Покачените масти се сериозен индикатор за влошување на вашето здравје, а на долг рок предизвикуваат појава на артериосклероза, која го зголемува ризикот од покачен крвен притисок, срцев удар, мозочен удар и други кардиоваскуларни заболувања. За жал, високите вредности за триглицериди не даваат симптоми кај најголем дел од пациентите
Крајот на јануари, секако, е добар период да направите крвна слика и да ги проверите „штетите“ од празничниот период врз вашиот организам. Еден од параметрите на кој особено се обрнува внимание при читањето на направената крвна слика, секако, е вредноста на триглицеридите. Доколку вредноста на триглицеридите во крвта е над 1,7 ммол/л зборуваме за триглицеридемија (покачени триглицериди). Покачените масти се сериозен индикатор за влошување на вашето здравје, а на долг рок предизвикуваат појава на артериосклероза, која го зголемува ризикот од покачен крвен притисок, срцев удар, мозочен удар и други кардиоваскуларни заболувања. За жал, високите вредности за триглицериди не даваат симптоми кај најголем дел од пациентите.
Токму затоа е многу важно да разбереме која е функцијата на триглицеридите во нашиот организам, но уште повеќе и како да го контролираме нивното ниво во крвта. Триглицеридите се соединенија на глицерол и 3 масни киселини, кои обезбедуваат енергија потребна за нормално функционирање на клетките. Покрај тоа, ги обвиваат и штитат органите, но и учествуваат во апсорпцијата и транспортот на витамини растворливи во масти (А, Д, Е, К). Делумно се внесуваат во организмот преку храна од животинско потекло, а ги произведува и нашиот организам, пред сѐ од вишокот внесени јаглехидрати со исхраната. Од ова станува јасно дека клучен фактор во нарушувањето на нивото на триглицериди во крвта е неправилната исхрана т.е. исхрана богата со масти, особено од животинско потекло, како и прекумерен внес на прости шеќери. Триглицеридите внесени преку храна во организмот се разградуваат на глицерол и масни киселини. Глицеролот се претвора во гликоза (крвен шеќер), која може да се искористи за создавање енергија, а масните киселини се разградуваат до поедноставни при што исто така настанува енергија. Вишокот триглицериди се складираат во масните клетки во телото во случај да му бидат потребни подоцна, при дефицит на храна. Клучен орган за метаболизмот на триглицеридите е црниот дроб, кој со своите ензими и жолчните соли, кои ги создава, е одговорен за регулација на нивото на триглицериди во крвта.
Токму затоа одржувањето на црниот дроб во добра кондиција е важно, меѓу другото, и за одржување нормални нивоа на триглицериди, што подразбира и контролиран внес на алкохол и прекин на пушењето. Други ризик-фактори за покачени триглицериди се дебелината, која најчесто е последица на седечки начин на живот и физичка неактивност, стресот, како и одредени заболувања на бубрезите, дијабетес и хипотироидизам. Со напредувањето на годините, полека се зголемува нивото на триглицериди, поради забавување на метаболизмот, поради што популацијата над 40 години треба редовно (на 1-2 години) да ги контролира вредностите за триглицериди, а истото тоа важи и доколку болеста има фамилијарна историја поради тоа што покачените триглицериди докажано имаат и генетска подлога. Доколку дијагностички се потврди покачено ниво на триглицериди, прва цел е намалување на телесната тежина и доведување на БМИ (body mass index) во нормала (18,5 – 24,9), бидејќи секое намалување на телесната тежина за 5 отсто или повеќе докажано значајно го намалува нивото на триглицериди во крвта. За оваа цел се применува комбинација од соодветна диететска исхрана богата со растителни влакна и течности, а сиромашна со масти и шеќери, како и редовна физичка активност. Оваа комбинација го забрзува метаболизмот и помага за контрола и намалување на телесната тежина и нивото на масти во крвта. Значајно забрзување на метаболизмот и намалување на телесната тежина може да се постигне и со долготраен внес на пробиотици, кои исто така го помагаат здравото варење на храната. Корисно дополнување на овие хигиенодиететски мерки се дополнителен внес на додатоци во исхраната од типот на црвен ориз, артичока, омега 3, коензим Q10, јаболков оцет и други, кои секои на свој начин го намалуваат нивото на масти во крвта и воопшто придонесуваат за подобро кардиоваскуларно здравје. Овде особено вреди да се истакне поволното дејство на црвениот ориз (монаколин К) и артичоката, кои ја стопираат изградбата на масти (монаколин К) и ја зголемуваат нивната разградба (артичока) со што докажано се намалува нивото на триглицериди во крвта за најмалку 20 проценти.
Авторот е м-р по фармација и топедукатор
