Сребреница, вистини и лаги

Слободан Периќ

На непристрасен набљудувач воопшто не му е јасно зошто меморијалниот центар се наоѓа во Поточари кога таму никој не е убиен. Исто така, никому не му е јасно зошто 11 јули се слави како ден на маките, кога на тој ден немало страдање.
Најголемата лага од изминатата војна е официјалната „вистина“ за Сребреница. Вистината е сосема поинаква од она што се прикажува кај нас и во светот.

На почетокот на војната, во Хрватска во 1991 година, во Босна во 1992 година, беше воспоставена демаркациона линија меѓу српските и хрватските, односно муслиманските сили, која со мали промени остана до 1995, годината на расплетот и завршувањето на војната на територијата на поранешна СФРЈ. Таа година, хрватско-муслиманската коалиција почна добро подготвена офанзива на сите боишта со јасна цел да ги протера Србите преку Дрина, што ги поттикна Србите да спроведат исклучиво одбранбена војна во текот на таа година.

Оваа офанзива на хрватско-муслиманските сили заврши со заземање на 23 општини од Книн до Мркоњиќ Град, кои до 1995 година беа под српска власт и населени исклучиво со Срби, со прогон и истребување на населението без можност за враќање, додека Србите ја окупираа само Сребреница.

Два месеца пред нападот на српските сили врз Сребреница, припадниците на 28-та дивизија на армијата на БиХ од заштитената зона „Сребреница“ секојдневно извршуваа диверзантски операции во областа под српска контрола, што резултираше со убиство на понекој српски цивил, т.е. со минирање или палење на понекој објект, сѐ со цел да се одвлече вниманието и да се предизвика слабеење на српските сили околу Сараево, каде што муслиманските и хрватските сили планираа голема офанзива во тоа време.

Кога српската војска влегла во Сребреница, муслиманските сили не дале никаков отпор, но претходно го испратиле цивилното население (жени, деца и стари лица) во Поточари, каде што бил стациониран холандскиот баталјон на УНПРОФОР, а припадниците на 28-та дивизија, околу 5.800 од нив и исто толку цивили, тргнале од местото Шушњари за да се пробијат кон Тузла. Српските сили ја откриле оваа колона дури следниот ден, на 12 јули 1995 година, и се бореле со нив во следните четири дена. И покрај српската надмоќ, оваа колона се упати кон Тузла, со тоа што при пробивањето претрпе исклучително тешки загуби. До териториите под муслиманска контрола се пробиле 2.018 борци од 28-та дивизија и околу 4.000 цивили, додека сите други биле или убиени за време на борбите, заробени и застрелани, или се предале и подоцна биле разменети.

По првите два дена од борбите, голем број муслимански војници се предале на територијата на општините Зворник и Власеница, кои потоа биле затворени во Кравице, каде што ги чувал многу мал број српски војници. Кога двајца српски стражари влегле меѓу заробениците, еден од заробените муслимани во еден момент му ја украл пушката на српскиот чувар и го убил, а другите чувари одговориле со отворен оган со сето расположливо оружје и убивајќи голем број заробеници. Во близината имало српска единица, која дошла на помош и во акцијата за спасување на стражарите убиле и голем број заробени муслимани.

Затоа, злосторството во Кравице воопшто не било планирано, туку се случило како реакција на бунтот на затворениците. Местото Кравице е на околу 30 километри од Сребреница, тој е надвор од заштитената зона и за време на војната бил под српска контрола.

По овој настан, се случија уште две злосторства над воените заробеници заробени за време на борбите со силите што се пробиваа кон Тузла, кои очигледно беа резултат на нечија наредба. Станува збор за стрелањето на заробениците во Козлук и на фармата Брањево, каде што, според тврдењата на членовите на 10-от диверзантски одред на војската на Република Српска, кои го извршиле стрелањето, муслиманските затвореници биле донесени со седум-девет автобуси, од кои последниот бил полупразен, и биле стрелани. Стрелањето било вршено од 9 до 16 часот со изведување групи од по десет заробеници надвор од автобусот. За стрелањето на секоја група биле потребни околу 10 минути, а пукањето траело вкупно седум часа, што значи дека на секое од овие две места можело да бидат застрелани од 300 до 500 заробеници.

