Вистина е дека понекогаш е попаметно да не се комуницира, особено кога е очигледно дека дијалогот не води никаде. Во одредени ситуации преголемо инсистирање на разговор може само да го продлабочи конфликтот, особено кога другата страна не е подготвена да слуша или да учествува конструктивно. Наместо бескрајни расправии што водат до фрустрација, понекогаш е попаметно да се повлечете, да чекате подобар момент или едноставно да прифатите дека некои разговори немаат значаен исход
Комуникацијата е процес на размена на информации, мисли, чувства и идеи помеѓу двајца или повеќе луѓе, или вербално (преку говор и пишан збор) или невербално (преку изрази на лицето, тон на гласот, говор на телото).
Честопати погрешно се разбираме поради неколку фактори, од кои најчести се тоа што секој човек има свој начин на размислување, искуства и претпоставки кои влијаат на тоа како ги толкува пораките, пораките понекогаш се нејасни, гневот, стравот или други емоционални фактори можат да влијаат на тоа како ги слушаме и разбираме другите, а луѓето често се карактеризираат со различни стилови на комуникација.
Добрата комуникација бара внимание, емпатија и способност да се разјасни што некој сакал да каже пред да донесеме заклучоци, а Томислав Куљиш, основач на интегрална психотерапија на телото и експерт за родителство, ран и личен развој, во интервју за „Магазин“ објаснува како да се разбереме уште подобро и да ја направиме комуникацијата клучна за удобен и едноставен живот.
Суштината на добрата комуникација лежи во меѓусебното разбирање, а не во нечија победа. Многу луѓе пристапуваат кон разговорите со желба да докажат дека се во право, наместо да слушаат и да се обидат да ја разберат другата личност во нејзината вистина. Добрата комуникација не е само размена на зборови туку и процес во кој двајцата учесници се чувствуваат видено, слушнато и почитувано. Ако го нема тоа, не е важно колку зборови разменуваме – комуникацијата навистина не се случува. Често во мојата работа со клиентите гледам колку луѓето не се свесни за сопствените модели на комуникација. Тие мислат дека зборуваат јасно, но во реалноста оставаат простор за недоразбирања. Тие мислат дека слушаат, а всушност го чекаат редот да зборуваат. Кога ќе станат свесни за овие модели, се отвора сосема нов свет на можности за подобри односи.
Добрата комуникација се заснова на јасност и прецизност во изразувањето на мислите и емоциите на начин што другиот лесно може да го разбере. Важно е активно да слушате и да бидете присутни во разговорот, да поставувате прашања и да покажете вистински интерес за личноста што се интервјуира. Емпатијата, или способноста да се разберат чувствата и перспективата на друга личност без осудување, е клучна, како и отвореноста и самоувереноста, или изразувањето на потребите и границите на неагресивен и ненавредлив, но решителен начин.
Едно од клучните прашања на модерното време е зошто, и покрај тоа што технологијата нè поврзува повеќе од кога било, сè повеќе луѓе се чувствуваат осамено и не се вистински разбрани. Најголемиот камен на сопнување во комуникацијата денес се брзината на животот, преоптоварувањето со информации и недостигот од внимание. Луѓето постојано се изложени на пораки, известувања, вести и содржини, но тие ретко се вистински присутни во разговорите. Порано разговорите беа поинтимни бидејќи луѓето поминуваа повеќе време директно во интеракција, без одвлекување на вниманието. Денес ние често комуницираме преку екрани, со многу помалку невербални знаци, кои се клучни за разбирање на тонот, емоциите и автентичноста. Интересно е колку луѓе се плашат од тишина во комуникацијата, а всушност молчењето понекогаш е важен дел од разговорот. Тоа содржи простор за саморефлексија, за подлабоко разбирање и поврзување. Понекогаш е подобро да паузирате отколку да зборувате само за да кажете нешто. Често, само во разговор со психотерапевт луѓето откриваат колку може да биде убаво и корисно ако застанеме во текот на разговорот, молчиме, се доживееме на нов начин и создадеме простор за саморефлексија и чисто постоење. Од тоа место комуникацијата продолжува во пријатна, конструктивна и позитивна насока.
Вистина е дека понекогаш е попаметно да не се комуницира, особено кога е очигледно дека дијалогот не води никаде. Во одредени ситуации преголемо инсистирање на разговор може само да го продлабочи конфликтот, особено кога другата страна не е подготвена да слуша или да учествува конструктивно. Наместо бескрајни расправии што водат до фрустрација, понекогаш е попаметно да се повлечете, да чекате подобар момент или едноставно да прифатите дека некои разговори немаат значаен исход. Тишината може да биде моќна форма на комуникација, бидејќи носи порака за границите, за заситеноста, за одлуката да не се впуштате во бесплодни конфликти. Понекогаш отсуството на одговор е појасен сигнал од која било изговорена реченица. Тишината, кога е свесно избрана, може да биде алатка за зачувување на менталното здравје и почитување на сопствените граници, особено кога сфаќаме дека другата страна не е отворена за разговор. Ако разговорот води само до ескалација на конфликтот, ако другата страна упорно не слуша или користи манипулативни тактики, тогаш често повлекувањето е подобра опција. Незборувањето не значи откажување, туку мудро избирање на моментот и начинот на кој се изразуваме. Многу луѓе мислат дека треба веднаш да го решат конфликтот, но понекогаш најдобрата одлука е да почекате, да оставите емоциите да се смират и потоа да се обидете повторно. Но треба да ја разликуваме конструктивната тишина од мрзливата и пасивната агресија, кога казнуваме друга личност со тишина, што во суштина е продолжување на комуникацијата преку повреда.
Кога некој не покажува подготвеност да ве слуша, кога нема ни минимум отвореност за дијалог или кога секоја интеракција се претвора во конфликт или манипулација, тоа се сигурни знаци дека добрата комуникација е невозможна. Ако по секој разговор се чувствуваме исцрпено, непочитувано или обесхрабрено, тоа е јасен сигнал дека нешто не е во ред. Точката во која треба да кажеме „сега е готово“ доаѓа кога ќе сфатиме дека нашите напори не носат никаква промена, дека се вртиме во маѓепсан круг на недоразбирање и дека контактот со таа личност континуирано го нарушува нашиот внатрешен мир. Понекогаш единствената здрава опција е да се повлечете и да ја насочите својата енергија на врски што имаат потенцијал за вистинска размена и разбирање. Јасни знаци дека не е можна добра комуникација се ако некој постојано се брани без желба да ве слуша, ако ви ја префрли вината или ги извртува вашите зборови, тоа се знаци дека разговорот не води никаде. Најважно е да ги слушате сопствените граници. Ако повторно и повторно се обидуваме да воспоставиме здрав разговор, а другата страна упорно одбива или ја користи комуникацијата како оружје, тогаш легитимно е да се каже – доста е. Не мора секогаш да комуницираме, особено ако комуникацијата значи нарушување на сопствениот мир. Комуникацијата не е само способност да се зборува туку и вештина да се почувствува, слушне, доживее и види другата страна, јасно да се изразат емоциите, потребите и ставовите, но и да се препознае кога е вистинското време да се повлечеме, кога е подобро да молчиме и слушаме и кога треба да бидеме наметливи, јасни и одлучни.
Мариота Влаисављевиќ
(Политика.рс)
