Од фудбалски клубови до телекомуникациски компании, земјите од Персискиот Залив постојано инвестираат во западните држави, благодарение на високите цени на нафтата, пишува Ник Мартин за „Дојче веле“
Каде завршуваат парите од суверените богати фондови на арапските земји
Покрај тоа што Ријад стана атрактивен за луѓе како Кристијано Роналдо, Нејмар и Карим Бензема, кои таму заработуваат стотици милиони евра годишно, Саудиска Арабија редовно ги отвора своите длабоки џебови за да ги поддржи проблематичните бизниси на Запад. Заедно со своите соседи, Обединетите Арапски Емирати (ОАЕ) и Катар, огромниот саудиски фонд за јавни инвестиции (ПИФ) се вклучи во екот на финансиската криза во 2008-2009 година за да поддржи неколку западни банки, дури и кога нивните сопствени економии бележеа пад заедно со цената на нафтата.
Екарт Воерц, директор на институтот за блискоисточни студии ГИГА, порача дека суверените богати фондови на земјите од Персискиот Залив можат да инвестираат големи суми на небирократски начин, особено кога состојбата станува тешка. Кралството моментално има удели во „Нинтендо“, „Убер“, „Боинг“ и фудбалскиот клуб Њукасл јунајтед. ПИФ, исто така, поседува речиси две третини од потенцијалниот ривал на „Тесла“, „Лусид моторс“, со што потроши околу 5,04 милијарди евра во последните пет години на фирма што произведува помалку од 10.000 возила годишно.
Под надзор инвестициите во телекомуникациските компании
Последната инвестиција, иако многу помала, е неодамнешното соопштение на Саудискиот телеком (СТЦ) дека купил десет отсто од акциите во шпанскиот телекомуникациски гигант „Телефоника“, вредни околу 2,1 милијарди евра. Во текот на изминатите осум години, пазарната вредност на „Телефоника“ се намали за две третини. Ценовните војни за мобилните и интернет-услугите, инвестициите во нови технологии и проширувањето на нови пазари ја оставија шпанската фирма во големи долгови.
Телефонската компанија на ОАЕ, „Е-енд“ (поранешен „Етисалат“), оваа година го зголеми својот удел во друга голема европска телекомуникациска компанија, имено „Водафон“, од 10 на речиси 15 отсто. Минатиот месец, „Е-енд“ соопшти дека размислува за дополнително зголемување на 20 отсто. Двете инвестиции предизвикаа загриженост за националната безбедност. Првата шпанска вицепремиерка Надија Калвино рече дека уделот во „Телефоника“ ќе треба внимателно да се испита „имајќи ја предвид одбраната на стратегиските интереси на Шпанија“. Владата во Мадрид е особено претпазлива за врските на „Телефоника“ со одбранбениот сектор на земјата.
Исто така и Велика Британија е загрижена дали поврзаноста на „Водафон“ со „Е-енд“ може да влијае на неговото планирано спојување со британскиот ривал „Три“, кој во моментов е под лупа од тамошното тело за заштита на конкуренцијата. Но некои аналитичари сметаат дека загриженоста, можеби, е претерана.
Длабоки џебови за напредни чипови
Во услови на глобален недостиг од полуспроводници од високата класа потребни за напојување на напредни јазични модели со вештачка интелигенција, Саудиска Арабија и ОАЕ, наводно, купувале чипови направени од американската технолошка компанија „НВИДИА“. Двете земји претходно отворено зборуваа за желбата да станат лидери во технологиите за вештачка интелигенција.
Арапските земји од Персискиот Залив неодамна се најдоа на насловните страници поради нивната моќ во надзорот. Во 2019 година, „Гугл“ и „Епл“ ја отстранија популарната апликација за пораки со седиште во ОАЕ, „ТоТок“, откако „Њујорк тајмс“ објави дека ја користеле разузнавачките агенции на Емиратите за да ги шпионираат корисниците. Арапските земји од Персискиот Залив исто така силно го цензурираат интернетот, вклучувајќи антиисламски содржини, владини критичари и либерални прашања.
Подобрување на репутацијата преку вложување во спортот
Групите за човекови права редовно ја осудуваат Саудиска Арабија за одвлекување на вниманието со огромни вложувања во спортот, како што е неодамнешното спојување на американскиот организатор на голф-турнири и огромната инвестиција во саудиската фудбалска лига исполнета со врвни играчи од западните земји.
Феликс Џејкенс од британското „Амнести интернешенел“ оцени дека веќе некое време било јасно дека Саудиска Арабија користи огромни суми пари за да се пробие во голфот на највисокото ниво и тоа е само дел од поширокиот напор да стане голема спортска сила и да се обиде да го одвлече вниманието од настаните во земјата. Во својот последен годишен извештај, групата за човекови права ја обвини Саудиска Арабија за кршење на човековите права, вклучувајќи нефер судења, тортура во затвори, масовни егзекуции и дискриминација на жените.
Иако загриженоста за правата е важна, а безбедносните закани треба да се истражат, бидејќи прагматизмот често ги надминува другите прашања во бизнисот, особено во време на криза. Воерц истакна дека за компаниите, човековите права не се нивна примарна грижа, бидејќи станува збор за раст на соодветниот бизнис и како инвеститор, земјите од Персискиот Залив се многу корисни во таа насока.
