Секое невреме има своја приказна, а секоја приказна свое време на создавање и раскажување.
Како што секоја генерација има свое невреме, за преживување и докажување.
Сосема е друго дали секоја генерација има своја приказна или е повеќе или помалку само добар (или лош) раскажувач на приказните од своите претходници, или пак (што не е исто) – дали е добар или лош следбеник на јунаците од нивните приказни.
Можеби посреќна е онаа генерација што е добар следбеник на добрата приказна, но веројатност за среќа има и генерацијата што е лош следбеник на лошата приказна – онаа што уште може да стане многу повеќе од повторувач на лоши приказни. Како што веројатно (и сè поизвесно) е несреќна онаа генерација што е добар следбеник на лошите приказни.
А како се препознава една „лоша“ приказна?
Дали по крајот или на крајот, кога самиот крај (добар или лош) на една приказна (нека е и најлошата) може да послужи (условно) само како почеток за една добра приказна, но, сеедно, таа пред неа останува лоша. Секоја војна ја дели оваа судбина. Како и секоја бесмислена загуба.
Можеби по чувството на изгубено време?
Но тоа би било само слаба приказна, како што е „слаба“ одредена книга, песна или филм по чие читање/слушање/гледање човек е „гладен“ како и претходно, ако не и уште погладен (факторот глад зависи од факторот време и кога времето е залудно потрошено).
Секој залудно потрошен живот ја дели оваа судбина – умира гладен за живот.
Нештата стануваат покомплицирани кога човек насетува дека станува збор за безмалку истата приказна, која секоја генерација настојува да ја раскаже на поинаков и „свој“ начин. Да ја прекрши низ себе, за да ја покаже пред светот својата дотогаш – „невидена“ убавина.
Па, така, во зависност од условите, но и од сопствената истрајност, умешност и саможртва, секоја генерација ја пишува својата „алотропска модификација“ на приказната: гради заедница на повеќе или помалку цврсти врски меѓу себе, остава повеќе или помалку видливи траги по себе, „пропушта“ повеќе или помалку светлина и убавина низ своето постоење и творење…
Можеби лоша приказна е онаа што привидно ќе ве прејаде (презасити), а во суштина ќе ве остави гладни, но без чувството за глад, туку, напротив, со чувство на мачнина, како од сето понудено да сте (и)зеле повеќе одошто можете да поднесете. И како секоја лоша храна, ќе ве измори и умртви. По неа, ниту ќе сакате да „голтате“ некакви приказни, ниту да размислувате за нив. На крајот ќе се изморите и да сочувствувате со нив…
Откако домашните ѕидови станаа (освен сопствена) заштита од секој за секој, требаше да напишам неколку реда за рубриката „Приказни од (само)изолација“. Излезе потешко да се напишат неколку реда одошто цела колумна. Како да се одвои својата приказна од другите, кога неизвесноста (еден од „клучните“ зборови во оваа приказна) е решетката што поврзува. Вистина, неизвесноста и пред короната беше пред вратите, речиси влегуваше при секое излегување, во друштво на стравот од егзистенцијалната неизвесност, во најширока смисла на зборот.
Кога короната стана клучна (а најмногу со тоа што нè исклучи меѓу себе), неизвесноста си направи прозорец во сечиј дом: во самоизолација, вратата поретко се користи, но прозорецот е постојано отворен и гледа во земјата на широки неизвесности: неизвесност за природата на новата закана и како најдобро да се заштитиме, неизвесност колку ќе трае и какви штети ќе остави во нашите животи откако ќе си замине, неизвесност какви ќе излеземе од вратите на домовите и со колку наши познаници, пријатели или роднини можеби нема да се видиме и, не помалку важно, неизвесност во каков свет ќе зачекориме по короната, односно со какви преживеани забрани ќе се соочиме.
Со сите овие неизвесности и стравот си ги прошири границите во нашите видици.
Машинерија на стравот е забревтана како парна локомотива и комуницира со димни сигнали. Денешниот човек е фрлен во маглата на стравот и пред коронавирусот, но во време на пандемија таа паѓа врз него како завеса од хорор-филм со специјални 3Д-очила/ушила. Што може до смрт (и на смрт) уплашен човек, освен беспоговорно да слуша, одвоен од другите со ѕидовите на сопствениот дом – како во „решетка“.
Судејќи според врските на поврзување, домот сè повеќе личи на онаа молекула на јаглерод кај графитот: како и неговите атоми, клетката на општеството внатре е (сè уште) цврсто поврзана меѓу себе, но со слаби врски со другите.
Структурата на општеството, како и онаа на графитот е раслоена, оттука и кршлива. Со воведување полициски час, „алотропската“ модификација на начинот на живот каков што го знаевме, е по својата вонредна природа – исклучок. Па, сепак, какви гаранции има „графитот“ дека таа не е вовед во негова трајна трансформација во потрошна срцевина на долг рок, која може така подвоена лесно да се сече, делка и заменува? (Сосема друга е приказната со дијамантот како алотропска модификација на јаглеродот – цврстите врски меѓу неговите атоми му обезбедуваат место при врвот на тврдоста, оттука – и на отпорноста.) Но можеби токму притисокот на неизвесноста ќе ја возобнови нарушената структура во општеството. Најпосле, така настанале и дијамантите – под голем притисок во длабокиот „притвор“ на земјата. И не само тие. Приказната е, нели, една и од дамнина прераскажувана.
Пишувајќи за неизвесноста на нашите денови, се сетив на „Илјада и една ноќ“, каде што умната (и убава) Шехерезада секоја вечер смислува приказни за кралот Шахријар, за да го преживее неговиот завет – секоја ноќ да убива по една девица. Убавината не може да ја спаси, но умноста ја спасува Шехерезада: таа ја прекинува приказната во најинтересниот дел, оставајќи го кралот во неизвесност до следната вечер и така купувајќи ден живот. Сè до истекот на илјада и една ноќ, кога љубовта кон неа го спасува и кралот од својот јалов завет. Без таа неизвесност, и светот ќе беше посиромашен со приказни.
Можеби токму оваа неизвесност (откако ќе се крене маглата) ќе ѝ помогне на оваа генерација да ја осмисли својата приказна, да стане многу повеќе од повторувач на лоши приказни. Можеби и ќе ја спаси од нејзините јалови завети.
За тоа, пак, можеби треба да се преформулира прашањето од почетокот: како се препознава една „лоша“ приказна во зародок? Еден можен одговор е: кога ве опточуваат за да блеснете како дијамант, а веќе сте тоа, само многу поголем, уште нераздробен за нечии „скапи“ прсти.
