На СП 2022 финалистите, како и секој друг на турнирот, имаа пристап до податоци и видеоанализа како никогаш досега, сето тоа обезбедено од ФИФА, а тоа СП беше првпат помалите и пониско рангирани репрезентации да користат толку богати податоци на најголемата сцена, пишува „Би-би-си“
Кога Аргентина и Франција го почнаа финалето на фудбалското Светско првенство (СП) во Катар на 18 декември 2022 година, тие беа поподготвени од која било селекција во историјата на натпреварувањето, откако нивните играчи беа во врвна физичка форма, но и нивниот персонал во заднина, како и секој друг на турнирот, имаше пристап до податоци и видеоанализа како никогаш досега, сето тоа обезбедено од Светската фудбалска федерација (ФИФА), пишува „Би-би-си“. На чело на оваа револуција на податоци беше Крис Локстон, кој сега работи за Сан Диего вејв во Националната лига на САД за фудбалерки.
Кога Локстон сфати дека нема да успее како фудбалер, сакаше да се погрижи да им помогне на оние со поголема способност за играње да бидат најдобри. Тој е во ФИФА од 2017 година, каде што доби задача да се подготви за СП 2018, каде што беше единствениот аналитичар на ФИФА. Четири години подоцна, Локстон беше шеф на одделот за анализа и увид на перформансите на ФИФА, предводеше тим од околу 100 фудбалски аналитичари, научници за податоци и инженери за податоци.
– Мислам дека моментот на почеток е инициран од Арсен Венгер – вели Локстон.
Венгер ѝ се придружи на ФИФА како нејзин шеф за глобален фудбалски развој во 2019 година и беше ран поддржувач на користењето податоци. Тој беше менаџер на Арсенал кога клубот ја ангажира „Стат ДНА“, пионерска американска компанија, во 2012 година, и таа веднаш стана оддел за анализа на податоци на Арсенал.
– Му претставивме што правиме на Венгер. Тој рече: „Ова што го правите е одлично, но сакам да го изградам најдобриот центар за фудбалски анализи во светот“ – вели Локстон.
Идејата беше да се произведе систем што дава еднаков пристап до информации за сите земји, без разлика на големината или буџетот. Во 2014 година, Германија користеше податоци за да ги подобри сите аспекти на нивните перформанси, и тоа се исплатеше бидејќи ја освоија четвртата светска титула. Но малку земји можат да одговараат на големината, организацијата и буџетот на Германската фудбалска федерација. На СП 2022 повеќе земји користеа податоци, постигнувајќи голем успех на теренот. Податоците на ФИФА користат стандардизиран фудбалски „јазик“ што секој би можел да го користи за споредување и контекстуализирање на турнирите и мечевите и да обезбеди висококвалитетна анализа е достапна за сите.
– Потрошивме две и пол години развивајќи го фудбалскиот јазик на ФИФА. Веројатно е 10 пати поголема од кој било друг давател на податоци на пазарот – објаснува Локстон.
Една област во која јазикот на ФИФА оди многу подалеку од порано е следењето на податоците надвор од топката.
– Имаме податоци за движењето на топката за да покажеме дека играчот обично е со топката максимум околу два проценти од мечот – вели Локстон.
Она што Локстон и ФИФА сакаа да го направат е да анализираат што се случува во преостанатите 98 насто од времето.
– Една од новите метрики што ги имаме се нарекува „понуда за примање на топката“. Тоа може да биде сигнал, промена на обликот на телото или движење во обид да се прими топката. Без разлика дали ја примаат топката, ние, сепак, ја доловуваме таа информација – вели Локстон.
И многу повеќе од тоа дали едноставно е примено додавањето, „понудата“ е поделена во групи врз основа на тоа каде се наоѓа играчот што ја дава понудата, внатре или надвор од формацијата на тимот, помеѓу одредени сегменти, зад одбраната… Телевизиските гледачи исто така можеа да ги видат подобрените нови метрики на екранот за време на натпреварите. Пробивањето на линиите на тимовите и приемите, времето за освојување на топката и различните степени на притисок врз додавачот беа меѓу споделените увиди. Сите овие настани беа обезбедени од тим аналитичари во реално време. На секој играч му беше доделен аналитичар и податоците беа комбинирани со информации за оптичко следење, кои користеа осум камери за далечинско следење на движењето на играчот 25 пати во секунда. Ако некој настан е евидентиран од човек што не се совпаѓа со позициите што се следат автоматски, дополнителен аналитичар проверува зошто има несовпаѓање.
– ФИФА имаше фудбалски аналитичар и научник за податоци во комуникација со радиодифузерите, па тие можеа да кажат на пример: „Во последните пет минути Англија направи пет пробиви на линијата, сега би било добро време да се сподели ова на екранот вели Локстон.
Битките за податоци можат да ги добијат земјите што знаат најдобро да го искористат она што им е на располагање, пишува „Би-би-си“.
– Разбирањето на податоците е важно како и луѓето во вашиот штаб што можат да им го пренесат тоа на играчите. Таму е златната прашина – вели Локстон.
Револуцијата на податоците се прошири на СП 2023 за жени, но СП 2022 за мажи беше првпат помалите и пониско рангирани репрезентации да користат толку богати податоци на најголемата сцена. Податоците одамна го убедија фудбалот во неговата вредност, сега тој сѐ повеќе се шири на меѓународната сцена. Н.М.
