Грција се накани да се приклучи кон проект за коридорот 10

Со олеснување беше дочекана одлуката на Грција за учество во проектот за брза железничка пруга од Будимпешта преку Белград и Скопје до Солун, односно на коридорот 10. Атина го држеше во заложништво овој мегапроект, држејќи ја во заложништво првенствено Македонија, која Атина ја направи слепо црево на коридорот 10, бидејќи Грција во меѓувреме направи и користеше квалитетен алтернативен бајпас-коридор преку Бугарија

Конечно создадени предуслови за мегапроектот за брза железничка пруга од Будимпешта преку Белград и Скопје до Солун

Веројатностите за финиширање на мегапроектот за брза железничка пруга, по должината на коридорот 10, од Будимпешта преку Белград и Скопје до Солун, во голема мера се зголеми откако Република Грција конечно се одоброволи да се приклучи кон споменатиот проект. Коридорот 10 е значајна спојка за Европа, а досега неколкупати беше посочено дека инвестициите во овој коридор, покрај суштинското значење за одржување на конкурентноста во товарниот и железничкиот транспорт, имаат и одредено стратегиско значење. Се предвидува поврзување на Централна Европа, односно на Австрија, како и на Унгарија, со Словенија, Хрватска, Србија, Македонија и со Грција, преку сеопфатна транспортна мрежа што ќе ги поврзува големите градови како Атина, Солун, Скопје, Ниш, Белград, Загреб, Љубљана, Будимпешта и Салцбург.
Досега брзата маршрута е делумно подготвена само на територијата на Србија, делови што гравитираат од Белград до Нови Сад, а се работи и на делот од Белград до Ниш и од Ниш до границата со Македонија. Паралелно, кинески компании динамично ја градат брзата железничка пруга од Нови Сад до Будимпешта. Според предвидувањата, овој дел од брзата железничка линија би требало да биде завршен во 2025 година, а максималната делница би требало да биде 200 км/ч.
Неодамна во Белград се сретнаа српскиот претседател Александар Вучиќ и грчкиот премиер Киријакос Мицотакис, кои разговарале за соработката за повеќе суштински прашања, а меѓу другото станало збор и за инфраструктурни прашања.
– Србија под покровителство на ЕУ ја гради брзата пруга Белград-Ниш, реконструкцијата на делницата кон Брестовац штотуку се завршува и ќе завршуваме сѐ до границата со Македонија. Премиерот Мицотакис ме информираше дека Грција работи и ќе ја заврши брзата пруга до Игуменица и до границата со Македонија и за овој проект нашите министри имаа добри разговори – изјави Вучиќ.
Тој додаде дека ова е важно поради тоа што Србија треба да има пристаниште поради извозот, кој се зголемува, да ги користи капацитетите на Солун и Пиреј и да купи дел од пристаништето.
Мицотакис посочи дека со претседателот на Србија разговарал за модернизација на пругата што ги поврзува Солун и Белград, како и за довршување на коридорот што ќе почнува од Пиреј, а ќе завршува во Будимпешта.

