Вистинско време за акција во Брисел
Најмалку 4,6 милиони луѓе ја напуштија Украина откако Русија ја започна својата специјална воена операција Повеќето од нив преминаа во соседните земји, а многумина сега се движат подалеку на запад. Ова не е првпат Европската Унија (ЕУ) да се соочи со голем прилив на луѓе што бараат азил. Сепак, сегашната криза е неспоредлива и по нејзината географска близина до ЕУ и со огромниот број бегалци што влегуваат во неа. Затоа, тоа бара невиден европски одговор, кој досега беше брз и решителен. Неодамна, ЕУ дискутираше на вонреден состанок на својот Совет за правда и внатрешни работи за тоа како да се координира приемот на украинските бегалци.
На почетокот на март, Европскиот совет едногласно усвои Директива за привремена заштита на украинските бегалци. Оваа мерка, која ќе важи една година и може да се обновува, му дава право на секој што легално престојувал во Украина пред 24 февруари да побара засолниште, да работи, да студира и да пристапи до социјална помош во земја на ЕУ по свој избор, без формално да побара азил. Ова е првпат ЕУ да ја спроведува директивата од нејзиното создавање по војните во поранешна Југославија пред повеќе од 20 години. Унијата може да се повика на привремена заштита како одговор на масовниот прилив на луѓе раселени поради војна, насилство или отворено кршење на човековите права. Меѓутоа, во претходните ситуации европските политичари не ја сметаа оваа опција за политички одржлива.
Европскиот став кон азилот долго време е предмет на жестока дебата меѓу нејзините членки. Но украинскиот конфликт доведе до неспоредлива солидарност со Украина од европските влади и граѓани. Дури и членките како Полска и Унгарија, кои долго време се противеа на квотите за преселување и други механизми за солидарност, ја прифатија Директивата за привремена заштита. Новиот пристап на ЕУ одекнува кај Италија и другите јужни членки на блокот. Рим честопати повикува на поголема европска поддршка во управувањето со миграцијата и со сместувањето на бегалците. Но тие повици обично беа игнорирани, вклучувајќи и од некои членки што сега се во првите редови во напорите за пречек на украинските бегалци. Конфликтот можеби конечно создаде политичка динамика за реформирање на политиката на ЕУ за миграција, азил и бегалци.
Сепак, политичарите ќе треба да разгледаат неколку клучни точки доколку го сторат тоа. Прво, привремениот механизам за заштита на ЕУ е итна мерка. Соодветно на тоа, треба да се усогласи со одржлива среднорочна до долгорочна стратегија за која блокот моментално дебатира. Унијата треба да се занимава со миграциските текови како структурен феномен, а не како серија вонредни ситуации. Вакви кризи сега се толку чести што треба да се очекува тие да се случуваат редовно. Затоа, ЕУ итно треба да најде поефикасни начини за нивно управување. Со активирање на Директивата за привремена заштита, европските политичари можеби направија важен и конструктивен преседан.
По долгогодишен силен отпор кон механизмите за солидарност за управување со миграцијата, ЕУ конечно ги третира мерките за помош на бегалците како одговорност на сите членки. Покрај тоа, иако сите Украинци што бегаат во ЕУ во моментов треба да имаат право на азил, тоа не е секогаш случај за мигрантите што ја напуштаат својата земја од други причини, освен да избегаат од војна. Како резултат на тоа, идејата за заедничка европска одговорност за управување со миграцијата во меѓусебно поврзан свет често резултира со заплеткани дискусии за политиката на ЕУ. Ваквите дискусии наскоро би можеле да станат уште посложени, имајќи предвид дека војната во Украина има значително влијание врз Блискиот Исток и Северна Африка. Ова, пак, може да доведе до поголема нестабилност во регионот и до понатамошна миграција преку Медитеранот кон членките на ЕУ.
Помошта на ЕУ за украинските бегалци може да се смета како доказ за двојни стандарди, поттикнат од долгогодишна популистичка и евроскептична реторика низ Европа. Таквата реторика охрабри многу граѓани на ЕУ да ги гледаат мигрантите од Блискиот Исток и од Африка како закана што се коси со нивните ставови за Украинците, за кои нашироко се прикажуваат дека имаат морална должност да им помагаат. Затоа, време е повторно да се разгори дебатата во ЕУ за азил и миграција. Јужните членки на ЕУ треба да го преземат водството во ова, бидејќи беа најактивни во повикот за ревизија на политиката на ЕУ за азил во последниве години. Ова ќе бара пошироко размислување за значењето на солидарноста во Унија.
