Дел од пообемна анализа за одвивање на војната во Украина во 2024 година
Русија доби предност во војната против Украина. За да го смени напредокот на Москва, Западот ќе треба да инвестира повеќе во поддршката на Киев. Имајќи го ова на ум, нудиме три сценарија за тоа што би можело да се случи во 2024 година
Автор на анализата во ЕЦФР:
Густав Гресел
Минатата година скицирав како војната на Русија против Украина може да се одвива во текот на 2023 година. Оттогаш, конфликтот се оддалечи кон понегативниот крај на очекувањата. Во текот на изминатата година, Украина не беше во можност да ползува многу од територијалните придобивки на Русија, а до зимата Москва ја врати стратегиската иницијатива.
На крајот на 2022 година, Русија беше во полоша ситуација отколку што е сега Украина, но откако го достигна ова ниско ниво, најде начини да ги реши своите главни проблеми. Почна да иновира во однос на своите воени тактики со цел поефикасно да ги користи своите сили. Користеше иновативни тактики за регрутирање за да ги пополни своите редови и премина кон „воена (наменска) економија“ за да го зголеми производството на многу потребната опрема.
Спротивно на тоа, Западот не успеа да ги донесе потребните политики за да се олесни недостигот од материјал во Украина. Во текот на 2023 година, немаше усогласени одбранбено-индустриски напори за снабдување на Украина со оклопни борбени возила од различни видови. Дури и производството на муниција е многу зад предвиденото, особено во Европа: од 2,3 милиони гранати користени од Украина во 2023 година, само 300.000 биле европски. Заедничките европски иницијативи за набавка на муниција станаа реалност дури кон крајот на 2023 година, а слични иницијативи за воена опрема ќе започнат најрано до 2024 година.
Времето потребно за да се материјализира ова ја влошува зависноста на Украина од американската поддршка, при што претседателските избори во САД во ноември веројатно ќе ја одредат судбината на земјата. Додека сегашните буџетски битки во Соединетите Американски Држави и партизанските борби за воена помош започнаа порано од очекуваното, Европејците сепак не ги искористија последните 12 месеци за да се подготват за овој пресврт на настаните. Многу фалената цел за стратегиска автономија на Европската Унија е фатаморгана.
Всушност, 2024 година ќе биде најпредизвикувачкиот период за Украина
Со оглед на двоумењето на Западот да го засили производството на оружје и недостигот од планирање за периодот по контраофанзивата, 2024 година ќе биде најпредизвикувачкиот период за Украина од првите два месеца од целосната инвазија. До средината на 2023 година, Киев повеќе или помалку се откажа од потпирањето на Западот за да го снабди со она што му беше потребно за да ја одржи војната: беспилотни летала, системи за електронско војување и оклопни борбени возила, како што се тенкови и борбени возила за пешадија. Украинската влада се залагаше за нивно локално производство и иницираше амбициозна програма не само за воскреснување на предвоената индустрија за оружје на Украина туку дури и за нејзино надминување со помош на западни компании. Ова наиде на одреден успех, но овие возила нема да бидат готови до следната година, а ќе бидат достапни во поголеми количества дури до 2026 година. Згора на ова, Украина ќе остане зависна од Запад за авиони, авионско вооружување и комплексен воздух – одбранбени проектили бидејќи сложеноста на овие системи не дозволува домашно производство. Украина, исто така, ќе остане зависна од снабдувањето со артилериска муниција од странство поради огромното количество користено во војната. Во ваквиот контекст се прикажуваат три главни сценарија: сценарио позитивно за Украина, потоа некое средно сценарио и негативно сценарио за Украина.
Замислено сценарио на кое се надева Украина
Најпозитивното сценарио што си го посакува Украина е тоа дека „на Доналд Трамп му е забрането да се кандидира за претседател, а Ники Хејли станува републикански кандидат. Таа брзо се движи да ја критикува слабоста и неодлучноста на администрацијата, на што Џо Бајден одговара со испраќање поголема помош за Украина“. Домашното расположение се врти, а САД почнуваат да ѝ даваат на Украина повеликодушна помош, особено посовремени ловци Ф-16Ц/Д, кои имаат соодветна муниција и ракети АТАЦМС. Со нив, Украина може да ги турка руските воздушни сили уште поназад од фронтот, намалувајќи ја нивната ефикасност.