– Тоа е од стратегиско значење не само за нашата земја туку и за цела Југоисточна Европа. Во оваа смисла мора да ги искористиме и европските фондови што се наменети за Западен Балкан. Во таа смисла, Грција го поттикнува практичното учество на ЕУ во развојот на инфраструктурата на Србија и на сите други земји на Полуостровот – нагласи Мицотакис.
Одлуката на Грција за учество во проектот беше поздравена од Горан Весиќ, српскиот министер за градежништво, според кого учеството во Атина во изградбата на железничка линија од Грција преку Македонија до Унгарија е историска победа за Западен Балкан.
– Потпишавме договор со Македонија, со кој заедно ќе се претставиме пред ЕУ за да обезбедиме пари за продолжување на брзата железничка линија до Скопје – изјави Весиќ.
До крајот на годинава ќе биде објавен тендер од проектот за изградба на пругата Белград-Ниш, во должина од 230 километри за првата, втората и третата делница. Проектот чини 2,7 милијарди евра, од кои 610 милиони евра се субвенција од ЕУ.
Се очекува Грција да изгради железничка линија од Солун до Сехово, на грчката граница со Македонија, во должина од околу 70 километри.
– Заедно ќе работиме на поврзување на Солун и Скопје. Со ова ќе имаме брза железничка линија од Будимпешта до Атина во должина од 1.512 километри – вели министерот Весиќ.
Претходно, Унгарија и Србија ги поканија и државите од регионот да се приклучат во овој проект, а конкретно беа испратени покани и до Бугарија, Албанија, Грција и до Турција.
Македонија ја прифати поканата, а македонската и српската влада потпишаа и меморандум за соработка, односно дека двете држави ќе вложат заеднички напори за обезбедување финансии од Европската Унија за заедничко вложување за изградба на брза железница од Белград до Скопје, преку Ниш. Од оваа соработка се очекуваат зајакнување на транспортната инфраструктура и стимулирање на економската соработка меѓу земјите учеснички, а ова може да се покаже и како дополнителен стимул за македонско-српските економски и политички врски, особено ако се земе предвид дека размената на стоки меѓу Србија и Македонија досега се искачи на историски највисоко ниво, достигнувајќи околу 1,5 милијарда евра.
Од српска страна, целта е да се олесни значително зголемувањето на брзината со модернизирање на постојната линија, чија цел е максимално 200 километри на час. Со оваа зголемена брзина, патувањето меѓу Белград и Ниш се очекува да се намали на само 1 час и 15 минути, што е сосема спротивно на сегашното времетраење на патувањето од пет и пол часа. Сеопфатната иницијатива за модернизација му е доверена на СРИ, акционерско друштво основано како ексклузивен ентитет за управување со средства на националната железничка инфраструктура во Србија.
За овие активности, српската премиерка Ана Брнабиќ ја изрази посветеноста на Србија на развојот и унапредувањето на железничката инфраструктура, наведувајќи ги значителните инвестиции во овој сектор. Истакнувајќи ги завршените пресвртници, таа го истакна успешното воспоставување на брза железничка врска меѓу Белград и Нови Сад. Гледајќи напред, Брнабиќ ги наведе претстојните цели, предвидувајќи го завршувањето на делот од Нови Сад до Суботица и потегот од Белград до унгарската граница до 2024 година. Таа, исто така, ги сподели очекувањата дека унгарската страна ќе го финализира својот сегмент помеѓу Будимпешта и српската граница до крајот на 2025 година.

За споменатиот проект, од македонска страна досега беше нагласено дека станува збор за колективна амбиција за изградба на целосно нова брза пруга по должината на коридорот 10, што ќе го поврзе Скопје со Солун во Грција и ќе се прошири до Пиреја и Атина. За оваа железничка линија е предвидена комерцијална брзина од најмалку 160 километри на час, а почетната фаза на овој обемен железнички проект од 50 километри ќе има приоритет на делот Скопје-Ниш-Белград, со дополнително проширување што ќе го поврзува Скопје со меѓународниот аеродром „Скопје.
Белград досега неколкупати досега изрази подготвеност за обезбедување значителен заем во износ од околу половина милијарда евра од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), како и од други извори. Конкретно, одредени сегменти од коридорот 10 добија финансиска поддршка од Кина, Европската Унија презеде одлучувачка улога во финансирањето на централниот дел од мрежата. Ова е во согласност со официјалните ставови на Европската комисија за огромната важност од ефикасно унапредување на нивната политика за проширување, а во тој контекст е и изградбата на витална инфраструктура во Западен Балкан. Д.Ст.

Конечното „попуштање“ на Грција беше поздравено од Горан Весиќ, српскиот министер за градежништво, според кого учеството во Атина во изградбата на железничка линија од Грција преку Македонија до Унгарија е историска победа за Западен Балкан. Претходно, Унгарија и Србија ги поканија и државите од регионот да се приклучат во овој проект, а конкретно беа испратени и покани до Бугарија, Албанија, Грција и до Турција. Македонија ја прифати поканата, а македонската и српската влада потпишаа и меморандум за соработка, односно дека двете држави ќе вложат заеднички напори за обезбедување финансии од Европската Унија за заедничко вложување за изградба на брза железница од Белград до Скопје, преку Ниш. Од оваа соработка се очекуваат зајакнување на транспортната инфраструктура и стимулирање на економската соработка меѓу земјите учеснички, а ова може да се покаже и како дополнителен стимул за македонско-српските економски и политички врски, особено ако се земе предвид дека размената на стоки меѓу Србија и Македонија досега се искачи на историски највисоко ниво, достигнувајќи околу 1,5 милијарда евра