Една година по одржувањето на првата меѓувладина конференција за отворање на процесот на преговори меѓу Македонија и ЕУ, вчера, 25 јули 2023, започна собраниската процедура за измени на македонскиот устав, т.е. за внесување на Бугарите и уште пет етнички заедници во преамбулата, под уставната категорија – „дел од народ“.
Инстантна прва собраниска фаза
Пред да биде разгледана потребата за уставни измени, преку проверка на волјата на пратениците со двотретинско мнозинство на пленарна седница, во согласност со прописите, споменатиот предлог треба да биде разгледан од Комисијата за уставни прашања, со која претседава собранискиот спикер, Џафери. Така, вчера во Собранието на Македонија започна и заврши седницата на Комисијата за уставни прашања, со единствена точка на дневен ред: Иницијатива за измена на Уставот, односно предлогот за пристапување кон уставни измени. На првото гласање во Комисијата за уставни прашања, за единствената точка на дневниот ред, сите десет пратеници на владејачкото мнозинство, членови на уставната комисија, гласаа „за“ за дневниот ред, додека сите седум пратеници од опозицијата на ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата гласаа против. Против точката за уставни измени од опозицијата гласаа: Никола Мицевски, Александар Николоски, Владо Мисајловски, Гордана Силјаноска Давкова, Антонио Милошоски, Дафина Стојаноска и Иван Стоиљковиќ. Почетното гласање „против“ на опозициските пратеници се толкува како една фаза од официјалното ефектуирање на ставот дека не прифаќаат „уставни измени под бугарски диктат“ и нема да учествуваат во создавањето на потребното двотретинско мнозинство дури ни за потребата од пристапување кон уставните измени. Таквиот став на опозицијата потврди дека започнатата процедура за уставни измени нема да добие завршница во Собранието, зашто владејачката коалиција нема да ја стави иницијативата на финално гласање, поради недостиг од двотретинско мнозинство.
Од стапица во стапица
Уставните измени се услов за одржување на втората меѓувладина седница со ЕУ, кои по барање на Бугарија се ставени во т.н. француски предлог на преговарачката рамка за Македонија, по што би требало да започне ефективниот преговарачки процес за полноправно членство, односно отворање на поглавјата. Првичните проекции на македонските власти и ЕУ-бирократите за рокот за спроведување на уставните измени беше тие да завршат со финализирањето на ЕУ-скринингот на македонското законодавство, до крајот на ноември годинава. Истите домашни и европски политички субјекти наведуваат дека уставните измени се „последниот услов“ за започнување на преговорите, но бугарската страна, предводена од претседателот Румен Радев, секогаш истакнува дека тие се само почетокот и дека нема намера да се откаже од сите други услови наведени во своевидниот анекс на преговарачката рамка – протоколот од вториот билатерален состанок меѓу Македонија и Бугарија за спроведување на Договорот за добрососедство и пријателство. Всушност во тој протокол се скриени „стапиците напишани со ситни букви“ во договорите што треба да легитимираат нечии нечесни намери.
Универзитетската професорка Солза Грчева, лидерка на Глас за Македонија, педантно и прецизно таксативно наведува седум причини поради кои уставните измени не смеат да се случат.
– Уставни измени не смее да има поради:
1. Се губи државотворната улога на македонскиот народ;
2. Уставот не е врата низ која секој може да се протне, на штета на македонскиот народ;
3. Уставните измени се пат кон целосна наша бугаризација;
4. Се почеток на натамошни уцени, во кои ЕУ не мисли да се меша;
5. Никакви гаранции не можат да се дадат;
6. Прочитајте го само протоколот што е вграден во преговарачката рамка. Тоа се случува само во окупирана земја;
7. Штом доаѓаат од оние што го потпишаа Преспанскиот договор и без сите горни аргументи, уставните измени се сигурно на штета на македонскиот народ – пишува професорката Грчева.
Политичкиот суицид со потпишувањето на вториот билатерален протокол
додаден на преговарачката рамка за Македонија
Поранешниот македонски амбасадор Ристо Никовски, пак, направи сликовита анализа на стапиците во вториот билатерален протокол, додаден на преговарачката рамка за Македонија.
– Првиот, потпишан од Никола Димитров, е малку побезболен, иако и таму има спорни моменти, како тоа дека 24 Мај се слави како ден на бугарската писменост, а и три-четири пати се споменува заедничката историја… Но вториот протокол е потпишан на 17 јули 2022 година од Бујар Османи и е класично капитулантски…
Но ова е клучното! „Се констатира дека на 4 февруари 2022 година, заедничко чествување на 150-годишнината од раѓањето на Гоце Делчев, имало на министерките Теодора Генчовска од Бугарија и на Бисера Костадинова-Стојчевска од Македонија“. Според наведеново во протоколот излегува дека веќе заедно сме го славеле Гоце Делчев. А нема никаква одлука за таквата прослава. При посетата на Генчовска на македонското МНР, двете министерки отишле заедно на гробот на Гоце Делчев во Скопје и божем заедно го чествувале. Тоа едноставно е политички криминал.
Потоа во протоколот се вели: „Од заедничката историја, која ги поврзува двете држави и нивните народи…“ Треба да стои „двата народи“! Ако се „нивните народи“, остава простор тоа да биде бугарски народ. Па продолжува: „Оригиналите на соодветните историски извори и литературни текстови во Македонија треба да се учат во оригинал“. Тоа значи дека треба да се учат на бугарски јазик, зашто многу од оригиналните документи се од (во) Софија. А тоа е потпишано од наша страна, што значи дека е прифатено – анализира амбасадорот Никовски.
