Генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш, во неодамнешниот говор истакна дека „се соочуваме со најостар пад на приходите по жител од 1870 година“ и предупреди дека кризата од ковид-19 предизвика 70-100 милиони луѓе да западнат во длабока сиромаштија. Спречувањето на ваков исход ќе бара усогласена и сеопфатна акција за рестартирање и обнова на светската економија на одржлив, инклузивен начин. Технологијата, особено новите алатки за дигитално финансирање, можат да играат важна улога во овој процес.
За време на пандемијата на ковид-19, дигиталните услуги, од телемедицина и далечинска работа до учење преку интернет, беа спас за милиони луѓе што беа во карантин.
Дигиталното финансирање е од суштинско значење за да се олеснат многу од овие процеси што ќе им овозможат на луѓето да плаќаат за стоки и услуги, да добијат компензација за својата работа, да добијат пристап до плаќања за социјална помош и да обезбедат финансиска поддршка, како што се банкарски заеми, за нивните загрозени бизниси.
Дури и пред пандемијата сè поизразена беше потребата од искористување на моќта на дигиталното финансирање за доброто на планетата и на нејзините граѓани. Ова беше главната цел на работната група на генералниот секретар на ООН за дигитално финансирање на целите за одржлив развој. Работната група вклучува владини министри, технолошки претприемачи, извршни директори на банки и инвестициски институции, претставници на граѓанското општество, службени лица на мултилатерални институции и интелектуални лидери.
Финансискиот систем мора да им служи на индивидуалните граѓани, како штедачи, инвеститори, кредитобаратели и даночни обврзници. Со него мора да се користи дигиталната технологија за луѓето повторно да управуваат со сопствените финансии, за да можат да инвестираат во себе и во семејствата, заедницата, државата и планетата. Владите, регулаторите и финансиските институции треба да ги поддржат и да ги олеснат дадените нарушувања на секојдневното функционирање.
Веќе има корисни модели за справување со овој проблем. Африка, особено мојата земја Кенија, беше предводник во усвојувањето на финансиската технологија, почнувајќи со мобилните пари. Кениската услуга за трансфер на пари, плаќања и микрофинансирање со помош на мобилен телефон наречена „М-Песа“ се покажа како моќна алатка во проширувањето на финансиската вклученост. Од 2006 година, уделот на населението во Кенија со пристап до финансиски услуги се зголеми од 26 на повеќе од 82 отсто.
Владините агенции, исто така, прифатија плаќање преку интернет што е чекор што ја зголеми довербата на јавноста во дигиталните финансиски услуги. Денес повеќе од 90 отсто од плаќањата преку централизираната платформа за е-влада во Кенија вклучуваат мобилни пари.
Иновативноста, овозможена од Владата и од Централната банка, и активниот пристап имаат голема улога во поттикнувањето на овој напредок. На пример, кениската инфраструктура за издавање мобилни владини обврзници позната како „М-Акиба“ беше претставена во 2017 година и е прва од ваков вид во светот. За разлика од постојните државни обврзници, „М-Акиба“ им овозможува на граѓаните да инвестираат најмалку 30 долари. Како резултат, капиталните пазари во Кенија станаа достапни за општата популација додека Владата отвори целосно нова база на инвеститори. Не изненадува тоа што 85 отсто од оние што инвестирале во почетната понуда на „М-Акиба“ првпат купиле државни обврзници.
Иако Кенија и неколку други африкански земји како Руанда, Јужна Африка и Сејшели направија огромни чекори во искористувањето на можностите за финансиска технологија, сепак, имаат уште многу да направат.
Колку е подинамичен и експанзивен ваквиот сектор, толку подобро ќе биде за нашето население. На крајот на краиштата, донесувањето на претходно безбанкарскиот во финансискиот систем директно го поддржува економскиот раст и создава пристојни работни места, ги намалува економската нееднаквост, сиромаштијата и гладот. Во комбинација со нови иновации за дигитални финансии, поголемата вклученост може да го прошири пристапот до квалитетно образование, чиста вода и канализација, а со тоа би се подобриле целокупното здравје и благосостојба.
Со зајакнување на капацитетот на домаќинствата за заштеда, финансиското вклучување создава поликвиден капитал, кој може да им се позајмува на малите и средните претпријатија и да го финансира развојот на зелената инфраструктура. Дигиталните финансиски иновации што ги поврзуваат луѓето, парите и податоците овозможуваат користење на овие инвестиции.
Сепак, за да им служи дигиталното финансирање навистина на луѓето, ќе биде потребен ефикасен надзор. Кога луѓето првпат добиваат пристап до финансии, тие се изложени на манипулација и експлоатација. Освен ако овие платформи не бидат подложени на соодветно регулирање и следење, последиците ќе бидат сериозни, не само за индивидуалните корисници туку и за одржливиот и инклузивен економски развој. Кризата со ковид-19 е трагедија, но од друга страна претставува можност за промени. По неколку децении растечка нееднаквост и неодржлива инвестиција, имаме алатки и знаење да се покажеме подобро, само ни е потребна волја да ги користиме.
Авторот е гувернер на Централната банка на Кенија
