Песни што ме тераат да играм
Како денес се сеќавам на дедо Методија, комшијата, кој тогаш веќе беше седумдесетгодишен човек, поранешен чевлар. Живееше сам во бараките во Влае пред да ги урнат и да ги направат оние чудовишта од згради. Мирен, повлечен, жена му почината, единственото чедо, ќерката, мажена веројaтно во Куманово, немаше дојдено којзнае од кога да го посети стариот татко. Понекогаш ќе кажеше здраво, понекогаш ќе ни раскажеше колку голем мајсторлак е да поправиш чевли, понекогаш само ќе поминеше покрај нас, децата од неговото маало, онака брзајќи со некој магичен израз во очите, како само тој да знаеше некоја тајна и со тоа се гордееше, ненадмено, без его, самозадоволно и тивко во себе. Во еден момент како да се откажа од животот, престана да јаде, легна на дрвениот кревет во еднособната барака и не стануваше. Му носевме јадење, многу ја сакаше питата со сирење на мајка ми, но сето тоа остануваше негибнато. Пред него до креветот имаше канче празно од полалитарско кисело млеко и во него некој ситнеж од пари со кои му купувавме минерална вода. Тоа беше единственото нешто што го внесуваше во себе. Ќерката не можевме да ја најдеме.
Еден ден, одам кај него на мои девет-десет години, му носам пита, иако знам дека нема да ја изеде. Ја оставам и сакам да си заминам, ама не се издржува смрдеата. Како што тргнувам, ме фаќа за рака, ми вели: „Не плаши се. Сакам да ти доверам нешто. Оди таму кај креденецот и отвори ја првата фиока, назад има тајна преграда“. Завиткана во весник внатре чевларска кожа и на неа заковано клинци. Ми вели: „Тоа што го имаш во рацете е моето најголемо богатство. Ти го давам тебе. Тоа е мапа. Кога ќе одиш, најважното е да имаш пријател – животно, со кое ќе станете едно. Дваесет години од денес ќе отидеш, наредното е по триесет и потоа по педесет. Ако имаш среќа, двапати можеш да отидеш таму“. По некој ден почина.
Минуваат години и еден ден, не знам како, земам куче далматинец, Ронин, и стануваме неразделни. На мапата на дедо Мето сосема сум заборавил, еден месец пред тие дваесет години, случајно налетувам на неа. Се одлучувам да ја следам, со Ронин. Седнуваме во „бубата“, носам вокмен и неколку касети од групата „Сигур Рос“. Кога е нешто тајно, магично, непознато, ги пуштам само нив. Оваа исландска група е формирана во 1994 г. во Рејкјавик. Свират ворлд мјузик, постпоп-рок, амбиент, класична, традиционална музика и се неверојатни, заразни уште од првиот тон. Феноменално име што создава музика на која сите ѝ се восхитуваат. Музиката е лековита.
Стигнуваме до местото означено на картата. Ја подигам десната нога и таа почнува да лебди. Зачекорувам со левата. Исто. Ронин ме фаќа со забите за фармерките, сака да ме задржи, ама и тој почнува да лебди. Се креваме на висина од околу три метри од земја. Одеднаш до мене волк, подолу верверичка, мечка, мравка, змија, некои непознати суштества. Сите лебдат, уживаат во оваа неверојатна состојба. Ме поздравуваат: „Добре дојдовте, наследнику и твојот пријател по душа“. Една повредена ласица ми вели: „Слушам си имал нешто што исцелува“. Ми покажува кон вокменот, ги пуштам „Сигур Рос“ откако ги извадив слушалките. Течат песните: „Ágætis Byrjun“, „Glósóli“, „Hoppípolla“, „Gobbledigook“… Фестивал за сите сетила, со секоја песна ласицата се исцелува. Се поздравуваме и си одиме. Наредниот пат за триесет години повторно тука. Се чудам со што сум го заслужил подарокот од дедо Мето.
Дома сме, го гледам Ронин, очекувам да ми се обрати телепатски, но не може. И без тоа се разбираме. Веројатно некогаш сите сме се разбирале меѓу себе на еден јазик, ненасилно, сме си помагале, сме живееле во хармонија, било прекрасно, како што ми беше прекрасно и мене, наследникот, во тој еден час на едно тајно место во Македонија.
Љупчо Давчев
