Предлогот на ЕУ за новите геномски техники ризикува да ги поткопа правата на земјоделците, изборот на потрошувачите и безбедноста на храната. Без цврсти заштитни мерки за патенти, следливост и биодиверзитет, законодавството би можело да ја забрза корпоративната контрола врз земјоделството, загрозувајќи ги одржливоста и малото земјоделство во Европа
На 5 јули 2023 година Европската комисија ги обелодени своите предлози за регулирање на растенијата добиени преку нови геномски техники (НГТ), означувајќи нова ера за ГМО. Оваа регулатива беше претставена како крајно решение од Европската комисија за одржлива иднина на земјоделството во ЕУ. Под силен притисок на Европската комисија, и Европскиот парламент и Европскиот комитет на регионите брзо реагираа на овој предлог, кој оттогаш беше блокиран неколку месеци во Советот на Европската Унија. Денес, кога досието се приближува до разврска, како социјалдемократи, ја потврдуваме нашата посветеност да ги заштитиме интересите на потрошувачите и на земјоделците.
Нашата загриженост во врска со овој предлог беше недвосмислена. Ние цврсто веруваме дека регулативата не одговара на критичните предизвици на адаптацијата на климатските промени, развојот на органското земјоделство, зачувувањето на биолошката разновидност, одржливото земјоделство, правичните приходи за земјоделците и ревитализацијата на руралните области.
Полското претседателство, кое пофално се стреми кон консензус, предложи ревизии на патентите и следливоста – клучни грижи и за Европскиот парламент и за Европскиот комитет на регионите. И покрај овие напори, предложеното законодавство сè уште ги загрозува егзистенцијата на земјоделците и иднината на одржливото земјоделство во Европа.
Со занемарување на воспоставувањето механизми за откривање и идентификување нови ГМО, законската регулатива ја загрозува положбата на малите и средните земјоделци. Без таква заштита, земјоделците може несвесно да обработуваат контаминирани полиња или да користат семиња што содржат НГТ-особини, ризикувајќи тужби за прекршување патенти и ризикувајќи го нивното производство. Покрај тоа, законодавството ја поткопува слободата на избор за потрошувачите, териториите и земјите членки. Последниве нема да можат ефективно да го применуваат принципот на претпазливост и ќе им биде одземено правото да одбиваат НГТ во нивните граници.
Цврсто стоиме со регионите, градовите и Европскиот парламент на ЕУ во застапувањето за забрана на патенти за природни растенија и гени. Ова е од суштинско значење за да се обезбеди пристап на фармерите до сите генетски ресурси за сортните иновации, особено за малите традиционални компании за семиња што не можат да си дозволат такси за лиценцирање. Исто така, бараме целосна следливост и подобрено означување на НГТ за да го заштитиме изборот на потрошувачите и да ги заштитиме земјоделците од ненамерна контаминација.
Во свет на растечка геополитичка нестабилност, Европската Унија не може да си дозволи да ја ослабне својата контрола врз безбедноста на храната. Откажувањето на нашата стратегиска автономија во овој сектор и ризикувањето на концентрацијата на земјоделско-прехранбениот бизнис во рацете на неколку мултинационални корпорации – кои веќе доминираат со над 60 отсто од глобалниот пазар на семиња – би било голема грешка.
Ја повикуваме Европската Унија да им даде приоритет на интересите на нејзините земјоделци и потрошувачи и на животната средина. Дозволете ни да создадеме регулаторна рамка што навистина ги отелотворува одржливоста, правичноста и принципот на претпазливост. Влогот е превисок за да се дозволи корпоративните интереси да ја диктираат иднината на европското земјоделство.
Кристоф Клержо и Карстен Петерсен
(Еурактив)
