Економскиот метеж во Аргентина беше фокусна точка на претседателските избори во земјата на 19 ноември
Аргентина по изборите го привлекува вниманието на пошироката јавност
Аргентина има неверојатно висока стапка на инфлација, моментално над 140 проценти, и таа стапка расте. Нејзината валута, пезосот, не се тргува по еден курс во однос на американскиот долар (или која било друга валута), туку по многу: постојат официјална стапка, стапка на црниот пазар позната како „син долар“ и специјални стапки за специфични сектори на економијата. Сегашната официјална стапка навистина не е издржлива уште долго, така што пезосот речиси сигурно ќе доживее нова депрецијација. Аргентина исто така е без ликвидни девизни резерви.
Централната банка нема долари освен депозитите од банките како дел од нивните задолжителни резерви, кои не можат да се користат за други цели. Владата почна да плаќа во кинески јуани кога тоа е можно, бидејќи Кина беше подготвена да ѝ дозволи на Аргентина да ја искористи постојаната линија за размена, што му овозможува на Буенос Аирес да менува пезоси за јуани. Тоа ѝ помогна на Аргентина да ги зачува своите вистински долари, бидејќи сега може да му плаќа, да речеме, на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) во кинеска валута.
Во меѓувреме, економијата има недостиг од девизи, делумно поради долготрајните сушни услови и лошата жетва. Според ММФ, увозниците додадоа околу 15 милијарди долари на надворешното задолжување на земјата за да ги задржат продавниците пополнети. А Аргентина нема веродостоен начин да ги врати своите 67 милијарди долари меѓународни обврзници или 45 милијарди долари што ги позајми од ММФ во следните неколку години.
Со какви итни одлуки се соочува следниот претседател?
Намалете ја инфлацијата. Да се најде начин да се намали инфлацијата е главен приоритет. Но недостигот од девизи го прави тоа многу потешко бидејќи владата ќе мора да дозволи депрецијација на пезосот, што ќе ги зголеми цените. Решавањето на проблемот со инфлацијата бара, меѓу другото, реструктурирање на билансот на централната банка.
Централната банка издаде многу краткорочни државни записи деноминирани во пезос на пазарот; неподготвената состојба на записи е околу 15 проценти од бруто-домашниот производ (БДП). И многу од средствата што ги поседува централната банка се специјални доларски обврзници со ниска каматна стапка познати како непреносливи државни хартии од вредност.
Така, банката нема доволен приход од камати за да ги покрие своите каматни сметки и често ја пополнува празнината со печатење повеќе пезоси, потег што е неодржлив и придонесува за инфлаторната лента. Централната банка сè уште нема да има ликвидни средства во долари за да ги плати своите нови обврски во долари – и ќе мора да ја плати стапката на доларот на своите записи додека добива многу ниска стапка на своите нетргувани хартии од вредност. Пореално решение би било централната банка да ги замени своите доларски обврзници за песо-обврзници. Но тоа ќе ја зголеми каматната сметка на владата и ќе го направи и онака големиот фискален дефицит уште поголем.
Неколку клучни совети за заздравување на економијата
– Намалете ги трошоците и зголемете ги даноците: Владата исто така треба да ги затегне конците и да ги намали трошоците (и да зголеми одредени даноци). Тоа ќе биде целосна болка, но тоа е единствениот траен лек за инфлацијата во земја што нема капацитет за задолжување. Фискалните дефицити што мерат 10 проценти од БДП се неодржливи и нема да се намалат без сериозни намалувања.
– Усогласување на девизните курсеви: Дополнително, новиот претседател ќе треба да ги обедини девизните курсеви на Аргентина – нарушувањата со различен девизен курс за различни економски активности стана невозможно да се менаџираат.
– Преговарајте со ММФ: Најважно е владата повторно да преговара за својата програма со ММФ. Сегашната програма е надвор од колосек, а владата има потреба од ММФ да позајми нови средства за да ги врати постојните заеми од ММФ. Тоа е дел од основниот проблем на Аргентина, бидејќи земјата веќе го достигна својот капацитет за надворешно задолжување. Аргентинците бараат од ММФ да најде начин да ги намали дополнителните давачки што им ги наметнува на земјите што позајмиле големи суми и на земјите што не го отплатиле заемодавецот навремено. И тие имаат поента: сегашната каматна стапка на заемот на Аргентина од ММФ е околу 8 проценти, што е стрмно. Казните што имаа смисла кога основните давачки на ММФ беа ниски немаат смисла сега, кога основната стапка на заеми на фондот е близу 5 проценти.
– Реструктурирање на обврзниците: Конечно, Аргентинците ќе треба да развијат план за реструктурирање уште еднаш, на нивните суверени обврзници. Последното реструктурирање во 2020 година беше изградено околу претпоставката дека Аргентина би можела да се врати на пазарот во 2025 година за да рефинансира дел од својот обврзан долг. Тоа веќе не е реален исход.
Зошто проблемите на Аргентина со долговите се важни за
остатокот од светот?
Во извесна смисла тие немаат голем глобален ефект. Аргентинските 67 милијарди долари во ненаплатени меѓународни обврзници се тргуваат по околу 30 центи за долар, така што пазарот ги вреднува само на околу 20 милијарди долари. Реструктурирањето е јасно проценето; тоа нема да биде шок и нема да предизвика зараза на другите пазари во развој.
Но, Аргентина сѐ уште е важна. Не и најмалку важно, тоа е важно и за ММФ, кој има околу 45 милијарди долари во Аргентина, многу повеќе отколку што ѝ позајми на која било друга земја. За одржливо здравје на ММФ, на фондот му треба Аргентина да има реален план за отплата. Се чини дека тешкотиите на ММФ во Аргентина го направија повнимателен во врска со позајмувањето големи суми, така што земјата фрла сенка врз дизајнот и големината на другите големи програми за заеми на фондот низ светот – со мешани резултати.
Аргентина исто така може да даде важен пример за меѓународниот пазар на обврзници доколку дејствува проактивно и изврши реструктурирање на своите обврзници во 2024 година пред ѕидот на достасувањето на обврзниците во 2025 година. Условите за размена во 2020 година не функционираа за Аргентина или нејзините сопственици на обврзници – обврзниците се „тргуваа“ по размената, делумно поради политиката на самата Аргентина и поради зголемените глобални каматни стапки. Новото реструктурирање треба да комбинира значително намалување на номиналната вредност на обврзниците со зголемување на договорниот купон (каматната стапка) што на крајот го плаќаат обврзниците и репрофилирање на датумите на достасување на обврзниците. Купонот од 5 проценти можеби имаше смисла во 2020 година, кога американските долгорочни обврзници се тргуваа со принос од 2 процента. Но очигледно е премногу ниско за 2024 година, кога се очекува тие обврзници да се тргуваат со стапки меѓу 4 и 5 проценти.