Затоа, сите луѓе од Сребреница што загинаа во борбите или беа застрелани откако беа заробени, загинаа како војници на 28-та дивизија на армијата на БиХ (АБиХ) од 12 до 16 јули 1995 година, за време на пробивањето на конвојот кон Тузла надвор од градот Сребреница и надвор од заштитената зона „Сребреница“. Немало никакво злосторство ниту во самата Сребреница, ниту на територијата на заштитената зона „Сребреница“. Злосторствата се извршени во Кравице и Ораховица, кои се на 30 километри од Сребреница и надвор од заштитената зона, во Козлук на 60 километри од заштитената зона, во Брањево што е на 80 километри од заштитената зона и во борбите за време на пробивот од местото Шушњари до Тузла, сите на територијата на Република Српска.

Во случај на какво било кривично дело, вклучувајќи и на воени злосторства, местото, времето и чинот на извршување на делото мора јасно да се одредат за да се индивидуализира делото. Според тој правен стандард, неспорно е дека во конкретниот случај се работи за воено злосторство врз воени заробеници, а не за геноцид.

Од воена гледна точка, колоната што тргнала кон Тузла е сосема легитимна воена цел, многу полегитимна од колоните во Добровољачка или Тузла, кои се извлекувале без оружје, а кои биле уништени од муслиманските паравоени сили, односно во кои биле стрелани деца што биле на отслужување на редовниот воен рок.

Најголемата српска грешка е што во „приказната“ за Сребреница паднаа на мамката за бројот на жртвите и цело време се караат за тоа, наместо да докажат како, на кој начин и каде загинале. Ако Србите го докажаа она што лесно може да се докаже (место и начин на фаќање и убивање), никому, дури ни на нивните најголеми непријатели, никогаш немаше да им падне на памет да тврдат дека во Сребреница имало геноцид.

На непристрасен набљудувач воопшто не му е јасно зошто меморијалниот центар се наоѓа во Поточари кога таму никој не е убиен. Исто така, никому не му е јасно зошто 11 јули се слави како ден на маките, кога на тој ден немало страдање. Не е јасно зошто властите на Република Српска дозволија да се изгради меморијален простор на место каде што нема жртви. Единствениот логичен одговор е дека муслиманското лоби наметна изградба на меморијален простор во Поточари за да ја прикаже како вистина лагата за наводниот геноцид во Сребреница, а тогашната влада на Република Српска се согласи на создавање на најголемата историска лага..

Што се однесува до самиот град Сребреница, тој ја имаше истата судбина како Гламоч, Грахово, Дрвар, Сански Мост, Кључ, Мркоњиќ Град и другите општини во Западна Краина, како и целата Република Српска Краина, само со различни улоги – српските сили влегле во Сребреница без отпор, а во српските места влегле хрватско-муслиманските сили. Војската и цивилното население ги напуштаа споменатите места пред влегувањето на непријателската војска. Разликата е во тоа што Србите се повлекле низ српска територија, а муслиманите од Сребреница се пробиле низ српска територија.

Кога се зборува за српските жртви од Сребреница (3.500 убиени), сите велат дека загинале во селата околу Сребреница, а кога ќе се спомнат жртви муслимани, сите тврдат дека загинале во Сребреница, иако никој од нив не бил убиен во Сребреница.

Зарем тоа не е големо лицемерство?

Сè што презентирав тука е резултат на долгорочна и објективна истрага во судската постапка против сторителот на стрелањето во Брањево, кого го бранев пред Судот на Босна и Херцеговина. Имам валидни докази за секое тврдење.

Авторот е адвокат од БиХ