Додека Украина ги амортизира руските офанзиви и нанесува значителни загуби во работна сила и опрема, таа истовремено успева да ги подобри своите активности за обука зад фронтот. Ја зголемува кохезијата на своите единици, формира бригади на „нови сили“ и тестира нови прототипови на опрема за електронско војување и одбранбено оружје со беспилотни летала.
ЕУ официјално ја наведува одбранбената индустрија како одржлива индустрија, која го олеснува пристапот до фондови за истражување и развој, кредити и осигурување. Ова овозможува засилено производство на муниција, резервни делови за возила и електроника што се внесува во украинското производство на беспилотни летала. И иако потегот на ЕУ е многу доцна за да се направи разлика оваа година, неговиот ефект ќе се почувствува во годините потоа. Како таква, до крајот на 2024 година, Украина ги постави потребните предуслови за да ја врати иницијативата и да ослободи повеќе територии во 2025 година, кога повеќе оклопни борбени возила ќе излезат од домашните и западните линии на склопување, а производството на муниција ќе ја достигне побарувачката. Во овој поглед, кој ќе победи на претседателските избори во САД има мало влијание врз настаните на теренот.
Помалку посакувано сценарио од Киев
Средно посакувано сценарио за Украина: администрацијата на Бајден се меша и во 2024 година во неуредна изборна кампања. Републиканците во Конгресот се однесуваат трансакциски, тргувајќи ги пакетите помош за Украина за отстапки за домашните проекти за домашни миленици, како што е ѕидот по должината на јужната граница на САД. Соединетите Американски Држави продолжуваат со помош за хранење капка по капка за Украина.
Во меѓувреме, Европејците продолжуваат да испорачуваат само околу една третина од нивните ветувања за муниција и резервни делови, што им помага на САД да ја одржат Украина во живот – но само во одбранбена положба. Украина успева да ги држи своите редови на бојното поле. Во Донбас ќе мора да отстапи одреден терен под руски притисок. Но ќе го задржи интегритетот на своите одбранбени линии и формациите што се борат таму. Недостигот од оклопни возила во Украина станува особено забележлив во втората половина на 2024 година, откако Европејците ќе ја потрошат својата испорака на возила од Студената војна што ги чуваа во складиште. Возилата со западен дизајн и понатаму страдаат од недостиг од резервни делови, додека возилата на наследството од Варшавскиот пакт страдаат од недостиг од муниција.
За да се справи со недоволниот материјал и недостигот од обучени офицери, Украина распушта некои новоформирани бригади за да постигне подобри нивоа на екипирање на преостанатите формации. Исто така, продолжува да развива и да експериментира со нова опрема од домашно производство и да ја усовршува својата одбранбена тактика и кохезија на единиците во текот на годината. Меѓутоа, бидејќи треба да се жртвуваат војници за да се зачува скапоцената и незаменлива опрема, персоналот ќе стане сѐ поголем предизвик до крајот на 2024 година. Старите и користени европски авиони Ф-16А/Б ја продолжуваат улогата што ја играат советските ловци во украинските воздухопловни сили: ги држат руските авиони подалеку од цивилните центри, но се борат да ги задржат блиску до фронтот. Накратко, Украина останува во дефанзива и ја преживува 2024 година, а резултатот од претседателските избори во САД треба да го реши текот на војната во 2025 година.
