- Иако не е специфичен медицински термин, оваа анксиозност се однесува на будење со чувство на стрес и грижа, а се препознава по забрзано чукање на срцето, плитко дишење, чувство на стегање во градите и главоболка
Сите се будиме намќорести, станувајќи „на погрешна нога“. Сепак, утринската анксиозност е нешто повеќе од тоа. Можеме да ја доживееме ако поминуваме низ стресен период, се соочуваме со големи животни промени или сме вознемирени поради нешто што ни се случило нам или на нашата околина. Иако не е специфичен медицински термин, утринската анксиозност се однесува на будење со чувство на стрес и грижа, а ќе ја препознаеме по одредени симптоми.
Улогата на кортизолот
На пример, ќе биде придружена со забрзан срцев ритам, плитко и брзо дишење, чувство на стегање во градите, чувство на исцрпеност, тешкотии во концентрацијата, главоболки, па дури и проблеми со стомакот со гадење.
Иако одредено ниво на анксиозност се смета за природно, објаснуваат психолозите, прекумерната грижа за секојдневните задачи може да укажува на анксиозно растројство.
– Кај многу луѓе анксиозноста е најизразена наутро. Таа може да влијае на квалитетот на животот во текот на целиот ден. Тешко е за една личност да стане од кревет и да се движи. Потоа, дури и кога ќе стане, се чувствува исцрпено и може да задоцни на работа или може да одлучи воопшто да не оди, тогаш обврските се натрупуваат и лицето може да западне во маѓепсан круг од други непријатни емоции, вина, лутина, депресија, срам – вели Анѓела Златковиќ, магистерка по дефектологија и психолог.
Експертите посочуваат дека утринската анксиозност всушност има физиолошка основа. Нивото на хормонот на стрес кортизол што го лачат надбубрежните жлезди е природно највисоко наутро и достигнува максимум околу 30-45 минути по будењето. Ако е придружено со мрачни мисли за претстојниот ден, проблеми и обврски, лицето може да почувствува силна анксиозност, која може да достигне дури и ниво на паника. Исто така, повисоки нивоа на кортизол ќе бидат присутни наутро ако лицето си легнало претходната ноќ вознемирено или ако на друг начин поминува низ некоја стресна животна ситуација. Постојат неколку совети за тоа како да се справите со оваа ситуација.
– Она што можете да го направите е, на пример, да го замените иритирачкиот звук на вашиот будилник со попријатен. Потоа, избегнувајте да го користите телефонот, да го вклучувате интернетот, да пристапувате до социјалните мрежи, да читате вести, да проверувате е-пошта штом ќе ги отворите очите. Препорачливо е да избегнувате користење на телефонот во првиот час по будењето. Големи количества алкохол претходната ноќ исто така може да доведат до покачени нивоа на кортизол наутро. Обидете се да не пиете кафе или цигари како прво нешто што го консумирате наутро. Кофеинот и никотинот исто така ги зголемуваат кортизолот и адреналинот. Подобро е да го оставите тоа за по појадокот – вели Златковиќ и препорачува секој да се обиде да воспостави свои навики и рутина.
Пријатни нешта за почеток на денот
На пример, да го замените користењето на телефонот наутро со слушање музика, туширање, медитација, опуштање, длабоко дишење, физичка активност, седење на тераса, пишување дневник или план на активности за денот. Не мора да ги правиме сите овие активности одеднаш, но треба да избереме што ни одговара најмногу, заедно со здрав појадок.
– Препораката за соодветно справување со секојдневниот стрес е да одвоите еден или два часа за себе секој ден, дел од вашето сопствено време. Можете да се консултирате со вашиот лекар или фармацевт за воведување некои додатоци што се сметаат за добри за менталното функционирање, како што се магнезиум, цинк, витамини Б6 и Б12, витамин Д, пробиотици – вели Анѓела Златковиќ.
Се препорачува, доколку утринската анксиозност се јавува често, да побарате помош од психотерапевт.
Драгољуб Стевановиќ
