Гастритисот претставува воспаление на желудочната слузница. Поради современиот начин на живот во кој се вообичаени неизбалансирана исхрана, пушење, прекумерна консумација на кофеин и алкохол и постојан стрес, во моментов владее еден вид „епидемија“ на гастритис. Притоа ниедна возрасна група не е поштедена почнувајќи од средношколците па до постарата популација. Кај младите клучен фактор се стресот и неправилните навики во исхраната, кај постарите лица има зголемен ризик од развој на гастритис затоа што гастричната слузница се истенчува со возраста и затоа што постарите луѓе имаат поголема веројатност да имаат инфекција со х. пилори или некои автоимуни нарушувања. Симптомите на гастритис се појавуваат постепено и можат да траат неколку години, а повеќето пациенти бараат помош само кога симптомите стануваат силно изразени. Најчести симптоми се: болка или непријатност во горниот дел на стомакот, надуеност, икање и подждригнување, киселини, губење на апетитот, гадење и повраќање, па дури и појава на темни столици и повраќање крв. Симптомите честопати се игнорираат во прво време, а пациентите прибегнуваат кон употреба на лекови против болки, антациди и Х2-блокатори, кои се лесно достапни без рецепт.
Некои од самите лекови (аналгетици – нестероидни антиинфламаторни лекови) можат да придонесат за прогресија на болеста, се создава магичен круг во кој поединецот ја губи контролата врз болеста и таа добива хроничен облик. Пациентите со хроничен гастритис може да развијат пернициозна анемија поради недостиг од витаминот Б12, а без соодветен третман може да дојде до формирање чирови на желудникот, а на крајот и до развој на рак на желудникот. Од друга страна, благи форми на гастритис се јавуваат речиси кај сите и веројатно имате гастритис ако сте страстен пушач или редовно консумирате алкохол. Повремените напади на гастритис не претставуваат голема опасност, но ако нападите се чести, придружени со повраќање и силна болка во стомакот, постои ризик од ерозија на желудникот. Прегледот на лекар не е неопходен за секоја болка во стомакот, но дефинитивно е потребен за болки во стомакот што траат подолго од 2-3 дена или се засилуваат.
Неможноста за земање течности и храна преку уста со часови, температура на телото повисока од 38,5 Целзиусови степени, повраќање крв или кафеава содржина, како и појава на крвави столици и ненадејно слабеење без намалено внесување калории, исто така, бараат преглед и дополнителна дијагностичка обработка од соодветен лекар. Постојат неколку причини за гастритис, а најчести се: инфекција со хеликобактер пилори, честа употреба на нестероидни антиревматски лекови (НСАИЛ) (пр. ацетил-салицилна киселина, диклофенак, ибупрофен, кетопрофен), консумирање алкохол, пушење и тешки системски заболувања. Гастритисот може да биде предизвикан и од заразни фактори: бактерии, вируси, па дури и габи и паразити. Автоимуните нарушувања и алергиските реакции во дигестивниот систем исто така придонесуваат за развој на гастритис. Сепак најчеста форма на гастритис е оној предизвикан од хеликобактер пилори. Инфекцијата обично се случува во рана возраст и трае цел живот, а пациентот честопати нема изразена непријатност.
Инфекцијата со хеликобактер пилори може да се докаже со испитување на крв, столица и издишен тест. Доколку се докаже инфекција со хеликобактер пилори, дефинитивно треба да се третира бидејќи продолжената инфекција може да предизвика оштетување на мукозата што е сериозен ризик од рак на желудникот. За третманот на инфекција со хеликобактер пилори се користи комбинација на антибиотици и лекови што го блокираат лачењето на желудочната киселина (ИПП-инхибитори на протонската пумпа). Паралелно со примената на антибиотици задолжително се користат специфични пробиотски комбинации што го унапредуваат успехот на терапијата и ги намалуваат штетите од агресивниот антибиотски третман. Освен тоа, важно е да се ослободите од нездравите навики како што се цигарите и алкохолот, бидејќи никотинот го стимулира лачењето на желудочната киселина, а алкохолот предизвикува оштетување на желудочната слузница.
Не се препорачува употреба на нестероидни антиинфламаторни лекови што директно ја оштетуваат желудочната слузница. Потребни се и коренити промени во исхраната, кои подразбираат: целосно елиминирање на внесувањето кофеин (кафе, црн чај, енергетски пијалоци) избегнување масна храна (црвено месо, масно сирење, путер, пржена храна) незрело и кисело овошје (грозје, агруми, конзервирано овошје) газирани пијалоци, кромид, лук, алкохолен оцет, сенф, лути пиперки, црн и црвен пипер и други силни зачини. Важно е да се јадат неколку помали оброци (4-5 пати) на ден, пред сѐ, врз основа на: двопек, тестенини, ориз, пченка, варен зеленчук (компири, спанаќ, моркови, млад грашок, млад грав, карфиол, брокула, тиквички, излупени домати, цвекло) варено или печено посно месо (телешко, говедско, бело пилешко) или риба, тврдо варени јајца, посно млеко, кравјо сирење, јогурт и благи растителни чаеви (камилица).
Авторот е м-р по фармацијаи топедукатор