Како еден преседан, односно менување на стандардната европска процедура за започнување на преговарачкиот процес, амбасадорот Никовски го наведува тоа што Македонија прифатила преговорите да ги започне со две меѓувладини конференции.
– Во т.н. француски предлог се наведува: „Бугарија прифати да се одржи првата меѓувладина конференција меѓу Македонија и ЕУ, под услов, следната да се одржи по промената на Уставот“. Значи, де факто од овој протокол, кој е спомнат директно во преговарачката рамка, како обврска за реализација, ние со Бугарија сме се договориле да имаме една меѓувладина конференција, а потоа да има втора. Значи ние ја променивме процедурата во ЕУ, според која има една меѓувладина конференција за почеток на преговорите. Нема две. Значи, ние потпишавме дека се согласуваме да има две конференции.
Понатаму во вториот протокол е наведено: „Владата на Македонија, се согласува следната меѓувладина конференција, за комплетирање на фазата на отворање на преговорите за членство…“. Значи преговорите не се отворени, а нашиве, цело време велат преговорите се отворени. Преговорите не се отворени. Отворена е само процедурата за нивно отворање: прва меѓувладина конференција, па ако има промена на Уставот, ќе има и втора конференција и тогаш почнуваат преговорите. Она што никој не го знае и мислат дека веднаш штом ќе заврши скринингот и се одржи втората меѓувладина конференција (ако го смениме Уставот), веднаш започнуваат преговорите. Не е така! Црна Гора чекаше една година по завршувањето на скринингот за да започне со преговорите, а Србија чекаше од шест до осум месеци. Значи тоа е период на подготовка на ЕУ по завршување на скрининг-процесот, како да продолжи понатаму со преговорите. Еден експерт за ЕУ, вели дека ако до 2030 ние ги започнеме преговорите, тоа ќе биде успех, а не да ги завршиме до тогаш – вели Никовски.
„Непознатите“ детали од вториот меѓувладин протокол за спроведување на Договорот за добрососедство на Македонија со Бугарија
Вториот протокол ја прави Македонија бугарски сателит
„Непознатите“ детали од вториот меѓувладин протокол за спроведување на Договорот за добрососедство на Македонија со Бугарија е на директна штета на македонскиот народ и македонскиот национален идентитет и практично претставува програма за бугаризација на Македонците и македонската држава. Намерите од таквиот процес предвиден во вториот протокол во неколку точки ги разоткрива амбасадорот Ристо Никовски.
– „Македонија повторно се обврзува дека ништо од нејзиниот устав не може да се толкува како мешање во внатрешните работи на Бугарија“… А тие ни го диктираат нашиот устав! Поголемо мешање во внатрешните работи на една земја не може да се замисли. Ние потпишуваме дека нема да се мешаме во бугарските внатрешни работи, а дозволуваме тие, Бугарите, да ни кажуваат како да го пишуваме Уставот!
– „Двете држави да разменат копии од сите образовни програми, учебници, учебни помагала и други релевантни учебни материјали од образовните програми на двете држави“. Ова е лажен реципроцитет. Нема интерес, ниту механизам да воспоставиме реципроцитет во размената на образовните програми. Тие, Бугарите, преку ЕУ, преку преговорите, имаат механизам. Значи прифаќаме капитулација на еден директен начин. На тој начин, ние во Македонија, де факто стануваме нивни сателит.
– „Владата на Македонија да ја реафирмира осудата за неправдите и репресиите извршувани во минатото.“ Од друга страна, тоа можеби дава шанса да се види дека сите тие што се изјаснувале како Бугари биле судени поради соработка со фашизмот. Меѓутоа, Бугарите имаат друго гледиште за својот фашизам во Македонија, го толкуваат како „ослободување“, што повторно создава проблеми.
– „Двете држави да гарантираат дека државното финансирање нови книги, документарни изданија и списанија, филмови и друга уметничка продукција, како и на спомениците на културата и прослави ќе се реализираат во духот на Договорот за пријателство и добрососедство. Секој субјект на државата ќе потврди преку јасна и обврзувачка изјава, дека ќе го следи со неопходно внимание, прашањето за прифаќање на сите форми на говор на омраза“. Тоа значи дека ако некој утре во Македонија пишува за Втората светска војна, мора да биде во согласност со Бугарија… Вакво нешто не се потпишува.
– „Комисијата (историската, меѓу Македонија и Бугарија, н.з.) да го заврши периодот на средниот век, во рок од една година“. Слична историска комисија меѓу Франција и Германија работи 50 години, а веројатно ќе работи уште толку, но никому не му паѓа на памет да става рокови за носење заклучоци и од тоа да прави политички услов.
– „Македонија ќе осигура ефективен пристап до еднакви права, заштита од дискриминација и заштита на културата и идентитетот на бугарската заедница во Македонија“.
Да победеа Бугарите во Втората светска војна, откако ја окупираа Македонија, ние вакво нешто не би потпишале. Една земја, која не е ни членка на Обединетите нации, како Косово, вакво нешто не би потпишала. Ова се само докази дека Бугарија прави што сака, а нашиве со сѐ се согласуваат.
