Популарноста на тетоважите драстично се зголеми во последните неколку децении. Се тетовираат спортисти, актери, пејачи, но и обични луѓе, најверојатно за да бидат забележани.
Денес, неколку европски студии известуваат за преваленца на тетоважите над 20 отсто, а преваленцата во САД се проценува на приближно 30 отсто. Повеќето луѓе ја прават својата прва тетоважа на млада возраст, што подразбира изложеност на некои хемиски состојки на мастилото за тетоважи речиси во текот на целиот животен век. Сепак, истражувањето за кое денес пишувам само што почна да ја гребе површината на разбирањето на долгорочните здравствени ефекти од тетоважите.
Иако ќе се насочам на тетоважите, естетските интервенции воопшто добија епидемиски размери. Жените (а и мажите не помалку) ставаат филери, ботокси, прават операции на носот, усните, образите, задниците… Сето ова со желба за да бидат поубави, попривлечни и да ја зголемат сопствената самодоверба! Дали е баш така?
Во некој минат број пишував за психолошката состојба наречена телесно дисморфично растројство, исто така познато како дисморфофобија. Tоа е ментално растројство дефинирано со огромна преокупација со наводна мана во физичкиот изглед. Во заблудената варијанта на болеста, маната е навистина само замислена. Кога постои вистинска видлива мана, нејзината важност е несразмерно зголемена само во умот на поединецот. Без разлика дали физичкото прашање е реално или замислено, размислувањата за овој воочен дефект стануваат пробивни и наметливи, предизвикуваат значително ментално оптоварување во долги периоди секој ден. Оваа прекумерна преокупација не само што предизвикува тешка емоционална вознемиреност туку и ги нарушува секојдневното функционирање и активностите. Всушност растројството припаѓа на опсесивно-компулсивниот спектар на растројства. Се проценува дека состојбата ја има кај 0,7-2,4 отсто од севкупното светско населението. Обично започнува во адолесценцијата и ги погодува и мажите и жените. Спрема тоа, и тетоважите би припаѓале некако во овој спектар на нарушувања. Целта е – разубавување, стекнување пријатели, поголема самодоверба, поголема видливост, препознатливост!
Мастилата за тетоважи се коктели од органски и неоргански пигменти во боја, заедно со прекурсори и нуспроизводи од синтезата на пигментите и адитиви. Обоените мастила може да содржат примарни ароматични амини, црните мастила често содржат полициклични ароматични јаглеводороди, а металите (т.е. арсен, хром, кобалт, олово и никел) се наоѓаат во мастилото од сите бои.
За време на процесот на тетовирање, мастилото се инјектира во дермисот преку повторени пункции на кожата. Кога некој антиген ја нарушува кожната бариера, локалниот имунолошки одговор вклучува клеточно посредувана транслокација на антигенот во локалните лимфни јазли од каде што се започнува системски имунолошки одговор. Транслокацијата на мастилото за тетоважа се чини дека е многу ефикасна; се проценува дека 32 отсто од инјектираниот пигмент се префрла по шест недели и дека дури 99 отсто може да се транслоцираат со текот на времето.
Во клинички услови, пигментирани и зголемени лимфни јазли се опишани кај тетовирани лица веќе со децении. Транслокацијата и на црните и на обоените пигменти на тетоважата во човечки лимфни јазли е потврдена со сигурност, како и таложењето метални честички од иглите за тетоважа. Лимфните јазли содржат клетки што се размножуваат и се чувствителни цели за канцерогени хемикалии. Постојат сè повеќе докази дека имунолошкото нарушување од изложеност на растворувачи, забавувачи на пламен, пестициди и бои за коса игра клучна улога во патогенезата на малигниот лимфом.
Современата здравствена статистика укажува на глобален пораст на инциденцата на малигнен лимфом, кој останува во голема мера необјаснет, и итно е потребно да се разбере каква било поврзаност со трендовите во факторите поврзани со начинот на живот или модата. Според сознанијата, досега само една студија ги третира тетоважите како фактор на ризик за лимфом.
Цел на најновата студија за која станува збор, која е објавена во специјално издание на „Ланцет“, е да се истражи дали изложеноста на тетоважа го зголемува ризикот од малигнен лимфом врз база на регистрите на шведските национални бази. Дополнително, испитани биле односите изложеност-одговор и ефектот на времетраењето на изложеноста со пресметување на времето помеѓу првата тетоважа и индексната година. Конечно, истражувана е поврзаноста помеѓу изложеноста на тетоважа и разните поттиповите на лимфом.
Пред повеќе од една деценија, преглед на литературата го спореди бројот на објавени извештаи за случаи на (кожни) малигни заболувања кај тетоважите со големината на глобалната тетовирана популација и заклучи дека поврзаноста помеѓу изложеноста на тетоважи и ракот (на кожата) веројатно е случајна, како резултат од селективно известување и недостиг од споредбени групи. Во отсуство на добро дизајнирани епидемиолошки истражувања, немаше научна основа за солидна процена на потенцијалната врска помеѓу изложеноста на тетоважи и ракот.
