БИБЛИСКОТО ИМЕ НА СВЕТИ КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ (4)
Свети Климент се поврзува со двајцата најголеми апостоли во христијанството: со апостолите Петар и Павле.
Во Службата на свети Климент Охридски е воспеан како големопроповедник – апостол: Μεγαλοκήρυξ Ἀπόστολος или како рамноапостолен: Свѧтителю Клименте Равноапостолне. (Во стихира на Вечерната богослужба и во првата песна од канонот на Утрената).
И во најголемата и најнова руска Православна енциклопедија е наречен „рамноапостолен“: „равноап. Климент Охридский“.
Со апостолот Петар е поврзан преку ученикот на апостолот
Поврзувајќи го свети Климента со Петровиот ученик свети Климент Римски, се доближува неговата врска со апостол Петар. Дури и вториот празник на свети Климент Охридски е во ист ден со празнувањето на свети Климент Римски на 8 декември/25 ноември. Другото за оваа поврзаност е посочено и образложено во оваа студија. Освен преку свети Климент Римски, поврзан е со апостол Петар и уште на два начина.
Со значењето на името
Ако сакаме да тргнеме и во потрага на крстеното име на свети Климент Охридски, ќе дојдеме до сознание и до искази дека никаде нема податоци за неговото име пред замонашувањето. Тој е познат само со своето монашко име Климент.
Но оние што сакаат да претпостават, најмногу ја бараат веројатноста според вообичаеноста монашките имиња да започнуваат на буквата од крстеното име на кандидатот, а такви примери имало и има во монаштвото. Оттаму се бара претходното име на буквата „К“ и се претполага дека е неговото име Камен, а тоа е наполно исто со грчкото име Петар. Во тој случај, свети Климент и Петар се истоимени како Петар и Камен. Исто како што се имењаци и Крсте и Ставре, Лефтер и Слободан, Маргарита и Бисера и многу други. Симон Петар и Климент Камен се поврзани. Нивната врска е света во Црквата. Едниот се втемелил во Римската, а другиот во Охридската црква. И уште…
Со набројувањето
Тој може да се спореди со апостолот Петар и при набројувањето. Свети Климент е прв во набројувањата на учениците од светите Кирил и Методиј, како што е секогаш прв апостолот Петар, при набројувањето на апостолите во Светото писмо (Матеј 10,1-6; Марко 3,13-19; Лука 6,13-16; Дела 1,13).
Свети Климент Охридски е првоимен во Петочислениците – неговото име е прво секогаш, а потоа другите. Така е и во богослужбениот редослед. Црквата на ист начин ги поредила и во отпустот на богослуженијата. Секогаш се споменува прв Петар, па другите ученици Господови, како и Климент, па другите ученици Кирилометодиеви.
И тоа има библиска смисла и порака. На тој начин се прави достојна споредба на библискиот редослед на апостолите и редоследот на рамноапостолните свети учители и нови апостоли на словенскиот род – Седмочислениците.
Оваа библиска сродност на двајцата е целисходна и има своја богооткровенска поука и порака. Нејзината смисла и значење се откриваат во ликот и делото на свети Петар, првиот епископ Римски во почетокот на славната Римска црква и на свети Климента, првиот епископ на словенски јазик во почетокот на славната Охридска црква.
На овој начин свети Климент се поврзува со апостолот Петар, а блажениот Теофилакт, пак, во Житието – директно и јасно го нарекува Климента „новиот Павле“. Значи, поврзан е и со друг апостол – со Павле.
Поврзан е и со апостолот Павле, преку споредбата со него
Освен поврзаноста на свети Климента со апостолот Петар, која е поставена низ посредството со Петровиот ученик свети Климент Римски и е градена врз претпоставки и висока веројатност, – многу поконкретна и прецизна е поврзаноста на свети Климента со апостолот Павле. Блажениот Теофилакт во Пространото житие на свети Климента напишал дека е тој „новиот Павле“ = Παῦλος ἄλλος = Друг Павле, Втор Павле. Еве ја уште еднаш споредбено поставена таа апостолска вредност и достоинство на свети Климента.
Во таа смисла е речено и во Службата на свети Климент Охридски, каде што тој е спореден со апостолите Павле и Тимотеј, искажано во црковната поезија со зборовите: „Блажени, јасно подражавајќи го Павла заедно со Тимотеја, апостолот просветител на сета земја, ти си бил следбеник на Методија и Кирила…“. (Во првата песна од канонот, четврта стихира).
Освен нашето нагласување на оваа апостолска, а со тоа и библиска врска на свети Климент Охридски, овој пат разоткриваме и една сосема нова димензија на поврзаноста со библиските содржини и личности. Ваквиот чекор претставува нов од, премин од поапостолскиот во библискиот предел, а тоа значи откривање нова поврзаност на свети Климента со библиски лик и име од Светото писмо на Новиот завет.
Свети Климент Римски, пак, не е библиско име, а ние одиме во Библијата и во следното поглавје го посочуваме библиското име на свети Климент Охридски.
Проф. д-р Ратомир Грозданоски
Продолжува
