Причината за изедначување на пријатните чувства со стресот е тоа што некои луѓе не прават разлика помеѓу важен позитивен настан на кој некој реагира со емоции и
пријатна или „позитивна“ емоција. Вистина е дека позитивните настани во нечиј живот можат да бидат многу стресни за таа личност, но стресот не е предизвикан од неговите пријатни чувства. Анализата на ваквите случаи покажува дека личноста има измешани чувства, па стресот е предизвикан од скриени непријатни чувства
Емоциите посредуваат помеѓу душата и телото, подготвувајќи го телото за соодветно дејство. Бидејќи непријатните чувства се јавуваат како резултат на нашата процена дека нешто важно за нас е загрозено, тие го подготвуваат телото за акција што треба да ја заштити оваа вредност. Непријатните чувства се етикетирани како стрес и на ниво на искуство и на ниво на телесна физиологија. Но што е со пријатните чувства како задоволство, радост и среќа – дали и тие се стресни?
Одговорот на ова прашање е негативен: пријатните чувства имаат антистрес-ефект. Тие предизвикуваат физиолошки процеси во телото, кои се спротивни од оние во стрес. Затоа, разумно е дека колку повеќе има искуства на задоволство, среќа и радост во животот, толку има помалку стрес.
И покрај тоа, многу луѓе мислат дека пријатните чувства се стресни. Застапниците на ова гледиште сметаат дека за нас е најдобро да бидеме смирени, во еден вид рамнодушност, бидејќи тоа е најдобриот начин да се избегне стресот. Таквиот начин на живот навистина води до намалување на параметрите на физиолошкиот стрес, по висока цена: се откажува од личните вредности и, следствено, од сопствените емоции.
Друга причина за изедначување на пријатните чувства со стресот е тоа што некои луѓе не прават разлика помеѓу важен позитивен настан на кој некој реагира со емоции и пријатна или „позитивна“ емоција. Вистина е дека позитивните настани во нечиј живот можат да бидат многу стресни за таа личност, но стресот не е предизвикан од неговите пријатни чувства. Анализата на ваквите случаи покажува дека личноста има измешани чувства, па стресот е предизвикан од скриени непријатни чувства. На пример, кога некој ќе добие долго посакувана промоција или голема парична награда, покрај позитивните аспекти на тој настан, личноста станува свесна и за скриените негативни, но важни аспекти: „Дали ќе се докажам доволно способен на мојата нова работа?“ или „Не знам што да правам со сите тие пари“. Поради оваа причина, иако настанот е позитивен, карактеристичната реакција е „негативна“, непријатна емоција, односно стрес.
Постои уште една врска помеѓу стресот и пријатните чувства: пријатно чувство може да стане причина за појава на непријатно чувство. Не е невообичаено луѓето да имаат „психолошка забрана за среќа“, бидејќи веруваат дека нивното искуство на голема среќа некако, магично, може да „привлече“ голема несреќа. Затоа, секое искуство на голема среќа станува магично опасно, предизвикувајќи страв и вознемиреност, кои многу ефикасно го расипуваат искуството на среќата, носејќи магична сигурност.
Нашиот колективен менталитет е формиран во „зона на преживување“ каде што се посветува големо внимание на ранливоста и непријатните чувства. Затоа треба да направиме место во нашите глави за пријатни чувства, за да можеме да живееме помалку стресно и да имаме подобар квалитет на животот.
Зоран Миливојевиќ
