НОВО „ЕВРОПСКО РЕШЕНИЕ“ ЗА ПРОБЛЕМОТ СО АЗИЛАНТИТЕ
Тензичните преговори меѓу европските земји во барањето решение за барателите на азил, по сѐ изгледа повторно запаѓаат во ќор-сокак откако на преговарачката маса се најде предлогот да им се дозволи на земјите да платат наместо да прифаќаат баратели на азил. Засега државите „се пазарат“ околу таксата по мигрант, која би изнесувала некаде помеѓу 10.000 и 22.000 евра, за да ѝ наплатат на земјата доколку одбие да прими баратели на азил
Подготвил: Mарјан Велевски
Европската Унија (ЕУ) се обидува да воведе цена за одбивањето на мигрантите, како креативно и контроверзно решение за деблокирање на зголемените несогласувања што се закануваат да ја попречат шансата на Европа да го реформира начинот на кој ги пречекува барателите на азил. Со месеци, функционерите водеа тензични преговори за да најдат формула што ќе обезбеди десетици илјади луѓе што бараат заштита во Европа да бидат порамномерно распоредени низ 27-те членки на ЕУ. Таквата перспектива, сепак, наиде на најголем отпор во земји како Полска и Унгарија, кои секогаш се спротивставуваа на какви било поставени квоти за прифаќање мигранти. Како решение, дипломатите приватно разговараа за мошне чудно решение, а тоа е земјите едноставно да платат за да се изземат од програмата за релокација на мигранти.
Преговарачите се пазарат околу таксата по мигрант, која би изнесувала некаде помеѓу 10.000 и 22.000 евра, според голем број инволвирани луѓе, за да ѝ наплатат на земјата доколку одбие да прими баратели на азил. Друга опција би ѝ дозволила на земјата наместо тоа да даде материјална поддршка, дополнителна помош на терен, на пример, на оние што сакаат да прифатат новодојдени мигранти. Предлогот веќе наиде на проблеми во Полска, а дипломатите од источната половина на Европа се пожалија на плаќањата.
Во меѓувреме, многу вкоренети борби околу миграциската политика не беа решени пред дипломатите да се надеваат дека ќе го склучат долгогодишниот договор. Јужните земји се пазарат околу тоа колку баратели на азил можат да прераспределат на север и на исток, додека тие региони ги притискаат своите јужни соседи да направат повеќе за да ги спречат мигрантите да се преселат без дозвола во рамките на ЕУ. Тоа значи дека процесот е изложен на ризик да се распадне или да се соочи со дополнителни одложувања, што ја зголемува можноста дека ЕУ би можела уште еднаш да не успее да реши еден од своите најтешки предизвици.
Момент на вистината?!
На основно ниво, официјалните лица се обидуваат да го решат порастот на барателите на азил, кои главно пристигнуваат во ЕУ преку бреговите на јужноевропските земји како Италија и Грција. Нивната цел е законски да се обработат овие баратели на азил и да се населуваат порамномерно низ Европа додека истовремено ќе се олесни враќањето на оние чии барања се одбиени.
Во првите четири месеци од годината, над 80.000 мигранти пристигнаа во ЕУ без да поминат низ официјална влезна точка, што е скок од 30 отсто во однос на истиот период во 2022 година, што е невидено високо ниво од напливот на миграција во Европа во 2016 година. Поради старото правило, првата земја што ги прима овие мигранти е законски обврзана да ги процесира нивните барања за азил и е одговорна за поединците. Тоа значи дека новопристигнатите баратели на азил непропорционално се населуваат по должина на границите на Европа или подоцна се преселуваат без официјална дозвола во рамките на ЕУ во друга земја за да бараат работа на друго место. Голем број гранични земји на ЕУ се соочуваат со упорни и добро документирани наводи за „отфрлања“ што е нелегална практика едноставно да се одбиваат барателите на азил додека тие пристигнуваат.
Во последниве години постојано се правеа обиди да се создаде систем низ ЕУ за примање и распределба на баратели на азил, често поради какви било индикации дека од земјите може законски да се бара да примат одреден број луѓе. Решението што сега се предлага е наречено „задолжителна солидарност“. Сите земји на ЕУ ќе бидат принудени или да прифатат одреден број баратели на азил или да платат финансиска компензација, која може да вклучува и материјална помош за земјите што се противат на задолжителните квоти.
Бројките што се изнесуваат се движат меѓу 10.000 и 22.000 евра, според голем број дипломати вклучени во разговорите. Земјите како Австрија и Словачка се залагаат за помала бројка, врз основа на студии што покажуваат дека сумата е просечниот трошок за обработка и сместување на барател на азил за една година. Од друга страна, шведското претседателство покажа повисока бројка, според други дипломати.
Сепак, пристапот не ги смири сите. Полска, која веќе прими еден милион украински бегалци, сè уште се прашува зошто треба да плати уште повеќе за да спречи други мигранти да бидат преселени таму. Источноевропските земји како Словачка и Чешка, исто така, се сомневаат во цифрата од 22.000 евра. Дури ни Италија не е согласна, која приоритет ја направи релокацијата на мигрантите под власта на премиерката Џорџа Мелони. Рим стравува дека договорот всушност нема да му помогне да испраќа мигранти на друго место, оставајќи ги неговите службеници да се справат со процесот на азил без јасна маршрута за враќање на оние чии барања нема да се одобрат.
Официјалните лица не се договорија со клучните бројки, вклучувајќи и колку баратели на азил земјите мора да примат или да плаќаат годишно, и колку баратели на азил една земја мора да процесира пред да може да тврди дека го исполнила „капацитетот“. Според двајца дипломати, тековната дискусија има цел да се преселат 30.000 мигранти годишно низ ЕУ. Друга напната дискусија е како да се постапува со малолетниците по пристигнувањето, имајќи предвид дека обработката на барателите на азил често вклучува притворање. Засега вратата е отворена. Тоа би можело да биде прекин на договорот за Германија, која бара експлицитни исклучоци за малолетниците. Ако и Рим и Берлин ја задржат поддршката, велат дипломатите, договорот е во основа мртов во оваа фаза.
Дали ќе успее овој „демократски предлог“?
Со оглед на повеќемесечните разговори и компромиси, експертите за миграција не се сигурни каков ефект може да има постигнувањето договор врз европскиот систем за азил. Во последниве недели, како што предлогот беше дотеруван, преработен и повторно дотеруван, тој стана посложен дури и за оние што се вклучени во процесот.
Кетрин Вулард, директорка на Европскиот совет за бегалци и прогонети, рече дека потенцијалната нова рамка сепак може да го олесни управувањето со барателите на азил во Европа. Но тоа може да значи и повеќе центри за притвор низ цела Европа, истакна Вулард. Историски гледано, според неа, тоа има „ризик да го налути локалното население“. Тој гнев може да изврши притисок врз локалните власти, што ќе доведе до поголем отпор.
