Неговиот недостиг доведува до нарушувања на енергетската рамнотежа и од разни функционални нарушувања. Нашето тело произведува коензим ку 10 и максимална концентрација се достигнува на возраст од 22 до 23 години
Коензимот ку 10 (Q10) е есенцијален елемент, сличен на витамините, кој е растворлив во масти и е присутен во сите клетки на нашето тело. Тоj има важна функција во претворањето на енергијата на хранливите материи во сопствената енергија на организмот, бидејќи е составен дел од процесот со кој енергијата во митохондриите се трансформира во форма на АТП (аденозин трифосфат). Дејствува како еден вид катализатор што ги забрзува и насочува енергетските процеси. Во најголема концентрација се содржи во срцето, црниот дроб, бубрезите и панкреасот поради што нивната способност да вршат физиолошки задачи директно зависи од присутната концентрација на коензимот ку 10. Исто така, коензимот ку 10 е моќен природен антиоксиданс, кој ги штити клеточните мембрани од слободни радикали што се формираат при различни процеси за време на производството на енергија во митохондриите. Поради сите овие својства, тој има повеќе корисни ефекти врз нашата општа состојба, физичката способност, но и работата на срцето.
Неговиот недостиг доведува до нарушувања на енергетската рамнотежа и до разни функционални нарушувања. Нашето тело произведува коензим ку 10 и максимална концентрација се достигнува на возраст од 22 до 23 години. Но со возраста, телото ја губи можноста да го создава, па се смета дека содржината на коензимот ку 10 во организмот е пониска за околу 30 проценти на возраст од 40 години и дури за 60 проценти на возраст од 60 години во споредба со личност на возраст од 20 години. Овој недостиг дополнително се влошува во случаи на: силен стрес, инфекции, хронични заболувања, лекови (бета-блокатори, антилипемици, антихипертензиви, антидијабетици) и лоши прехранбени навики.
Што се однесува до храната, најдобри извори на коензим ку 10 се: растителни масла (соја, сусам), ореви, црвено месо (срце, црн дроб и мускули), сина риба (скуша, лосос, сардини), пилешки црн дроб, соја, спанаќ, кељ, брокула, портокали и јагоди. Обично преку секојдневната исхрана може да внесеме помеѓу 10 и 15 мг на ден, претежно преку риба и месо.
Токму затоа вегетаријанците треба да бидат внимателни затоа што нивното внесување на коензим ку 10 честопати е помало од оптималното поради специфичната исхрана. Во случај на недостиг од коензим ку 10 клетките остануваат без потребната енергија за извршување на своите функции, што има штетни последици по целиот организам. Ниското ниво на коензимот ку 10 во крвта е потенцијален ризик-фактор за развој на: срцева слабост, ангина пекторис, мозочен удар, хипертензија, кардиомиопатија, периодонтитис, мускулна дистрофија, Алцхајмерова и Паркинсонова болест, алергии, астма, мигрена и шизофренија. Затоа, дополнителното внесување на коензимот ку 10 преку додатоци во исхраната во голема мера помага во превенцијата и третманот на овие состојби. Коензимот ку 10 како антиоксиданс го забавува и процесот на стареење на кожата и значително го намалува формирањето брчки.
Исто така, се верува дека помага при неплодност, бидејќи ја зголемува концентрацијата на сперматозоидите и подвижноста на спермата и ја намалува загубата на јајце-клетки кај жените. Поради зголемената потреба за генерирање на клеточна енергија (АТП), спортистите исто така имаат значителна придобивка од земањето дополнителен коензим ку 10. Хроничниот недостиг, од своја страна, доведува до постојан замор и исцрпеност, недоволна концентрација и метаболички нарушувања. Оваа состојба доведува до нарушувања на метаболизмот на јаглени хидрати (дијабетес кај постари лица), нарушувања на метаболизмот на мастите (кардиоваскуларни проблеми) и до забрзано и предвремено стареење на клетките. Препорачаната дневна доза при овие состојби е најмалку 30 мг. Бидејќи најголема концентрација на коензимот ку 10 има во срцето, недостигот од коензим ку 10 се ефектуира во послаба функција на срцевиот мускул, што доведува до срцева слабост.
Затоа, се користи во превенција и олеснување на симптомите кај: срцева слабост, ангина пекторис, срцев удар и висок крвен притисок. Препорачаната дневна доза при овие состојби е 90-100 мг. Како моќен антиоксиданс, во комбинација со витамин Е, учествува во превенција на атеросклероза, затоа што ја спречува оксидацијата на ЛДЛ-холестеролот и неговото таложење во sидовите на крвните садови. Не треба да се заборави дека многу фреквентно користените лекови за намалување на покачен холестерол (статини) ја блокираат синтезата на коензимот ку 10 во организмот, што доведува до намалена концентрација на коензимот ку 10. Затоа, и во овој случај е потребно негово дополнително внесување за да се намали можноста за појава на болки во зглобовите и мускулите. Се препорачува коензимот ку 10 да се зема со оброци, најдобро со храна што содржи повеќе масти заради негова подобра апсорпција.
Авторот е м-р по фармација и топедукатор
