Редовната физичка активност помага за сузбивање на стресот и за соодветно изморување на организмот и придонесува за полесно заспивање, но сепак не треба да се вежба најмалку два часа пред спиење, бидејќи присутниот адреналин може да нѐ држи будни. За релаксација и за полесно заспивање помага и практикувањето медитација, јога, како и топла, ароматична бања…
Прва сцена: часовникот покажува 1.23 ч. Веќе цел час се вртите во креветот безуспешно обидувајќи се да заспиете… Го земате мобилниот телефон и ги проверувате уште еднаш новостите на вашата омилена социјална мрежа. Утре имате важен состанок во 8 часот и уште отсега сте загрижени како ќе изгледате и дали ќе бидете на нивото на задачата, по уште една непроспиена ноќ…
Втора сцена: се будите среде ноќ од непријатниот сон. Часовникот покажува 3.27 ч. Станувате и пиете чаша вода. Сакате да заспиете повторно, но вашиот мозок е веќе буден и оптоварен со голем број грижи и наместо да заспиете вие „ги решавате“ до 5.15 ч. Одненадеж се будите, часовникот покажува 8.42 ч. Повторно задоцнивте на работа…
За жал, ова не се сцени од евтин филм. Несоницата е една од болестите на модерното време, која нѐ демне сите нас. Современиот човек е под континуиран притисок од очекувањата на семејството, работодавците и општеството и згора на сѐ секојдневно е бомбардиран од сите страни со голем број информации. Современиот човек едноставно нема приватност, секогаш е достапен за сите и нема време за себе, поради што е изложен на огромен стрес, кој честопати се ефектуира во несоница. Освен тоа, модерниот животен стил често подразбира: слаба физичка активност, прекумерна употреба на кофеински напитоци и други стимуланси, пушење и (зло)употреба на алкохол. Сите овие фактори во комбинација со фреквентната изложеност на т.н. сина светлина (ТВ, лаптоп, таблет, паметен телефон) создаваат подлога за долготрајни проблеми со спиењето. Неквалитетното ноќно спиење е причина за голем број здравствени проблеми, а пред сѐ хроничен замор и неспособност за вршење на секојдневните обврски, кардиоваскуларни проблеми и голем број психијатриски растројства. Затоа е многу важно сериозно да ги сфатиме првите знаци на несоница како што се: потребно време за заспивање подолго од 30 минути, будење во текот на ноќта повеќе од 3 пати, рано будење без можност повторно да се заспие, спиење помалку од 6 часа и/или спиење со слаб квалитет.
И како што се случува обично, бидејќи долготрајната несоница нѐ исцрпува и нѐ онеспособува, голем број од нас прибегнуваат кон примена на т.н. хипнотици или средства за спиење како инстант решение за проблемот со спиењето, честопати и без лекарски рецепт. За жал, и покрај големата делотворност на хемиските агенси во брзото и успешно заспивање, хипнотиците не ни носат мирен и квалитетен сон. Напротив, иако спиеме цврсто под нивно дејство, се будиме изморени, а покрај ова носат и ризик од навикнување и толеранција што едноставно значи дека со текот на времето нема да можеме да заспиеме без нив и повремено ќе мора да ги зголемуваме нивните дози…
Така влегуваме во магичен круг и секојдневно робуваме на примена на лек за да заспиеме, понекогаш и доживотно. Поради сево ова круцијално е да знаеме како всушност природно заспиваме и соодветно да си помогнеме на природен начин за да го одложиме земањето хипнотици колку што е можно подолго. Нашето заспивање природно се случува благодарение на секреција на хормонот мелатонин во нашиот организам (хормонот одговорен за спиење). Мелатонинот се излачува од епифизата пред сѐ во ноќните часови, бидејќи е потребна темнина за негова соодветна продукција и на тој начин го диригира нашиот деноноќен ритам. Токму затоа е многу важно да одиме на спиење во одредено време (најдобро околу 23 ч.) и да спиеме во текот на ноќта кога може да добиеме квалитетен одмор. Во овој контекст еден од советите за помош при несоница е укинување на попладневното спиење. Исто така во контекст на продукцијата на мелатонин и квалитетниот сон се препорачува да се спие во мирна, темна и не презатоплена просторија. Редовната физичка активност помага за сузбивање на стресот и за соодветно изморување на организмот и придонесува за полесно заспивање, но сепак не треба да се вежба најмалку два часа пред спиење, бидејќи присутниот адреналин може да нѐ држи будни. За релаксација и за полесно заспивање помага и практикувањето медитација, јога, како и топла, ароматична бања пред спиење.
Доколку промените во животниот стил не ги дадат саканите резултати, може да примениме и природни продукти, со кои дополнително ќе внесеме мелатонин (во количество од 1 до 5 мг) и растителни екстракти од валеријана и маточина, кои помагаат за смирување и за полесно паѓање во сон.
Екстрактите од валеријана и од маточина се природни седативи и антидепресиви, т.е. помагаат за смирување и за квалитетен сон, ги подобруваат расположението, когнитивните способности и меморијата.
Авторот е м-р по фармација и топедукатор
