- Тоа е динамичен процес, при кој треба да најдеме начин да се помириме со новата реалност и да најдеме ново значење
Болката, загубата и разочарувањето се само некои од познатите причини за тага. Ана Родиќ, советничка за личен и професионален развој, објаснува дека тагата е природен емотивен одговор на загубата – не само на одредена личност туку и на сè што ни било важно: односи, делови од идентитетот, работа, статус, здравје, безбедност, соништа, илузии…
Показател за тоа што ни е важно
Тагата ни покажува колку нешто ни било важно и тоа е динамичен процес, при кој се обидуваме да се приспособиме. Во текот на овој процес наоѓаме начини да се помириме со новата реалност и да најдеме ново значење. Тагата може да се појави и како одговор на позитивни промени, кои подразбираат крај на некој период или фаза во животот, како на пример, преселување, завршување на студиите, влегување во нова улога во животот, вели Родиќ.
Таа исто така објаснува како да се разликува тагата од депресијата.
– Границата меѓу овие две состојби може да биде тенка, но сепак има карактеристики што ги разликуваат. Тагата секогаш има јасна причина за која сме свесни, додека специфичната причина за депресијата не е јасна или реакцијата е несразмерно силна. Кога сме тажни, емоцијата доаѓа во бранови и има одредени периоди и моменти на олеснување. Кај депресијата, пак, чувството на тага е постојано, не стивнува со недели или месеци.
Таа исто така истакнува дека кога човек е тажен, тоа не ги исклучува и другите емоции. Поточно, кога ќе поминат нападите на тага, човекот сè уште може да чувствува радост, смисла, контакт со другите. Во депресивна состојба, енергијата и општиот интерес се губат за она што порано нѐ правело среќни. Кога тагувате, со текот на времето, емоциите омекнуваат и се достигнува фаза на прифаќање. Со депресија, состојбата се влошува со текот на времето, со зголемена безволност и безнадежност.
Ана Родиќ објаснува дека прифаќањето не значи веднаш да се помириме со постојната состојба како засекогаш непроменлива, туку да не се спротивставиме на постојните емоции и мисли, дозволувајќи си да ги почувствуваме сите емоции во тој момент.
– Не постои еден универзален начин на тагување, но суштината е во тоа да бидете искрени со себе. Треба да си дозволите да чувствувате и да изразите солзи, тишина, гнев и беспомошност. Дајте им време на телото и душата да ја сварат загубата. Разговарајте за тоа со некој што може да ја разбере и да ја поднесе вашата тага. Запишете, сликајте, кажете што ве боли. И не брзајте повторно да се чувствувате добро, бидејќи тоа ќе дојде откако ќе изградите нови и различни форми на вашиот идентитет во согласност со новите околности – објаснува таа.
Многумина бегаат од чувството на тага, затоа што целиот свој живот го поминале во средина што форсира наратив за сила и моќ. Дополнително, во текот на детството и растењето, некои луѓе добиваат вербални и невербални пораки дека не е во ред да се плаче, дека секогаш мора да бидат силни и позитивни и дека изразувањето тага е знак на слабост.
Кога е потребна стручна помош
Психологот објаснува дека потиснувањето на тагата секогаш е штетно, бидејќи потиснатата тага не исчезнува, туку може да се трансформира во напнатост, раздразливост, чувство на празнина, физички симптоми… Според Ана Родиќ, професионалната поддршка треба да се бара ако тагата трае подолго од шест недели без олеснување, ако немате волја дури и за основни активности, ако спиењето и апетитот се значително нарушени, ако преовладува чувството на безнадежност или вина и ако не можете да ја најдете смислата на продолжувањето на животот. Помошта, додава таа, не е знак на слабост, туку храбар и одговорен чин на грижа за себе.
Пет чекори за да поминете низ тагата
Времетраењето на овој процес е индивидуално. Некому му требаат неколку недели за да ги помине сите фази, некому месеци или дури и години, во зависност од тоа што е изгубено и какво значење имало во контекст на животот и идентитетот на личноста што ја доживеала загубата. Сепак, важно е да не се мери времето, туку длабочината на процесот. Постојат пет чекори за поминување низ периодот на тажење.
– Прифаќање на реалноста на загубата: „ова навистина се случи“.
– Изразување емоции: плачење, зборување, создавање, движење…
– Разбирање на значењето: што значеше оваа загуба за мене?
– Приспособување на новиот живот – без изгубеното.
– Интеграција и значење: како можам да живеам со сеќавањето, но да продолжам понатаму?
Лена Судар
