Долго пред Луј Четиринаесетти да ја изедначи државата со претставата за себе, старогрчкиот филозоф Платон ја дал најчовеколиката претстава за државата: ја поделил (како и човечкото тело) на три дела: глава, гради и стомак и на секој од нив му припишал по еден дел од душата – за главата го определил разумот, за градите – волјата, а за стомакот – апетитот.
Потоа, секој одделно го „задолжил“ со одредена доблест/идеал: разумот го упатил кон мудрост, волјата кон храброст, а апетитот кон умереност/воздржаност.
Државата, како и човекот, е доблесна (сметал Платон) кога нејзините делови дејствуваат во меѓусебна хармонија како едно тело, односно, кога разумот се стреми кон мудрост, волјата кон храброст, а стомакот се држи под контрола.
Според мислата на Платон, во една здрава држава секој (треба да) си го знае местото и (да) се стреми кон својот доделен идеал, а за здравјето на државата, како и за здравјето на индивидуата, (треба да) се грижат најспособните и највештите, за што филозофот го открива „рецептот“: или кралевите да станат филозофи или филозофите да станат кралеви.
Накратко, владеењето со идеалната држава Платон го резервира за филозофите во кои љубовта кон мудроста е во описот на занимањето. Очигледно, Платон не е „обожавател“ на демократијата, напротив, ја смета за родилка на тиранијата, но се „крсти“ во владетелите со вкус за филозофија како чувари на вистината. Во служба на идеалот, филозофот ги ослободува и чуварите на државата (војската) од приватна сопственост и со тоа ја сведува можноста од корупција на нула, но „заборава“ на една, тогаш маргинализирана група „чувари“ што се разликувале од своите сограѓани само во „апетитот“ под стомакот: евнусите (познати и како „чувари на кревети“), поради кастрацијата имале „совршена контрола“ на сексуалните апетити, па оттаму се сметале за совршени чувари на императорските жени.
Според некои извори, првата кастрација (веројатно казнена) е направена во дваесет и првиот век пред нашата ера во сумерскиот град Лагаш.
Но поинтересна (и поважна) е нивната еволуција во институција.
Низ вековите, евнусите се слуги и чувари во харемите, но и државни службеници и советници на владетелите (во Кина, Персија и Римското Царство).
Императорите биле опкружени со евнуси, ангажирани како фризери, шивачи и масери (со денешен речник – претставници на услужни дејности), кои од сервис за најбогатите напредуваат до клучни позиции во администрацијата, војската и црквата (особено во Византиското Царство).
Кастрацијата, нашироко практикувана како казна, послужила и како можност за вработување во дворот на императорот, па, така, настанал мотивот за самокастрација.
Заради поудобен живот на дворот на императорот и политичка кариера во врвот на владејачката хиерархија, голем број (идни) евнуси се одлучуваат на доброволна кастрација и во име на таа удобност и напредок се жртвуваат од своето потомство.
Поради физичкиот хендикеп и неможноста за потомство, императорите/царевите верувале дека евнусите се безопасни, па оттука и без мотив за преврат во власта и формирање сопствена династија. Токму на таа аномалија евнусите ја должат напредната еволуција низ институциите на системот.
Но мотивите за приграбување на власта не биле секогаш биолошки условени (еден ваков пример е поврзан со падот на династијата Чин), а последниот евнух е протеран од Забранетиот Град во 1924 година. Нејсе.
Во дваесет и првиот век од новата ера евнусите се далечно минато, но духовно тромавите и натаму ги кастрираат духовно плодните во замена за удобност, слава и политички напредок.
Во еден свој пост, Љубомир Цуцуловски го наведува примерот со анонимниот Херострат, кој воден од желбата за слава по секоја цена, го пали Храмот во Ефес (едно од седумте светски чуда).
Палежот наводно се случил ноќта кога се родил Александар Македонски, а ефешаните во служба на кармата, забраниле да се споменува неговото име.
Низа хроничари на историјата (меѓу кои Цицерон и Плутарх) уредно го исполнуваат заветот на молчење, но името сепак стигнува до нас, како недело на еден инаков „евнух“, кој кастриран од способноста да (чудо)твори, одбира да го уништува она што други го (чудо)твореле. И покрај решеноста на современиците името на творечкиот кастрат да биде заборавено, речиси по правило, заклучува професорот – „се паметат некадарниците, или попрецизно кажано – духовните евнуси.“
Дваесет и четири века по плеќестиот мислител (Платон на старогрчки означува широк, плеќест човек), демократијата глобално е на (крсто)пат да стане родилка на тиранијата.
Локално, демократијата е навистина „едно слатко државно уредување, анархично и шарено“, но само за поеднаквите од другите и личи на болната држава, која филозофот ја претставил како две во едно: „едната им припаѓа на сиромашните, а другата на богатите, а во секоја од нив ги има премногу.“
Во таа болна држава дипломираните филозофи се далеку од врвот и бараат работа во услужниот сектор, кој не нуди ниту една интелектуална услуга во служба на мудроста, а демократијата е фантастична само за „окупаторите“ на врвот, каде што најлесно се искачува со старо-нови трикови на човеколикиот предок.
Во своето последно дело, Платон не размислува за идеалите, туку за држава приспособена на обичните луѓе. Тежиштето таму е на институциите, а не врз вештината на државниците. Над нив стојат законите, по мера на разумот и умереноста, а оние што ги нарекуваат власт, сега се негови слуги (на законот).
Но што да се прави кога духовните евнуси прераснале во институции, а институциите се кастрирани од своите задолжени доблести?
Деловите на притеснетата држава (каква што не можел да ја замисли ни Платон) се во целосна дисхармонија, како меѓу себе, така и со своите „задолжени“ доблести и идеали: главата е полна со апетити што за воздржаност знаат колку една „платонски“ зголемена простата, додека градите се удираат во безумноста на една непоколеблива волја за отстапување пред посилните, а стомакот е последна надеж на разумот, чија воздржаност го олеснува спроведувањето на сето духовно богатство од онаа страна на дебелото колонијално црево на неолибералниот тракт, во нужникот на цивилизациите и културите.
Над таа неповратна бездна, уште еден народ простуми во симптомите на тешко заболена простата: „млазот“ однатре сè повеќе доцни во болна неможност за олеснување, а чувството на неиспразнетост малигно трае.
Духовните евнуси, откако ја изедначија државата со претставата за себе, се смешкаат задоволно на врвот.
