Макрон веќе бара нов кандидат за премиер, кој би бил петти за помалку од две години, во очекување дека Франсоа Бајру ќе биде отстранет од функцијата в понеделник поради неговите непопуларни мерки за намалување на огромниот буџетски дефицит на земјата. Но дали нов кандидат за премиер избран од Макрон ќе може да наметне затегнување на буџетот за повеќе милијарди евра, кои ѝ се потребни на земјата за да избегне должничка криза? И дали нови предвремени избори ќе доведат до практично мнозинство? Ниту еден исход не изгледа веројатен. Дури и ако Макрон поднесе оставка, неговиот наследник речиси сигурно ќе се соочи со истите пречки
За оставката на претседателот Емануел Макрон сѐ погласно се дискутира поради парализата на францускиот политички систем, кој ја турна земјата во длабока општествена криза. Извесно е дека заминувањето на Макрон би претставувало голем потрес на европската политичка сцена, но постои силен сомнеж дека таквиот потег ќе ја реши кризата што ја блокира Петтата Република.
Во врска со ваквата сигнификантна политичка тенденција, анализира и европското издание на реномираниот портал „Политико“. Актуелната криза, според познавачите на состојбите во Франција, потсетува на мајските протести од 1968 година што ја доведоа земјата во застој и резултираа со длабоки социјални и политички промени.
Макрон со години се обидуваше да се наметне како лидер на ЕУ, станувајќи познат по своите нереални надворешнополитички амбиции, додека се трупаа проблемите дома. Но немаше успех. Франција ги загуби силните позиции и влијание на африканска почва, беше исфрлена од игра од страна на англосаксонскиот блок, во врска со формирањето на тројниот сојуз АУКУС (Австралија, Обединетото Кралство и САД) во Индопацифичкиот Регион, па дури и ги загуби потпишаните профитабилни договори за изградба на подморници за австралиска морнарица). А можеби најголемо фијаско, Макрон доживеа во обидите да посредува меѓу Москва и Киев за запирање на војната во Украина, што беше забележливо при неговото скорешно учество во мировните разговори во Вашингтон. Згора, Макрон се занимаваше и со бугарско-македонскиот спор промовирајќи рамка за надминување на бугарската блокада, именувана како „француски предлог“, што потоа стана главна матрица по која Брисел го мери евроинтегративниот напредок на Македонија.
Франција се соочува со грчко сценарио
Макрон веќе бара нов кандидат за премиер, кој би бил петти за помалку од две години, во очекување дека Франсоа Бајру ќе биде отстранет од функцијата в понеделник поради неговите непопуларни мерки за намалување на огромниот буџетски дефицит на земјата. Но дали нов кандидат за премиер избран од Макрон ќе може да наметне затегнување на буџетот за повеќе милијарди евра, што ѝ се потребни на земјата за да избегне должничка криза? И дали нови предвремени избори ќе доведат до практично мнозинство? Ниту еден исход не изгледа веројатен. Дури и ако Макрон поднесе оставка, неговиот наследник речиси сигурно ќе се соочи со истите пречки.
Речиси 70 години, институциите на Петтата Република опстојуваа, без разлика колку често народот излегуваше на улиците или колку долго штрајкуваше. Владите доаѓаа и си одеа, а претседателите, во најголема мера, траеја до крајот на нивните мандати, иако обично бележеа пад на популарноста. Системот опстојуваше.
Но денес законодавното тело е во ќор-сокак, разговорите за буџетот се замрзнуваат, а мрморењата за општествени немири стануваат сè погласни. Финансиските пазари се нестабилни, а самиот Бајру предупредува дека Париз се соочува со сценарио во грчки стил доколку не ги ограничи трошењата. Во таква ситуација, претседателот на десничарскиот Национален собир, Жордан Бардела, и лидерот на левицата Жан-Лук Меланшон, чии партии заедно сочинуваат една третина од местата во Националното собрание, отворено бараат претседателот да си замине.
Пошироката дискусија за неговото заминување повеќе не е невообичаена и сега вклучува реномирани политички коментатори и истакнати претставници од десниот центар.
– Го слушаме ова дури и од лица блиски до кампот на Макрон. Непријатноста е реална – рече Матие Галард, анкетар во „Ипсос“ – Франција.
Уништувањето на двопартиската традиција сега го прогонува Макрон
Се смета оти би било големо изненадување ако Макрон се откаже од функцијата, затоа што неговото предвремено заминување не би помогнало за решавање на хаосот (претседателските избори не се закажани до 2027 година). Анкетите покажуваат дека новите законодавни избори во наредните недели најверојатно ќе донесат уште еден парламент со неколку места повеќе за десничарскиот Национален собир на Марин Ле Пен.
– Политичарите погрешно веруваат во митот дека Французите избираат лидер, а потоа му даваат работно парламентарно мнозинство за да дејствува – истакна францускиот уставен експерт Бенжамин Морел.
Таа идеја, според Морел, беше уште една жртва на победата на Макрон во 2017 година како либерален уништувач, кој ја прекина двопартиската традиција на Франција. Политичките линии на расцеп што се појавија од урнатините, во суров пресврт на судбината, се вратија да го прогонуваат.
– Одеднаш, не знаете што се случува со вашата сопствена економија, со вашата сопствена влада – вели Ерик Чејни, поранешен главен економист на осигурителната фирма AXA, опишувајќи ја општествената криза во Франција.
Нема надминување на политичките поделби
Познат како своеглав политичар, Макрон честопати ја отфрлаше можноста за предвремено заминување. Четириесет и седумгодишниот центрист е доминантна и сè повеќе поларизирачка сила во француската политика во последните осум години, додека неговите ветувања да ја претвори земјата во „нација на почетници“ не се целосно исполнети.
Претседателот добро знае дека има малку знаци оти француските политичари се подготвени да ги остават настрана своите поделби и да ја решат буџетската неудобност за доброто на нацијата.
Што се однесува до отстранувањето на Макрон од функцијата, Франција е земја проткаена со револуционерна историја и ги разбира и привлечноста и стапиците од отстранувањето на владетелот на врвот на власта. Лесно е да се побара неговата глава, но мора да се биде подготвен за хаосот што доаѓа потоа, заклучува „Политико“. Р.С.
Германија би можела да ја услови финансиската помош за Франција
Германија би можела да поставува услови за финансиската помош од Европската централна банка што би била наменета за решавање на проблемите на Франција, нагласуваат повеќе видни експерти.
– Всушност, расположението во Франција може да се опише како апсолутна несоработка. Ќе продолжиме со продлабочување на дефицитот и ситуацијата ќе се влоши. Германија ќе почне да мисли дека Франција е сериозен проблем и дека Европската централна банка нема да може да ѝ помогне на француската влада да управува со својот долг – рече Гаспар Ганцер, поранешен советник на социјалистичкиот француски претседател Франсоа Оланд.
Германија, како што посочува Ерик Чејни, би можела да постави услови за каква било помош што ЕЦБ ѝ ја дава на Франција.
Но дури и ако Берлин може да го притисне францускиот политички естаблишмент, дали тоа ќе смени нешто? Ако протестите на „Жолтите елеци“ од 2018 и 2019 година, протестите за пензиите од 2023 година и сегашните повици за национално затворање се нешто што треба да се земе предвид, сè поскептичната и немирна јавност има мал интерес за трпење жртви и за штедење. Р.С.