Најновите резултати сугерираат дека тетовираните поединци имаат 21 отсто зголемен ризик од севкупен лимфом во однос на лицата што не се тетовирани. Според сознанијата, единствената објавена епидемиолошка студија за изложеност на тетоважи и лимфом е работата на Ворнер и соработниците (2020 година, Канада), но нивната истрага веројатно била недоволно моќна поради малиот број тетовирани учесници. Така, оваа студија е прва што обезбеди увид во потенцијалната поврзаност помеѓу изложеноста на тетоважа и лимфомот користејќи дизајн на студија базиран на популација со огромна големина на примерокот. Сепак, каузалноста не може да се потврди само од една епидемиолошка студија и потребни се повеќе истражувања.
Карциногенезата е повеќестепен процес на клеточна трансформација, поедноставено опишан во смисла на започнување, промоција и прогресија. Егзогени хемиски канцерогени може да дејствуваат во една или неколку фази од овој процес, често во сложена интеракција со други агенси. Оптимално, разбирањето на биолошкиот начин на дејствување на агенсот треба да ја информира аналитичката стратегија во однос на латентноста на изложеноста во епидемиолошките студии. Бидејќи мастилата за тетоважи се хетерогени хемиски мешавини, тоа не било можно во тековната студија. Наместо тоа, истражено е влијанието на времетраењето на изложеноста со пресметување на бројот на години помеѓу првата тетоважа и годината кога се јавува малигна болест. Резултатите сугерираат дека и двете тетоважи примени 0-2 години пред индексната година и тетоважите добиени ≥ 11 години пред индексната година може да бидат поврзани со зголемен ризик од лимфом. Ако овие наоди можат да се потврдат со понатамошни студии, тие би укажале дека изложеноста на мастило за тетоважа може да биде поврзана и со започнување на туморот, што често е поврзано со латентност од неколку години и со промоција на туморот каде што ефектите се појавуваат многу побрзо. Ефектот зависен од времето се чини веродостоен со оглед на токсикокинетиката на мастилото за тетоважи бидејќи хемискиот состав на изложеноста веројатно е динамичен. Набргу по тетовирањето, изложеноста главно се состои од материјал во цврста состојба (т.е. пигментни честички), супстанции поврзани со пигментните честички и разни растворливи соединенија. Може да се претпостави дека материјалот во цврста состојба се депонира во лимфните јазли, додека растворливите супстанции се метаболизираат побрзо. Сепак, токсикокинетиката на мастилото за тетоважи е недоволно истражена област што бара внимание за подобрување на тековните процени на ризик.
Сепак, забележан бил најголем ризик поврзан со (првите) тетоважи примени помалку од две години пред индексната година.
Изгледа дека поголема тетовирана површина на телото ќе провоцира поголем ризик за здравјето отколку мала тетоважа, но не е најден доказ за врската изложеност-одговор. Исто така, не е забележана посебна разлика во ризикот поврзан со различните шеми на бои и покрај изразените разлики во хемискиот состав на црните и обоените мастила.
Интригантно откритие беше дека ласерскиот третман за отстранување тетоважи го модифицира ефектот на изложеноста и резултира со значително повисока процена на ризикот. Имено, ласерскиот третман за отстранување тетоважи бара понатамошна истрага за расветлување на потенцијалните импликации за јавното здравје.
Очигледно, не само долгорочните здравствени ефекти од изложеноста на тетоважи сами по себе туку и импликациите од ласерскиот третман за отстранување на тетоважата бараат понатамошна истрага за потенцијалните импликации за јавното здравје. Резултатите укажуваат на зголемен ризик од Б-клеточни лимфоми, особено дифузен крупно-клеточен лимфом и фоликуларен лимфом.
Оваа студија е многу важна поради неколку моменти:
Прво, тоа е прва епидемиолошка студија што ја истражува поврзаноста помеѓу изложеноста на тетоважа и малигниот лимфом користејќи дизајн базиран на популација и огромна големина на примерокот.
Второ, преземени се неколку мерки за ограничување на влијанието на потенцијалната пристрасност кај истражувачите.
Трето, вклучени биле сите случаи на инциденти дијагностицирани во Шведска за време на периодот на студијата, што го намалува ризикот од погрешна класификација на исходот на минимум. Бидејќи шведските национални регистри имаат целосна покриеност на населението и бидејќи оваа студија за контрола на случај беше вгнездена во Регистарот на вкупното население, контролите беа навистина репрезентативни за основната популација што ги генерира случаите (т.е. вкупното шведско население).
Прецизното дефинирање соодветен период на латентност помеѓу изложеноста и исходот претставува својствен предизвик во испитувањата на недоволно проучени експозиции, особено кога изложеноста е хетерогена мешавина на хемикалии.
Пораката е: бидете задоволни со својот изглед, не преземајте ризични потези! Убавината не е во физичкиот изглед туку во душата!
