Знаменитостите на Македонија
- Миокази не е само точка на картата во Кичевско, ниту обична населба што ја бележат статистиките. Тоа е живо сведоштво, хроника што ја раскажува македонската историја преку камените ѕидишта, тишината на ридовите и патеките што водат кон минатото. Во секој негов здив се слуша ехо од векови што одамна поминале, но никогаш не исчезнале – ехо што ја потсетува сегашноста на своите корени
Во срцето на Кичевската Котлина, во областа Рабетинкол, се наоѓа селото Миокази, мало по број на жители денес, но големо по својата историја и симболика. Со само дваесетина жители според последниот попис, ова село е жив сведок на континуитетот на македонската култура и цивилизација низ милениуми. Миокази е сместено на стар римски пат, кој го поврзувал Кичево со Прилеп и Дебар – патишта што биле артерии на трговијата, културната размена и воените походи. Самиот топоним се поврзува со зборот „миљоказ“, камени обележја што ги означувале растојанијата на римските патишта. Оваа етимологија не е случајна: таа сведочи за стратешката важност на селото како точка на премин и комуникација уште од антички времиња, место каде што патот не бил само патека од камен туку симбол на врска меѓу народи и култури.
Историјата на Миокази не е само запишана во документи туку е врежана во каменот и земјата околу него. На возвишувањето Кале, источно од селото, се пронајдени остатоци од кружни ѕидишта – можеби тврдина од каде што се надгледувал патот кон Прилеп, симбол на одбрана и надзор. Јужно од селото се наоѓа Градиште, со уште подобро зачувани ѕидови, каде што во 1960 година е откриена гробница со ќупови – сведоштво за погребни обичаи и духовниот живот на жителите. Локалитетот Венец (Градиште) е особено значаен: таму се пронајдени траги од неолитот, железното време, античкиот македонски, римскиот и доцноантичкиот период, па сѐ до средниот век.
Ова богатство на археолошки слоеви го прави Миокази редок пример на континуирано населување, каде што може да се следи развојот на цивилизацијата низ различни историски епохи – од првите земјоделски заедници до сложените култури на античките и средновековните народи.
Иако денес селото е речиси напуштено, неговата симболика е моќна. Миокази е мост меѓу минатото и сегашноста, место каде што секој камен зборува за упорноста на народот да опстои. Тоа е архива на колективната меморија, сведоштво дека македонските села не се само населби туку чувари на идентитетот и традицијата.
Секој археолошки слој е како страница од книга што ја пишувале генерации – книга што не се чита само со очи, туку со срце и со свест за длабочината на времето.
Миокази може да се гледа како симбол на времето и истрајноста. Малото село ја надживеало смената на епохи, империи и цивилизации. Тоа е потсетник дека идентитетот не се гради само во престолнините, туку и во селата, каде што традицијата и мудроста се пренесуваат од генерација на генерација.
Во Миокази, секоја трошка земја е сведок на историја, секоја тишина е ехо од минатите векови. Тоа е место каде што времето не се мери со часови, туку со милениуми, а човекот е само дел од големата река на постоењето. Миокази не е само географска точка во Кичевско. Тоа е жива хроника на македонската историја, место каде што каменот зборува, а тишината носи мудрост. Во Миокази се огледува континуитетот на македонскиот народ, неговата длабока врска со земјата и способноста да ја претвори секоја трошка од просторот во сведоштво за постоење. Секој камен е страница од книга што ја пишувале генерации, секоја тишина е збор што ја носи мудроста на предците. Ова село е симбол на истрајноста – на народ што, и покрај смената на империи и цивилизации, успеал да ја зачува својата душа и да ја пренесе низ времето. Миокази е повеќе од географија: тоа е духовна топографија, место каде што просторот станува меморија, а меморијата – идентитет. Таму човекот не е само жител туку чувар на наследството, сведок на историјата и продолжение на една непрекината линија што го поврзува минатото со иднината. Д.Ст.
