Прашањето како да се реши израелско-палестинскиот конфликт е клучно геополитичко прашање уште од 1948 година и создавањето на државата Израел, што беше настан што резултира со голем број последователни конфликти меѓу Израелците и Палестинците. Одлуката на Обединетите нации во 1947 година да го подели поранешниот британски колонијален посед на Палестина на арапска (палестинска) и израелска (еврејска) држава темелно го потресе текот на историјата на Блискиот Исток и пошироко. Светата земја со главниот град Ерусалим е местото каде што се родени трите најголеми светски религии, јудаизмот, христијанството и исламот. Наместо да стане место на мир, толеранција и соживот на различните религии во 20 и 21 век, светата земја се претвори во сцена на крвави престрелки, на кои сме сведоци и деновиве во последната рунда израелско-палестински конфликти, кои се закануваат со војна од големи размери
Поради комбинација на специфични околности, земјата во која била пишувана Библијата, во последните седум децении е клучна кризна точка и место што многу набљудувачи го наведуваат како потенцијален извор за нова светска војна. Ниту една година не помина од 1948 година до денес, во која немаше повредени, загинати или повредени во помали или поголеми конфликти меѓу Израелците и Палестинците. Четири големи израелско-арапски војни се водеа во 1948-1949, 1956, 1967 и 1973 година, и Првата и Втората либанска војна во 1982 и 2006 година. Во речиси сите овие војни, Израелците победија, а Арапите претрпеа пораз. Повеќе од 100 илјади луѓе ги загубија животите. Со оглед на тоа што израелско-палестинскиот конфликт е активен повеќе од 70 години, различни експерти понудија различни решенија што конечно би ги помириле двата народа. Затоа не е потребно да се измислуваат нови политички решенија денес, кога веќе постојат многу, само прашање е колку мировните посредници и двете страни сакаат да ги разгледаат.
Планот на ОН за поделба на светата земја од 1947 г.
Според резолуцијата 181 (II) на Обединетите нации од 1947 година, територијата на светата земја била поделена на еврејска и арапска држава и Ерусалим под меѓународна управа. Планот на ОН ѝ ја додели на еврејската држава плодната источна Галилеја, крајбрежната рамнина, која се протега од Хаифа до Реховот и голем дел од пустината Негев, вклучувајќи го и јужниот град Ум Рашраш (модерен Еилат). Планот на ОН ѝ ги додели на арапската држава централниот и западниот дел на Галилеја со градот Акре, ридскиот регион Самарија и Јудеја, енклавата во Јафа и јужниот брег што се протега северно од Исдуд (сега Ашдод) и го опфаќа она што е сега Појасот Газа, со дел од пустината по должината на границата со Египет. Витлеем беше вклучен во меѓународната енклава Ерусалим со која требаше да управуваат ОН. Планот предвидуваше и економска унија меѓу двете држави и заштита на верските и малцинските права. Впрочем, 62 отсто од територијата на британскиот мандат на Палестина ѝ беа доделени на еврејската држава и покрај фактот што палестинското арапско население беше двојно повеќебројно од еврејското, па многумина го обвинија планот дека е проционистички. Планот за поделба на ОН беше прифатен од Еврејската агенција за Палестина и повеќето ционистички групи, кои го гледаа како отскочна штица за понатамошно територијално проширување.
Арапскиот висок комитет, Арапската лига и другите арапски лидери го отфрлија планот бидејќи го сметаа за политички неправеден, но и религиозно неприфатлив затоа што сметаат дека целата територија на Палестина е муслиманска земја во која не смее да се формира неверска еврејска држава. Иако планот на ОН не заживеа во реалноста, туку беше заменет со војни и крвави конфликти, тој има меѓународно правно значење и се наведува како почетна точка за сите преговори за уредување на светата земја. Во меѓувреме, бидејќи Израелците ги добиваа војните, а Палестинците губат, ситуацијата се промени во корист на Израел и на штета на Палестина.
Западен Брег
Сегашната ситуација на Западниот Брег беше договорена со договорите во Осло II во септември 1995 година. Овие договори го поделија Западниот Брег на три зони: А, Б и В. Во зоната А, палестинската управа има цивилна власт и безбедносни сили. Во зоната Б, палестинската самоуправа има граѓанска власт, додека безбедносната област е заеднички управувана од палестинските и израелските власти. Зоната Ц е зоната во која Израел има воена и безбедносна администрација. Зоната А првично имаше само 3 отсто од територијата на Западниот Брег, но со текот на времето таа се прошири на сегашните 18 отсто. На израелската армија и полиција не им е дозволен влез во таа област, ниту пак на израелските граѓани, а во неа се вклучени градовите Наблус, Џенин, Тулкарем, Калкилија, Рамала, Витлеем, Ерихон и 80 отсто од Хеброн. Таму нема израелски населби. Зоната Б опфаќа околу 22 отсто од Западниот Брег – 440 палестински села и околните области. И таму нема израелски населби. Зоната Ц опфаќа околу 61 отсто од Западниот Брег и е управувана од израелските власти на Јудеја и Самарија. Таму живеат околу 300.000 Палестинци и 400.000 израелски доселеници. Израелските власти се обврзаа според договорот Осло II дека областа Ц ќе биде „постепено префрлена во палестинска јурисдикција“ (со можност за размена на земјиште според конечниот договор), но таков трансфер не се случи. Областа е богата со природни ресурси. Палестинската управа е одговорна за медицинските и образовните услуги за Палестинците во областа Ц, но сè друго е контролирано од израелските власти.
(продолжува)
