Како да се разбере универзумот
ЦЕРН започнува проект за кој истражувачите велат дека би можел да им помогне да го докажат постоењето на скриени честички што ја сочинуваат самата материја на универзумот. Научниците од Европската организација за нуклеарни истражувања (ЦЕРН) треба да добијат нова алатка, за која велат дека може да им помогне да ја откријат скриената материја. ЦЕРН гради нов суперколајдер наречен „Фјучр цирикулар колидер“, 1.000 пати почувствителен на таканаречените скриени честички од опремата со која организацијата веќе работи.
Потрага по скриените честички
Суперсудирите им дозволуваат на научниците да ги рекреираат условите на големата експлозија, теоријата што опишува како универзумот првично се проширил. Новиот уред би ги скршил честичките на тврда површина наместо една од друга, техника што тие моментално ја користат за да дознаат од што всушност е направен универзумот.
Тоа е дел од проектот „Потрага по скриени честички“ на ЦЕРН, проект што е веќе 10 години во изработка и кој ќе проучува некои од послабите честички во универзумот. Ричард Џејкобсон, виш физичар во ЦЕРН, рече дека проектот може да биде „голем напредок“, што го редефинира начинот на кој научниците размислуваат за создавањето на универзумот.
– Ова е еден од оние потенцијални експерименти за менување на парадигмата што навистина би можеле да не доведат до сосема нов режим на познавање не само на универзумот туку и на нашето место во него. Многу од она што досега го претпоставувавме всушност може да биде сосема поинакво – изјавил Џејкобсон.
Сè што можеме да видиме со голо око од вселената, вклучувајќи ги и ѕвездите и планетите, сочинува околу пет проценти од вистинската материја во универзумот. Преостанатите 95 проценти досега се поделени помеѓу приближно 26 проценти темна материја и 69 проценти темна енергија.
Научниците го користат стандардниот модел, кој препознава 17 честички, за да објаснат од што е направен универзумот. Во 2012 година во ЦЕРН открија нова стандардна моделска честичка наречена Хигсов бозон, користејќи го големиот хадронски судирач, откритие што им ја донесе Нобеловата награда за физика една година подоцна.
Првите експерименти ќе се случат околу 2032 година
Оттогаш тие се неуспешни во користењето на тој судирач за мерење на скриените честички, кои исто така веројатно ги сочинуваат темната материја и темната енергија, но не се дел од стандардниот модел.
– Откривањето на Хигсовиот бозон ја пополни таа дупка без да предвиди нешто ново. Идејата за овој проект дојде речиси случајно поради луѓе од различни области што сакаа да ја истражуваат физиката од различен агол. Скриените честички или духови се невидливи и имаат послаби врски од оние што веќе ги откриле научниците, што го отежнува нивното откривање. Можно е овие честички да сочинуваат дел или остатокот од универзумот – рекол Џејкобсон.
Новите честички во големиот хадронски судирач во ЦЕРН може да се откријат до еден метар од местото на судирот, но скриените честички остануваат невидливи многу подолго. Така, детекторите во новиот судирач за проектот ќе бидат поставени подалеку и ќе произведуваат повеќе судири на фиксна заднина за да ги идентификуваат тие честички.
Проектот ќе се спроведува со други експерименти на ЦЕРН, вклучувајќи го и големиот хадронски судирач. Изградбата на новите подземни објекти ќе започне во 2026 година, а првите експерименти ќе се случат околу 2032 година. Идниот кружен судир, од друга страна, ќе започне да работи некаде во средината на 2040-тите, но нема да го достигне својот целосен потенцијал дури во 2070 година, според извештајот на Би-би-си.
