Филип Ачкоски
Водечки симптом во клиничката слика на остеоартритисот е болка при почнување или во тек на зглобна активност. Во почетокот болката се јавува само при големи оптоварувања на зглобовите и постепено се засилува. Вкочанетоста во зглобот е придружен знак на остеоартритисот и обично трае помалку од 30 минути, а се јавува по подолго задржување на зглобот во една позиција
Зглобовите се важен дел од системот на органи за движење (мускулно-скелетниот систем) кај човекот, кој овозможува подвижност на коските и движење во различни правци. Зглобот е делот од телото каде што се среќаваат две коски чии краеви се покриени со ‘рскавица. Површината на зглобната ‘рскавица е мазна, што дозволува едниот зглоб слободно да се лизне по површината на другиот. Нејзината структура и функционална способност е од голема важност за целиот зглоб. Зглобот е заштитен со фиброзна капсула околу врвовите на коските што го сочинуваат зглобот. Во внатрешноста на зглобната капсула има синовијална обвивка, која лачи синовијална течност. Синовијалната течност е ретка вискозна течност што ја исполнува зглобната празнина а која ја создава синовијалната мембрана. Улогата на синовијалната течност е повеќекратна: подмачкување на зглобот, со што се намалува триењето за време на движењето, исхрана на зглобната ‘рскавица, како и балансирање при оптоварување на зглобот. Синовијалната течност содржи значителни количества протеоглукани, кои се формираат како резултат на врзување на глукозаминогликаните (пред сѐ хијалуронска киселини и хондроитин) со протеините. Токму овие протеоглукани се одговорни за вискозноста на синовијалната течност и за еластичноста на зглобната ‘рскавица.
Со стареењето на организмот, производството на хијалуронска киселина се намалува, што доведува до намалување вискозноста и зголемено разредување на синовијалната течност. Слично е кај пациентите со остеоартритис. Остеоартритисот е најчеста ревматска болест, од која страдаат дури 80 проценти од лицата постари од 60 години, при што жените се почесто погодени од мажите. На појавата на остеоартритис може да влијаат и други фактори, пред сѐ: генетски нарушувања, прекумерна телесна тежина, недостиг од естрогени, условите на работното место, развојни и стекнати болести на коските и зглобовите, повреди, оперативни зафати и спортски активности.
Остеоартритисот спаѓа во групата хронични дегенеративни болести и влијае на целиот зглоб, вклучувајќи ги ‘рскавицата, субхондралната коска, лигаментите, зглобната обвивка, синовијалната мембрана и околните мускули. Иако може да се случи кај било кој зглоб, од остеоартритис најчесто се погодени големите зглобови, како што се коленото, колкот и ‘рбетот, бидејќи го носат најголемиот товар.
Водечкиот симптом во клиничката слика на остеоартритисот е болка при почнување или во тек на зглобна активност. Во почетокот болката се јавува само при големи оптоварувања на зглобовите и постепено се засилува. Вкочанетоста во зглобот е придружен знак на остеоартритисот и обично трае помалку од 30 минути, а се јавува по подолго задржување на зглобот во една позиција. Губењето на способноста за движење говори за напреден остеоартритис кај кој настанало здебелување на зглобната обвивка, појава на рабни остеофити и слабост на околните мускули.
Во последниот стадиум доаѓа до пропаѓање на зглобовите и појава на деформитети. Патогенезата на дегенеративни промени во зглобната ‘рскавица при остеоартритис повторно се заснова на губење протеогликани. Како што напредува процесот, зглобната ‘рскавица сè повеќе пропаѓа, се создаваат пукнатини, улцерации и доаѓа до целосно губење на зглобната површина.
Во напредната фаза, количеството протеогликани е минимално. Токму поради ова важно е дохранување на зглобовите со редовно земање хијалуронска киселина, хондроин и глукозамин, кои обезбедуваат подобро подмачкување на зглобовите, ја зголемуваат вискозноста на синовијалната течност, ја хранат зглобната ‘рскавица и им дозволуваат на зглобовите да ги задржат својата флексибилност и подвижност.
Авторот е м-р по фармација и топедукатор
