Зборот „холестерол“ обично има негативна конотација. Тоа се еден вид липиди, восочна супстанција слична на маснотии, која црниот дроб ја произведува природно и има многу важни функции во телото: ги стабилизира клеточните мембрани, го поддржува производството на одредени хормони и е неопходна за нормален развој на мозокот. Два типа протеини го транспортираат во клетките и надвор од нив. Липопротеинот со ниска густина (ЛДЛ, исто така познат како лош холестерол) придонесува за таложење маснотии во артериите, што може да резултира со срцеви заболувања и потенцијален мозочен удар.
Добриот холестерол е неопходен за здравјето. Липопротеинот со висока густина (таканаречениот добар холестерол) враќа дел од холестеролот од клетките назад во црниот дроб, кој го разградува и го исфрла од телото.
– За високото ниво на холестерол во крвта секогаш треба да се разговара со лекар – вели д-р Улрих Лауфс, раководителка на одделот за кардиологија во Универзитетската болница во Лајпциг.
Кој е најдобриот начин за намалување на холестеролот?
Таа истакнува дека третманот зависи од личноста, а не од нивото на холестерол, па затоа мора да се земат предвид сите други фактори на ризик за здравјето – висок крвен притисок, дијабетес, проблеми со бубрезите или прекумерна тежина. Експертите предупредуваат дека прекумерната тежина не треба да се меша со хиперхолестеролемија, медицинскиот назив за високо ниво на холестерол во крвта.
– Тие се различни проблеми, иако многу се преклопуваат. Некои слаби луѓе имаат високо ниво на холестерол, а некои дебели луѓе имаат ниско ниво – вели Лауфс, додавајќи дека високиот холестерол често е наследен.
По разгледувањето на сите релевантни фактори, се донесува одлука да се пропишат лекови за намалување на холестеролот. Најчести се статините, кои го блокираат ензимот потребен на црниот дроб за создавање холестерол. Вообичаен несакан ефект на статините е болка во мускулите. Но, болката во мускулите не е нужно резултат на земање статини, бидејќи и онака е честа појава во средните и старите години.
– Девет од десет луѓе што го пријавиле овој симптом чувствувале болка дури и ако не го земале овој лек – вели Лауфс.
Но лековите не се единственото средство за намалување на холестеролот.
Ен Флек, специјалистка по нутриционистичка медицина, вели дека правилните промени во животниот стил можат да бидат алтернатива на терапијата со статини или барем да овозможат да се земе помала доза. Пред каков било третман со статини, таа препорачува индивидуално приспособени промени во животниот стил, првенствено во исхраната.
Не треба да се откажувате од консумирањето јајца
Црниот дроб произведува околу 80 отсто од холестеролот во телото, а остатокот доаѓа од храна од животинско потекло, како јајца, месо и путер. Специјалистот за нутриционистичка медицина д-р Михаела Дол предупредува дека избегнувањето на сите намирници што содржат холестерол е неефикасно.
– Ако внесете помалку холестерол во вашето тело со ригорозно исфрлање на јајцата од исхраната, вашето тело само ќе произведува повеќе холестерол, бидејќи му е потребен – вели Дел.
Други промени во исхраната се покорисни. Треба да се вклучат растворливи влакна во поголемиот дел од исхраната, кои врзуваат големи количества на холестерол во цревата, намалувајќи ја неговата апсорпција во крвотокот. Бета-глуканот, главната компонента на растворливите влакна во овесните трици, го намалува нивото на холестерол. Диететичарите пресметале дека треба да изедете околу 40 грама овесна каша пред да се забележи позитивен ефект. Се препорачува зголемено внесување на омега-3 масни киселини. Масните риби и маслото од алги се особено богати со омега-3 масни киселини, кои се особено корисни за здравјето. Исто така е важно да се консумираат што помалку трансмасни киселини, па затоа е подобро, наместо сончоглед или пченкарно масло, да се користи маслиново или масло од репка.
Никогаш не е доцна
Како општо правило, добра идеја е да се „доближите“ до медитеранската исхрана, т.е. зеленчук, овошје, билки, јаткасти плодови, семки, мешунки, цели зрна и маслиново масло, додека консумирате умерени количества морска храна, живина, јајца и млечни производи. Црвеното месо се консумира само повремено.
– Клучот е да го одржувате дневното количество на калории приближно на бројот на калории што ги согорувате – вели Лауфс.
Никогаш не е доцна да ги направите овие промени во животниот стил. Дури и ако имате над 70 години, префрлањето на здрава исхрана базирана на растително потекло и почестото вежбање може да донесат многу придобивки. Многу луѓе би се чувствувале многу подобро доколку повеќе вежбаат, внимаваат на исхраната и го изгубат вишокот килограми наместо да земаат лекови. Но, ако покаченото ниво на холестерол не се намали и покрај сите напори што сте ги направиле, време е да ја преиспитате вашата стратегија, да ја зајакнете или, во консултација со вашиот лекар, да посегнете по лекови.
