Сѐ повеќе странски зборови се присутни во секојдневната комуникација
Во јавноста сѐ почесто се забележува наметливо присуство на странски зборови и цели фрази во јавната комуникација, а сето тоа на штета на употребата на стандардниот македонски јазик. Иако постои законска регулатива за оваа област, самите ние сѐ почесто го уриваме тоа што го пропишал законодавецот, потклекнувајќи пред „особено несмасни административни решенија“. За да се испочитува законската обврска за регистрација со кирилично писмо се прави само транслитерација од латиница на кирилица, односно сите букви што се во латиничниот назив треба да ги има и во кирилична верзија, што најчесто не одговара на изговорот на називот во оригиналниот јазик
Пред дваесетина години, преку Советот за македонски јазик било направено истражување за имињата на фирмите, при што биле дадени препораки со основни правила за примена на македонскиот јазик во институциите за регистрација на фирмите. Но тоа се покажа како „загубен“ проект, односно вработените во регистрите веднаш ги загубија препораките…, вели меѓу другото Александра Ѓуркова, универзитетска професорка при Институтот за македонски јазик.
– Кога станува збор за имињата на фирмите и нивното пишување, дали со кирилично или со латинично писмо, проблемот може да се детектира можеби при регистрацијата во институциите задолжени за тоа. Иако, според закон, името на фирмите треба да биде на македонски јазик, со кирилично писмо, сопственикот може да инсистира сепак фирмата да има странско име, наводно за поголема глобална препознатливост, напишано на латиница. За да се испочитува законската обврска за регистрација со кирилично писмо се прави само транслитерација од латиница на кирилица, односно сите букви што се во латиничниот назив треба да ги има и во кирилична верзија, што најчесто не одговара на изговорот на називот во оригиналниот јазик. Тоа е особено несмасно административно решение. Пред дваесетина години, преку Советот за македонски јазик беше направено истражување за имињата на фирмите и беа направени препораки со основни правила за примена на македонскиот јазик во институциите за регистрација на фирмите. Но тоа се покажа како „загубен“ проект, односно вработените во регистрите веднаш ги загубија препораките… – вели професорката Ѓуркова.
Натписите на фирми со странски имиња на латиница очигледно дека се вообичаена практика, со која тешко се излегува накрај, дури и со повеќе обиди за законско регулирање.
Професорката Ѓуркова препорачува странските називи во текстовите да се преведуваат на македонски јазик, а доколку се сака да се следи оригиналот, тој да биде наведен во заграда. Исто така, Ѓуркова го забележува трендот на изопачување на правописните правила на македонскиот јазик при давањето лични имиња на децата, и тоа често и кај традиционални македонски имиња, како и на инсистирање на машкиот род кај презимињата на женски лица.
– Секако, не може никому да му се наметне какво име ќе избере за себе, или родителите за детето, но во интерес на сите е да се почитуваат правописните правила на македонскиот јазик. Забележливо е дека сѐ повеќе се избегнува во личните имиња правилото за гласот „ј“, меѓу вокалите „и“ и „а“, па сѐ почесто се впишуваат во матичните книги имиња во форма: „Софиа“, „Дамиан“… Сето тоа, наводно за да не ги читаат погрешно во странство, но се нарушува системот на македонскиот јазик, слично како и со женските презимиња во машки род – вели професорката Александра Ѓуркова, која предупредува дека ваквите трендовски појави во македонскиот јазик може да предизвикаат сосема спротивен ефект од посакуваниот на тие што од некои причини го изопачуваат.
