Луѓето се сожалуваат себеси кога ќе им се случи нешто негативно и кога не гледаат начин како да ја решат ситуацијата што ги мачи
Врз основа на тоа како една личност емотивно реагира на чувствата на друга можно е да се заклучи дали нивниот однос е пријателски или непријателски. На пример, ако некое лице реагира на туѓи непријатни чувства со сочувство, така што и тоа се чувствува непријатно, тогаш можеме да заклучиме дека врската е пријателска. Ако некој е рамнодушен кон туѓите непријатни чувства или ако е среќен затоа што некој друг страда, тогаш ова е повеќе или помалку изразена непријателска врска. Истото тоа важи и за туѓите пријатни чувства: ако некој е среќен што друга личност е среќна, тоа е пријателски однос, а ако е рамнодушен или навреден што другиот е среќен, тогаш тоа е непријателска врска.
Овој принцип на сочувство (сочувство), апатија (рамнодушност) и антипатија (контрачувство) важи и за односот кон самите себеси. Исто како што човек може да се однесува кон другите луѓе како кон пријатели или непријатели, човек може да се однесува кон себе како кон пријател или непријател. Тој начин на поврзување со себе има и емоционална компонента, па затоа во последните теории за психотерапија се нарекува „самосочувство“.
Концептот на односот кон самите себеси е сложен за разбирање и најлесно е да се прикаже како врска помеѓу два дела на личноста, кои воспоставуваат меѓусебен однос во рамките на личноста. Познато е дека децата често се поврзуваат со себе така што го повторуваат односот што нивните родители го имале со нив. На пример, ако родителите покажале пријателски однос, детето исто така ќе има таков однос кон себе. Ако родителите здраво го критикувале детето, тоа ќе се критикува и самото себе, а ако го навредувале и понижиле, на ист начин ќе се однесува кон себе ако нешто тргне наопаку. Објаснувањето е дека детето го интернализира родителот, се сеќава на неговото однесување и неговите пораки во одредени ситуации, трансформирајќи го во психичка структура на „внатрешен родител“ што зборува во истите ситуации во кои би проговорил вистинскиот, надворешен родител ако бил присутен во одредена ситуација.
Еден вид на чувство кон себе е чувството на самосожалување. Луѓето се сожалуваат кога ќе им се случи нешто негативно и кога не гледаат начин да ја решат ситуацијата што ги мачи.
Иако сожалувањето и „сочувството“ по својата природа се облик на љубов кон другиот, односно пријателски однос кон другиот што страда поради некој негативен настан, многу луѓе туѓото сожалување го доживуваат како навреда. Тие мислат дека го губат своето достоинство ако се стават во ситуација другите да дознаат дека тие страдаат и ако ја покажат својата ранливост, односно ако се „ранети“. Тие веруваат дека човекот мора секогаш да биде силен и стоички да ги трпи „животните удари“ за да ја задржи својата репутација и почитта кон другите. За тоа придонесуваат и изјавите за презир маскирани во сожалување: дека некој е бедник или бедник достоен за сожалување и слично.
Луѓето со таков став го имаат истиот негативен став кон тоа да бидат сожалувани од другите како и кон личноста што се сожалува себеси, бидејќи веруваат дека со тоа покажале дека се слаби и ранливи.
Утеха за себе
Самосожалувањето е автентично чувство на самосожалување што го чувствува личноста во неволја и носи некои внатрешни придобивки, особено ако личноста се теши и се поддржува себеси, како што родителот би утешил дете или пријател би се однесувал кон пријател. Кога нема таква удобност од околината, човекот си ја дава самиот себеси. Сè додека некој повремено се сожалува себеси, во ситуации што се навистина тешки, околината генерално не гледа негативно на личноста.
Проблемот се јавува кај оние луѓе што многу често се сожалуваат, секогаш кога ќе доживеат некаква непријатност. Тие влегуваат во позиција на пасивна жртва, која не го прави она што може да го направи за да ја реши негативната ситуација. Наместо да реши решлив проблем или да стави крај на врската во која страда, оваа личност се сожалува себеси, потврдувајќи го своето доживотно верување дека е предодредена да биде жртва во својот несреќен живот. Овие луѓе бараат од пријателите и познаниците да ги сожалат, да ја споделат нивната болка. Тие всушност сакаат другите да ја потврдат нивната пасивна позиција како невина жртва. А кога ќе ги „избркаат“ другите со нивните бескрајни егоцентрични приказни за нивните маки, тие стануваат дополнителни жртви на нивното неразбирање и човечката „себичност“.
Зоран Миливојевиќ
