Едно многу веројатно сценарио за тоа како би се развивале состојбите поврзани со иранското воено жариште
Зоран Метер
Доколку работите на дипломатски и воен план се развиваат така што нема ирански напади врз американските сили во регионот, при што последователно на тоа со голема веројатност бидат запрени (под влијание на САД) и меѓусебните израелско-ирански напади, ќе следува:
– Теократската влада во Техеран ќе остане на власт (една од клучните цели на Израел на тој начин би била неостварена).
– Иран ќе мора целосно да се откаже од своите амбиции за развој на својата воена нуклеарна програма (со тоа би било исполнето клучното израелско барање, но тоа нема да има негативно влијание врз Техеран во однос на пропагандата, бидејќи со години јавно изјавува дека нема намера да произведува атомско оружје, а ајатолахот Али Хамнеи дури и јавно прогласи фатва за тоа, спротивставувајќи се на иранските тврдокорни струи што инсистираа на тоа како единствена гаранција за иранската безбедност во иднина).
– Иран би го задржал правото да ја развива својата цивилна нуклеарна програма, што сите земји во светот имаат можност да го сторат според меѓународното право (нуклеарни централи за производство на електрична енергија, нуклеарни компоненти за медицински цели итн.).
– Иран дефинитивно би станал уште посилно вклучен во политичко-безбедносните интеграции со Русија и Кина, со што би се гарантирал неговиот опстанок во замена за опстанокот на државата Израел (преку членство во БРИКС, Шангајската организација за соработка – ШОС, а веројатно наскоро и во руската верзија на ЕУ, Евроазиската економска унија (ЕАЕУ).
– И се разбира дека Доналд Трамп би добил целосно задоволство!
Доналд Трамп нема намера да ја вовлече Америка во исцрпувачка војна со Иран, која би барала ангажирање американски копнени сили, би била долготрајна и исцрпувачка и дефинитивно би го означила крајот на неговата политичка кариера, што несомнено го посакуваа демократите и поголемиот дел од таканаречената длабока држава – онаа што му се спротивставува на Трамп. Неолибералите би сакале Трамп да биде вовлечен во долготрајна војна, а како резултат на тоа, теократската влада во Техеран би исчезнала, Нетанјаху и десничарите би биле соборени од власт во Израел, а потоа самиот Трамп би паднал засекогаш. Односно, демократите повторно да се вратат на власт со сите оние политики што ги водеа за време на Џо Бајден – вклучувајќи ја и украинската.
Спротивно на ова гледиште на американските демократи (либерали), Трамп во САД, доколку се случи наскоро договор на Блискиот Исток, добива статус на „голема ѕвезда“ – силен и решителен лидер (така ќе го перципираат многумина во светот), а тоа е најважното нешто за него. Го спаси Израел од понатамошно страдање од војната со Иран и задоволи одредени барања на моќното американско произраелско лоби (не сите, бидејќи Иран очигледно ќе продолжи да постои во формата и со владата што ја имаше досега).
И конечно: по катастрофалните американски напади врз иранските нуклеарни постројки, на Владимир Путин му се дава слобода да прави што сака кога станува збор за војната во Украина. Ако ова е навистина она во што верувам – дека ова е неговата голема игра со Трамп – тој ќе ги постигне сите свои клучни цели наведени погоре за постигнување траен мир во Украина. Доколку сум направил грешка во мојата процена, т.е. доколку немало договор меѓу него и Трамп, тогаш поради последниот американски напад врз Иран (кој, искрено, го крши целото меѓународно право), тој би имал целосна слобода да ги прекине сите разговори со Вашингтон за мирно решавање на украинскиот конфликт. Ќе дознаеме многу наскоро.
Секако, игнорирајте сè што напишав ако раководството на руската влада – првенствено самиот Путин – остро го осуди Трамп и најави силна помош за Иран, заедно со Кина! Ова сè уште не е исклучено, бидејќи руското Министерство за надворешни работи остро ги осуди американските напади, додека Путин (засега) зборува за руските учебници по историја и како тие мора да ги зачуваат „националното сеќавање и генерацискиот континуитет“. Можеби самиот Путин би сакал да почека вести за тоа како ќе се развива ситуацијата на Блискиот Исток.
Во исто време, еден од најблиските соработници на Путин, Дмитриј Медведев, во свој стил напиша: „Што постигнаа Американците со нивниот ноќен удар врз три точки во Иран? Голем број земји се подготвени директно да го снабдат Иран со своето нуклеарно оружје“.
Како и да е – одговорот на сето ова ќе го дознаеме наскоро, а главен индикатор ќе биде однесувањето на Иран, почнувајќи разговорот на Путин со иранскиот министер за надворешни работи (од вчера н.з.) – првенствено одлуката на Техеран дали да ги нападне американските воени бази во регионот и/или да го затвори Ормускиот Теснец, што драматично би влијаело на целата светска трговија и економија, вклучувајќи ја и американската, и би ги уништило надежите на Трамп за мирна политичка иднина!
Од друга страна, можеби Трамп, со одмерениот напад, го провоцира Иран на суров контраодговор, по што би следувал уште поразорен американски? Ни тоа не може да се исклучи!
Значи, има повеќе опции, па да почекаме уште малку со конечните заклучоци.
(Во колумната на аналитичарот Зоран Метер е искористен дел од обемниот осврт)
