Економиите што се први на удар можеби имаат околу шест месеци за да спроведат мерки со кои ќе си помогнат пред ненадејно да се случи заострување на американската монетарна политика. Затоа на овие земји им се препорачува девизните курсеви да бидат пофлексибилни, помалку да се потпираат на девизните долгови и да ги зголемат нивните девизни резерви
Со забрзување на инфлацијата во САД и со тоа што се зголемија потрошувачките цени за пет отсто на годишно ниво во мај, не треба само американските Федерални резерви да бидат внимателни. Политичарите во светот, а особено во ранливите економии, исто така треба да се подготват за можноста американските каматни стапки да растат побрзо и порано отколку што предвидуваат повеќето прогнози во моментов. Федералните резерви значително ги зголемија прогнозите за инфлацијата во последните 12 месеци. На состанокот на средината на јуни, Федералниот комитет за отворен пазар за утврдување на политиката процени дека цела година инфлацијата за трошоците за лична потрошувачка во 2021 година ќе биде 3,4 отсто. Зголемувањето на инфлацијата во САД одразува комбинација на привремени и структурни фактори. Додека делумните карантини поврзани со пандемијата предизвикаа пад на производството, големите владини стимулативни програми ја одржуваа побарувачката на домаќинствата што ја надминува понудата во многу сектори. Оваа компонента на денешните поскапувања се претпоставува дека ќе исчезне откако производството ќе се врати на старите патеки.
Иако од официјалните претставници на Федералните резерви сметаат дека сегашното зголемување на инфлацијата е претежно краткотрајно, сепак постојат структурни причини што не се целосно поврзани со пандемијата. Како прво, американската монетарна политика е на експанзионистички стероиди од 2008 година. Иако одговорот на Федералните резерви на рецесијата предизвикана од пандемијата дополнително ја зголеми понудата на пари, политиката беше многу слободна пред корона-кризата, дури и кога невработеноста во САД беше на рекордно ниско ниво.
За да ги предвидиме меѓународните последици од повисоката инфлација во САД, треба да го препознаеме ризикот дека Федералните резерви може да ја заострат ненадејно и значително монетарната политика отколку што укажува сегашната прогноза за инфлација од 3,4 отсто. Засега, мнозинството американски домаќинства, фирми и инвеститори сè уште веруваат дека Федералните резерви навремено ќе го приспособат односот на парите и понудата за да се спречи инфлацијата да излезе од контрола. Но ваквото „укотвување на инфлацијата“ може да се покаже нестабилно ако Американците видат повеќе докази дека Федералните резерви не ја одржуваат инфлацијата близу посакуваната цел од два отсто. Доколку се случи тоа, побарувањата за плати на вработените и утврдувањето на цените на фирмите ќе започнат да ја одразуваат можноста инфлацијата да достигне до пет или повеќе отсто, освен ако Федералните резерви не го спречат наглото зголемување на каматните стапки.
Ако нагло се зголемат американските каматни стапки, историјата ни кажува дека два типа земји можат да доживеат сериозни финансиски и економски тешкотии. Првата група ја сочинуваат економии што финансираат значителен дел од своите инвестиции или потрошувачка со девизен долг, со кредити од странски банки или на меѓународни пазари на обврзници. Земјите со големи краткорочни девизни долгови (со помалку од една година до достасување) и релативно ниски девизни резерви се особено ранливи на сериозна должничка или банкарска криза. Втората група се состои од земји со преценет фиксен девизен курс што ги изложува на криза токму во однос на него и на националната валута. Доколку Федералните резерви значително ја заострат политиката, можеме да очекуваме да видиме голем број должнички и валутни кризи во Централна и Јужна Америка, Африка и Азија во следните две до пет години. Бидејќи значителниот девизен долг и преценетите фиксни девизни курсеви не се исклучуваат меѓусебно, некои земји може да претрпат неколку видови кризи.
Ова е причината зошто политиката за инфлација и каматни стапки во САД е толку важна за многу земји. Кога САД прават и минимален чекор, остатокот од светот го чувствува влијанието. Но другите земји не треба да очекуваат Америка да ја спроведува својата монетарна политика на поинаков начин како резултат на тоа, но и да не сметаат дека Меѓународниот монетарен фонд или Г7 ќе можат да ги насочат САД да бидат повеќе глобално ориентирани во управувањето со движењата на каматните стапки.
Дури и земјите што не спаѓаат во ниту една од категориите на ризик ќе треба да го решат предизвикот на увезената инфлација. Кина, на пример, е длабоко загрижена за ова, иако во моментов има релативно скромни долгови во странски валути и задржува високо ниво на девизни резерви. За да се спречи увозната инфлација што би ја поттикнала домашната инфлација, Народната банка на Кина ќе треба да ја засили сопствената понуда на ликвидност во економијата. За да биде ефективна таквата политика, Кина мора или да воведе поголема флексибилност на девизниот курс или да ги заостри контролите на капиталот, со тоа што првиот пристап ветува дека ќе биде многу подобар за економијата на долг рок.
Економиите што се први на удар можеби имаат околу шест месеци за да спроведат мерки со кои ќе си помогнат пред ненадејно да се случи заострување на американската монетарна политика. Затоа на овие земји им се препорачува девизните курсеви да бидат пофлексибилни, помалку да се потпираат на девизните долгови и да ги зголемат нивните девизни резерви.
Авторот е поранешен главен економист во Азиската развојна банка, а актуелно е професор по финансии и економија на универзитетот „Колумбија“.
