Сè повеќе луѓе на Запад заболуваат од автоимуни болести, кои бележат пораст во последните 40 години. Само во Велика Британија околу четири милиони луѓе развиле автоимуни болести. Бројот на болести е во пораст и моментално погодува помеѓу три и девет проценти од светската популација годишно. Научниците сега бележат и зголемување на бројот на луѓе што страдаат од воспалителна болест на цревата во Азија и Блискиот Исток, што не беше случај порано. Тие велат дека причината треба да се бара во тоа што многу земји во светот ја прифатија брзата храна како доминантен начин на исхрана
Научни тимови во одделни истражувања дојдоа до идентичен заклучок
Автоимуните болести се јавуваат кога нашиот имунолошки систем ги напаѓа нашите ткива и органи, оштетувајќи ја нивната функција, наместо да нѐ брани само од надворешни патогени. Така, во случај на автоимуна реакција против централниот нервен систем се јавува мултиплекс склероза, кај автоимуна реакција на цревни протеини, воспалителна болест на цревата, а честа појава е ревматоиден артритис, хронична инфламаторна болест што ги зафаќа зглобовите, но и внатрешните органи, нервниот систем и кожата.
На имунитетот влијае начинот на исхрана
Само во Велика Британија околу четири милиони луѓе развиле автоимуни болести. Бројот на болести е во пораст и моментално погодува помеѓу три и девет проценти од светската популација годишно.
Научниците Џејмс Ли и Карол Винуез, експерти за автоимуни болести, кои зборуваа за „Гардијан“ за резултатите од истражувањето, најмногу ги загрижува фактот што расте бројот на пациенти во земјите каде што тоа не беше случај, луѓето што консумираат повеќе брза храна.
Брзата храна не содржи важни состојки, како што се влакна, а доказите сугерираат дека оваа промена влијае на составот на микроорганизмите што ги имаме во цревата и кои играат клучна улога во контролирањето на различните телесни функции. Овие промени предизвикуваат автоимуни болести, од кои досега се откриени повеќе од 100 вида – велат експертите.
Што се случи со имигрантите на Запад
Д-р Сергеј Томиќ од Институтот за примена на нуклеарна енергија (ИНЕП) во Белград објаснува дека научниците во светот, но и во поранешна Југославија, и порано се занимавале со оваа тема, бидејќи увиделе дека на Запад има поголем процент на болести. Тие се прашувале што се случило со луѓето што емигрирале во Западна Европа од Азија или Африка, дали почесто или помалку ги развивале овие болести.
Се покажа дека по некое време имигрантите од областите со помала инциденца на автоимуни болести се разболуваат во сличен процент од тие болести како и жителите на местата каде што отишле. Со други зборови, живеењето во нова средина ја зголемува нивната веројатност за развој на автоимуни болести, па сѐ повеќе податоци се вртат околу фактот дека доминантното влијание врз развојот на автоимуните болести е централно, а во помала мера и генетичко – вели Томиќ во изјавата за „Спутник“ и објаснува дека влијанието на околината е најмногу врз храната.
Генетика плус храна
И тој и експертите од написот на „Гардијан“ велат дека генетичката предиспозиција е неопходна за автоимуна болест, но дека интеракцијата со околината е исто така пресудна и можеме да влијаеме на тоа.
Соговорникот на „Спутник“ е доктор по биолошки науки, кој ги проучува механизмите на регулирање на имунолошкиот одговор, развојот на антитуморна терапија базирана на имуногени дендрични клетки, но и развој на терапевтски стратегии за третман на автоимуни болести. Тој моментално учествува во нова студија, која веќе ги има првите резултати.
Научниот фонд на Република Србија од минатата година финансира истражување (Nano-MDSC-Thera) за механизмите на автоимуните болести, пред сѐ мултиплекс склероза, која ги погодува младите луѓе, а многу почесто жените (околу 75 отсто). Тоа е болест што има најтешки последици по квалитетот на животот и доведува до траен инвалидитет.
Во соработка со одличен тим од Институтот за молекуларна генетика и генетичко инженерство (IMGGI), истражуваме до кој степен почетокот и третманот на мултиплекс склероза зависат од составот на цревната микробиота. Микробиотата е вкупната бактериска содржина во цревата на секое човечко суштество. Треба да се има на ум дека всушност 70 отсто од нашиот имунолошки систем се наоѓа во нашите црева и тој постојано комуницира со овие бактерии во цревата. Сега е утврдено дека голем број автоимуни болести може да бидат поттикнати од нерамнотежа во составот на цревната микробиота – вели д-р Томиќ.
Тој објаснува дека нарушената исхрана, првенствено воведувањето храна што не е богата со растителни влакна, создава нерамнотежа што го обединува составот на микробиотата и на тој начин создава подобра основа за активирање неспецифичен воспалителен имунолошки одговор, кој може да цели на различни ткива и органи.
Дали храната ни го скрши имунитетот?
На прашањето колку лошите навики во исхраната ни го намалиле имунитетот, тој вели дека не се работи само за брза храна туку за храна што е богата со влакна или сиромашна, а богата со месо. Тој забележува дека брзата храна може да биде богата и со влакна, доколку има многу зеленчук и јаткасти плодови.
Во нашата студија објавена минатата година во списанието „Гет микробес“, покажавме дека кај здравите луѓе што имаат поголема разновидност во цревната микробиота и повеќе бактерии што произведуваат масни киселини со краток синџир, како што се бутирати, пропионати, имуните клетки се помалку активирани. Метаболитите што произведуваат бактерии, всушност, го потиснуваат имунолошкиот одговор и не дозволуваат тој лесно да се активира со неспецифична стимулација. Од друга страна, кај луѓето што имаат помала разновидност на микробиотата и присуство на такви бактерии, имунолошкиот систем се активира посилно и побрзо, што не е пожелно кај автоимуните болести. Голем број студии покажаа дека исхраната богата со влакна го зголемува бројот на бактерии што ги произведуваат овие масни киселини со краток синџир – додава д-р Томиќ.
Тој објаснува дека српскиот тим на научници всушност сака да ја види врската помеѓу имунолошкиот одговор, составот на цревната микробиота и дали нејзината модификација, изборот на селективни пробиотски соеви или селективно уништување одредени бактерии во цревата, всушност, би ја забрзале терапијата или ублажувањето на автоимуните болести.
На прашањето што да јадеме за да се заштитиме од автоимуни болести, тој вели дека, и покрај новите сознанија, на ова прашање не може едноставно да се одговори.
Рецепт – разумно и умерено
Тој додава дека сега е најважно научниците да се обидат да дешифрираат различни механизми. Диетата со влакна го зголемува присуството на бактерии што произведуваат масни киселини со краток синџир, што е добро за спречување на автоимуните болести, но прашање е дали употребата на антибиотици во некои антитуморни терапии всушност би го зајакнала имунолошкиот одговор и на тој начин антималигната терапија.
Секако, здравата исхрана, физичката активност и воопшто здравиот начин на живот се клучни за одржување здрав имунолошки систем. Но, врз основа на овие истражувања, како можеме да кажеме што треба да руча некој, тоа не е можно?! Засега имаме само индивидуални податоци, а во принцип разновидната и умерена исхрана е многу важна за одржување здрава цревна флора, а со тоа и здрав имунолошки систем – заклучува Томиќ.
