По ланскиот економски колапс, сега има големи шанси за силен цикличен напредок во економијата. Судејќи по низата важни показатели за економска активност, долгоочекуваниот напредок веќе е во тек и најверојатно ќе продолжи со исто темпо барем во блиска иднина
За поголемиот дел од изминатата година тврдев дека цикличното економско закрепнување од нарушувањето што го создаде пандемијата на ковид-19 ќе биде посилно отколку што очекуваа повеќето експерти. Во нудењето на овој став, мојот акцент беше ставен на цикличната (наместо на структурната) природа на кризата, односно дека карантините секогаш беа само привремени мерки, безбедни и ефикасни вакцини веќе беа пуштени на пазарот со досега невидена брзина, а владите соодветно одговорија на економскиот шок со огромни нивоа на монетарни и фискални стимулирања.
Судејќи според неодамна објавените показатели за глобалната економска активност, овој став сега се потврдува. Податоците од март 2021 година се во согласност со целосниот економски напредок, особено во производството. Закрепнувањето може да биде посилно отколку што и јас очекував, а до крајот на март показателот „Ем-енд-пи 500“ се искачи на над 4.000 поени првпат досега.
Се разбира, прашањето што се поставува е што ќе се случи понатаму. Дали ќе трае економската обнова? За да одговориме на тоа, треба да започнеме со најновите докази. Меѓу попривлечните бројки пријавени за март е индексот на менаџерите за набавки (ПМИ) на Институтот за управување со снабдување (ИСМ), кој порасна за 3,9 поени од февруари и достигна 64,7 поени. Истражувањето беше објавено на 1 април, а тоа е највисоко ниво од 1983 година.
Покрај тоа, специфичните компоненти на ПМИ на ИСМ се во согласност со силното зголемување на економската активност. Како што објаснив во претходните мои излагања, два од моите пет претпочитани индикатори за економска активност доаѓаат од истражувањето на ИСМ. Бројките од март даваат многу добри прогнози за во следните три до шест месеци, покрај очекувањата за друг развој на настаните.
САД не се единствените со добри бројки. Последните бројки на ПМИ објавени во други земји и региони исто така беа високи. ПМИ на „ИХС маркит“ за Канада и за Велика Британија беа највисоки во последната деценија, со тоа што ги надминаа предвидувањата на консензусот. ПМИ во многу континентални европски земји исто така регистрираа рекордно зголемување, вклучувајќи дури и во некои земји што се соочија со нов бран на ковид-19. ПМИ за еврозоната како целина се искачи на највисоко ниво во нејзината 24-годишната историја во блокот.
Друг показател за висока економска активност на кој мора да се внимава е извозот на Јужна Кореја, што покажува дека тој во март се зголемил за 16,6 отсто во однос на претходната година, што е најсилниот раст од 2018 година. Оваа позитивна вест речиси сигурно најавува слични силни трговски податоци од други земји што наскоро ќе ги пријават. Исто така, месечното истражување на деловна доверба во Белгија за март се искачи на нивоата што важеа непосредно пред избувнувањето на пандемијата. Познато е дека ова истражување е силен водечки индикатор за Европа, со оглед на високиот степен на отворена трговија на Белгија. Наскоро ќе добиеме уште еден сигнал со објавување на бројките во Кина за првиот квартал, за кои се очекува да покажат годишен раст на БДП дури 18 отсто. Земени заедно, овие индикатори придонесуваат за силни неколку квартали за реален раст на БДП (со приспособена инфлација) низ целиот свет.
Но што навистина значат овие бројки? Можеби тие само ги одразуваат статистичките ефекти од споредбите од година на година или ослободувањето на потиснатата побарувачка, која ќе исчезне по масовната вакцинација и откако ќе се олеснат строгите рестриктивни мерки?
Сепак, многу ќе зависи од економските политики. Доколку владите и централните банки почнат да се грижат дека дарежливите фискални и монетарни услови се неоправдани, тие ќе почнат да вршат голем притисок, а финансиските пазари ќе станат непредвидливи. Покрај тоа, краткорочните проблеми не опфаќаат поголеми структурни предизвици, како што се климатските промени, владините финансии, кинеско-американските тензии и нееднаквоста. Дали и во колкава мера денешниот економски напредок ќе им користи на повеќето луѓе е главно прашање само по себе. Тековните циклични показатели сугерираат дека придобивките ќе се однесуваат на просечните домаќинства повеќе отколку што се претпоставува, барем за некое време.
Сепак, не сметам дека краткорочниот скок ќе биде само статистички феномен што резултира од ниската основа во 2020 година.
Наместо тоа, тој одразува масовно зголемување на принудени заштеди, парични и фискални стимулирања и насочена дарежливост на програмите за економски спас. Колку ќе трае, ќе зависи од сложената комбинација на фактори, вклучувајќи ја брзината со која се трошат личните заштеди, континуитетот (или суспендирањето) на државната поддршка, инфлациските сигнали и однесувањето на пазарите, врз кои ќе влијаат сите горенаведени аспекти.
Чудно е што покрај силните економски бројки, пазарните услови станаа посложени откако американскиот претседател Џо Бајден дојде во Белата куќа. Пазарите на обврзници може да се подготват за турбуленции како оние од 1994 година, што ќе додаде уште поголема револуција во моќната секторска ротација што се случи. Да се надеваме дека инфлацијата нема да се врати. Ако се случи, сите добри денешни вести ќе се покажат како доста минливи.
Авторот е поранешен британски министер за финансии, а актуелно е претседател на „Чатам хаус“ и член на паневропската комисија за здравство и одржлив развој