Негативно замислено сценарио што воопшто не го посакува Украина
Во најнегативното сценарио за Украина, Трамп станува претседателски кандидат, а сè повеќе антиукраинската реторика доминира во американскиот дискурс. Во Конгресот, републиканците сакаат да видат дека Бајден не успева под никакви околности и одбиваат да прифатат трговија со коњи за да ги одржат отворените линии за снабдување со Украина. Европејците сè уште испраќаат оружје, но им недостигаат производствени капацитети и резерви потребни за да се надоместат САД. Тие не успеваат да се договорат за долгорочно финансирање во Европскиот мировен фонд, ниту да склучат големи, долгорочни договори за возила или муниција, што значи дека производната способност на европската одбранбена индустрија едвај се менува. Во исто време, европската одбранбено-индустриска соработка со Украина се соочува со тешкотии.
Така, на украинските сили им недостигаат гранати и проектили што им се потребни само за да одржат дури и одбранбена акција. Руските вооружени сили ја користат оваа ситуација за да го зголемат притисокот врз украинските линии. Многубројни руски пробивања можат да бидат задржани само со повлекување и регрупирање на украинските сили. Овој притисок ја спречува Украина правилно да ги ротира своите сили на фронтот, оставајќи ја неспособна да ги повлече бригадите од линијата на раздвојување за да ги обучи и реконституира. До крајот на 2024 година, повеќето украински бригади се уморни и исцрпени.
Во отсуство на испораки од САД, Украина има критично недостиг од ракети земја – воздух и ракети воздух – воздух за нејзините борбени сили. Русија го искористува ова со забрзување на темпото на стратегиско бомбардирање против украинските градови. Беспилотните летала „шахед“ ја испитуваат локалната воздушна одбрана, а конвенционалните ловци се надоврзуваат со приклучување на напади со крстосувачки ракети. Овие кампањи за бомбардирање ги попречуваат плановите на Украина да ја воскресне својата одбранбена индустрија и да ги замени западните борбени системи со домашни системи. Сè помрачната перспектива убедува многу Украинци да побегнат. До крајот на 2024 година, 10 милиони Украинци побегнаа во ЕУ, а бројот се зголемува. Трошоците за Европејците за приемот на бегалците многу ги надминуваат трошоците за воена помош на Киев.
На крајот на годината Трамп да го победи Бајден. Паника да ја зафати Европа, а многу европски престолнини целосно да ги запрат испораките за Украина, пренесувајќи воени резерви во нивните сопствени вооружени сили во очекување на повлекување на САД од Европа и во очекување на руски напади врз нивните земји. Војната во Украина да се смета веќе за изгубена од повеќето на Запад.
Авторот на анализата, Густав Гресел, е висок соработник на „Програмата за поширока Европа“ во канцеларијата на Европскиот совет за надворешни односи во Берлин. Неговиот фокус на темите се Русија, Источна Европа и одбранбената политика. Пред да му се приклучи на ЕЦФР, Гресел работел како службеник за меѓународна безбедносна политика и стратегија во Бирото за безбедносна политика на австриското министерство за одбрана од 2006 до 2014 година и како научен соработник на Комесарот за стратегиски студии при Министерството за одбрана на Австрија од 2003 година до 2006 година. Тој исто така бил научен соработник на Меѓународниот институт за либерална политика во Виена. Пред неговата академска кариера служеше пет години во австриските вооружени сили.
Гресел има докторат по стратегиски студии на Факултетот за воени науки на Националниот универзитет за јавна служба, Будимпешта, и магистерски студии по политички науки на Универзитетот во Салцбург. Автор е на голем број публикации за безбедносна политика и стратегиски прашања и чест коментатор за меѓународни прашања. Неговите мислења се појавиле во медиуми како што се „Њујорк тајмс“, „Гардијан“, „Ди велт“, НЗЗ, „Билд“, „Дипломат“, „Нова Источна Европа“, „Форин полиси“, „Газета Правна“, „Жечпосполита“, „Киев пост“, „Москва тајмс“, „Капитал“, „Телеграф“, „Економист“, „Њузвик“, „Дојче веле“, РТЛ, „Ал џезира“, ТВП, ТРТ, „Полские радио“, РФИ, ФМ4, „Јукреин тудеј“ и Радио Слободна Европа.
