Клучни цели во процесот на градење нови одбранбени политики
Германската национална безбедносна стратегија не треба да цели само на враќање на статус квото туку треба да обезбеди и повеќе пари во буџетот. Најавувањето на новата ера во одбраната му наметнува на Берлин да се претвори во европски безбедносен актер, смета Јана Пуглиерин за ЕЦФР
Набргу откако Русија ја започна својата воена операција против Украина, германскиот канцелар Олаф Шолц зборуваше за пресвртница во одбраната што сега се развива. Дури и ако конфликтот во Украина заврши или стане замрзнат, членките на Европската Унија (ЕУ) и НАТО ќе треба да се подготват за долгорочна конфронтација со Москва. Затоа, идејата за нова стратегија во одбраната ја принудува Германија повторно да се измисли како европски безбедносен актер на клучни начини. Оваа промена е особено јасна кога се препознава дека конфликтот со Русија се одвива во геополитичко опкружување во кое сè повеќе доминираат конкуренцијата на големите сили и системското ривалство меѓу Кина и САД. Појавата на спротивставени блокови претставува егзистенцијален предизвик за Германија, бидејќи нејзината извозно ориентирана економија е многу зависна од функционалната глобализација.
Во најмала рака, Германија ќе треба да се збогува со одредени водечки принципи до кои се придржува долго време. Тие ја вклучуваат, пред сè, идејата за таканаречен Европски мировен удел, со која државата прво себеси се гледа како граѓанска сила, покрај нејзиното зголемено учество во воените операции во странство. Друг таков принцип се фокусира на вербата во корисните и демократизирачки ефекти на економската меѓузависност со Русија и Кина. Големата енергетска криза сега им покажува на Германците колку е опасно да се зависи само од еден актер во стратегиски важна област.
Почетни чекори во сеопфатната безбедносна стратегија
На некој начин, германската обнова на безбедносната политика започна со говорот на канцеларот во Бундестагот, на 27 февруари 2022 година. Специјалниот фонд за германската армија, спроведувањето на целта да се трошат два отсто од БДП за одбрана и одлуката за купување на американските борбени авиони „ф-35“ претставуваат мал напредок во германската одбранбена политика, која до неодамна многу набљудувачи ја сметаа за невозможна.
Сепак, овие чекори треба да бидат само почетна точка на сеопфатен процес за редефинирање на безбедносната улога на Германија во Европа и во светот. Со оглед на тоа, Стратегијата за национална безбедност на земјата треба да има за цел повеќе од само враќање на претходното статус кво, туку да биде зголемен буџетот. Треба да дефинира што Германија, најмоќната земја во Европа, може и сака да придонесе за европската и меѓународната безбедност во овие нови услови и како може да го постигне тоа.
Министерката за надворешни работи Аналена Бербок тврди дека Националната безбедносна стратегија треба да се заснова на сеопфатно разбирање на безбедноста. Претходните стратегиски документи, како што се „Белите документи“ од 2016 година и насоките од 2017 година под наслов „Спречување кризи, управување со конфликти, промовирање мир“, се засноваат на широк концепт за безбедност, кој ги опфаќа не само политиката и војската туку и човечките, економските и еколошките фактори. Во исто време, таков сеопфатен концепт ризикува да стане произволен и претерано растегнат. Според тоа, главната задача е да се дефинираат приоритетите на сеопфатната безбедносна стратегија во време кога во Источна Европа има конфликт, растат воените тензии во Индопацификот, климатската криза се забрзува и гладот на глобалниот југ ја загрозуваат безбедноста на Европа. На крајот на краиштата, капацитетите и ресурсите на Германија, како и нејзината способност да ги обликува настаните, се ограничени.
Што е приоритетно за решавање?
Стратегијата треба да го усвои пристапот на „приоритети“. Гледајќи ги неодамнешните настани, може да се види дека Германија е лошо позиционирана дури и во однос на најосновните елементи на безбедноста. Без поддршката на САД, земјата немаше да може да ги евакуира сопствените граѓани и да ги повлече своите војници од Авганистан. Ако германска бригада се распореди како дел од силите за одговор на НАТО, ќе треба да позајми опрема од другите единици на армијата. Сите овие примери покажуваат дека Германија не успеа да создаде основни услови за поширок и посилен облик на безбедносен ангажман. Ова е причината зошто Националната безбедносна стратегија треба да следи пристап што најпрво ги решава овие суштински дефицити и, во исто време, воспоставува најголем можен капацитет за дејствување.
Без функционална и оперативна армија, Германија не е кредибилен безбедносен гарант. Еден приоритет треба да биде овозможување на војската да игра водечка улога во аранжманите за одвраќање и одбрана на НАТО и да стане столб на конвенционалната одбрана во Европа во однос на кохезијата на Алијансата. Тоа е особено важно имајќи предвид дека не е јасно уште колку долго САД ќе бидат подготвени да го носат главниот товар за одбрана на европската безбедност.
Суверенитетот како водечки принцип
Идејата за европски суверенитет треба да биде водечки принцип на стратегискиот процес. Германските владини партии го направија тоа дел од нивниот коалициски договор. Во нивното толкување на концептот, европскиот суверенитет е за градење и одржување на капацитетот на Европа да дејствува независно за да ги заштити своите интереси и вредности. Целта е да ѝ се овозможи на Европа да носи сопствени одлуки во меѓузависен меѓународен систем и да ги спроведе во поконкурентна геополитичка средина, дури и кога ќе се соочи со отпор. Во коалицискиот договор се споменуваат стратегиски важни области, како што се енергијата, здравството, увозот на суровини и дигиталните технологии. На сите овие полиња, целта е Германија и Европа да се направат помалку зависни и ранливи и да се заштитат критичната технологија и инфраструктура. Оваа цел ја објаснува идејата дека повеќе не може самостојно да се справува со кризи и конфликти со конвенционалната воена моќ.
Ако германската влада не може да дејствува и да донесува одлуки независно од непријателското надворешно влијание, тоа строго ќе го ограничи нејзиниот политички простор за маневрирање. Заштитата на територијалниот интегритет на Европа и избегнувањето на критичните зависности од воено агресивни држави создаваат предуслови за Германија да може да се вклучи на глобално ниво со прашања како што е обезбедување на егзистенцијата на луѓето преку заштита на климата. Остварувањето на овие цели треба да биде во центарот на Националната безбедносна стратегија.
