвор од НАТО, а спорните територии треба да се решат со нови меѓународно надгледувани референдуми кога Украина ќе врати колку што може повеќе територии. Според него, Крим е неповратно руски. Тој повтори дека повторно ќе гласа против приемот на Украина во НАТО. Грешките на Путин не ги менуваат географските факти. Според него, Европа не знае што сака во оваа војна и ќе ја исцрпи докрај. Испраќа оружје, но не објави војна или воена цел. Саркози оди дури далеку со провокацијата, велејќи – ако целта е да се собори Путин, зошто не одат во Москва да го направат тоа.
Според него, Америка е партнер што бара да се следи без прашање. Ако некој се колеба, Вашингтон го гледа тоа како предавство. Со неа треба да се биде силен и независен.
надвор од Европа и да биде мост кон Азија / Фото: ЕПА
Светските настани се селат во Азија и демографскиот фактор во голема мера ќе ја одреди динамиката на светските процеси. Оттука и неговиот и францускиот интерес за Истокот и (за некои) изненадувачкиот интерес на Макрон да дојде на последниот самит на БРИКС, заедно со неговата веќе успешна посета на Кина.
Турција треба да остане надвор од Европа и да биде мост кон Азија. Нациите и државите не ги менуваат адресите и, во таа смисла, Евреите и Палестинците се осудени на соживот и договор. Така е и со сите други вакви невралгични ситуации.
Посебно внимание заслужува неговата оцена за светските лидери со кои соработувал долги години. Интересен е портретот на Ангела Меркел со оглед на тоа колку биле блиски. Тој ја гледа како жена од Исток што живеела во комунизмот и сите нејзини постапки се претпазливост, тактика и избегнување ризик. Таа е опседната со времетраењето и сè ѝ потчинува на таа цел. Целата нејзина политика е во функција на интересите на големите германски бизнисмени, кои ги формулираат германските интереси.
Обама е опседнат да биде анти-Буш и не сака да биде запаметен по војната.
Ердоган е груб соговорник, кој непоколебливо ги турка своите интереси.
Тој дури и го нарече Нетанјаху лажго.
Му се допадна бразилскиот претседател Лула, кого повеќе го ценеше иако е левичар, отколку идеолошки поблискиот Болсонаро.
Ја сакаше Шпанија, иако рече дека приоритет на француската елита е Германија, а нивните емоции се насочени кон Италија. Иако заљубен во Шпанија, тој не пропушти да забележи дека кралот Хуан Карлос и неговата снаа Летиција баш и не се сакаат.
За Берлускони рече дека тој е карикатура, што одеднаш стана по војната во Либија, на која Берлускони се спротивстави. Пред тоа, тој беше почитуван успешен бизнисмен и државник.
Путин не треба да биде изолиран, туку треба да се разговара со него, за да не прави уште поголеми проблеми ако е толку затворен во себе.
Папата Бенедикт XVI беше олицетворение на добрина, интелигенција и трпеливост.
Никола Саркози јасно знаеше како да ги поврзе државните и личните интереси и силно да ги турка кога се поврзани, посегнувајќи по различни аргументи во многу живи полемики во нивна одбрана. Нападот врз Либија го оправда со хуманитарни причини и злосторствата на режимот на Гадафи, иако неговиот личен интерес беше исто така јасен (како што покажаа различни судски постапки), како и очигледниот француски интерес за таа земја богата со нафта.
Ниту еднаш во книгата не ја спомна кризата во Косово, иако тоа беше дел од неговиот мандат. Нејасно е дали тој го сметал ова прашање за неважно или му го препуштил на својот министер Бернард Кушнер, докажан албански лобист…
Она што секако паѓа во очи е фактот дека Саркози е еден од ретките европски лидери што во својата политика не гледале на Србија низ призмата на руската политика. Дури и спротивното. Тој има очигледни симпатии кон Русија и сака не само Франција туку и цела Европа да изгради добри односи со неа. Со таков став, тој денес е меѓу ретките во својата земја. Исто како што е меѓу ретките во Франција што не покажале никаква емоција, ниту позитивна ниту негативна, кон српскиот народ, кој историски бил и сѐ уште е природен сојузник на неговата земја во овој регион.
Автор: Јован Палалиќ
(Во текстот се користени материјали објавени во „Политика“)
