Енергетската криза предизвика големи економски проблеми во Европската Унија, што генерира висока инфлација и многу други проблеми во низа, и за деловните субјекти и за обичните граѓани, чија куповна моќ забрзано паѓа. Ваквата ситуација зазема загрижувачки размери, па сѐ повеќе граѓани на ЕУ се обидуваат да ги демонстрираат насобраните проблеми на улиците, во сѐ помасовните протести низ европските градови.
Граѓаните на ЕУ преку протестите ги проблематизираат мерките на Унијата за справување со енергетската криза
Најголемата криза ја зафати Германија, која е и економски и финансиски лидер на ЕУ. Не помалку ја зафати и Велика Британија, каде што за многу кратко време се сменија дури тројца премиери – што е случај без преседан во историјата на тоа земја.
Во мерките против Русија, низ протестите во ЕУ се предупредува дека „Европската Унија усвои низа мерки што сега излегува дека имаат многу опасен бумеранг-ефект“. Тие пред сѐ се однесуваат на енергетиката, преку забраната за увоз на руски јаглен од 1 август, напуштањето на увозот на руска нафта што пристигнува со танкери од 5 декември и нафтени деривати од 5 февруари, како и постепено намалување на увозот на рускиот гас како клучен енергент за добивање евтина електрична енергија. Сето ова само дополнително ја генерира енергетската криза, чиј почеток се случи летото минатата година (долго пред војната во Украина) преку забрзаниот раст на цените на бензинот на т.н. спот-пазар.
Земјите-членки на Г7, на самитот во Мадрид во јуни, одлучија да се обидат да воведат горна граница за руската нафта, а ЕУ одлучи да се обиде да ја тестира истата мерка за увоз на гас (точно, не само од Русија туку и од кој било доставувач надвор од ЕУ). Со овој предлог официјално излезе и Европската комисија, давајќи им го на разгледување на земјите-членки. И како што изгледа сега, сето тоа би можело да биде едно големо – ништо. За тоа сведочи и неодамнешната анализа на американската агенција „Блумберг“.
Ограничувањето на цената на увезениот природен гас испаѓа
дека не е добро средство за спречување на енергетската криза
Европската комисија сигнализираше дека не го гледа ограничувањето на цената на увезениот природен гас како најдобро средство за спречување на енергетската криза без преседан и наместо тоа предложи план што ќе ги рашири зголемените трошоци со текот на времето, пишува американскиот медиум.
– Европската комисија ја претстави својата анализа за можните активности за ограничување на цените на бензинот на состанокот со претставниците на националните влади во понеделникот во Брисел… Лидерите на блокот минатиот месец го повикаа извршното тело на ЕУ да оцени низа мерки, вклучувајќи и динамичен коридор за цените на трансакцијата на гас и да предложи законски мерки – пишува „Блумберг“.
Во текстот се потсетува дека земјите предводени од Италија, Полска, Белгија и од Грција силно се залагаат за ограничување на цената на гасот, што ги дестабилизира економиите и ја поттикнува инфлацијата додека регионот ја чека зимата со драстично намалени испораки од Русија.
– Комисијата, која се спротивстави на пазарната интервенција на почетокот на оваа година, се поклони на притисокот пред самитот на лидерите во октомври, предлагајќи пакет за итни случаи што ќе го отвори патот за регулатива за ограничување на скоковите на цените на холандскиот капацитет за трансфер на наслови (ТТФ), чиј индекс е главниот репер за цените на бензинот што се тргува на континентот – пишува понатаму во анализата.
– Пристапот напред-назад на комисијата може да го загрози брзиот договор меѓу владите за пакетот, кој исто така вклучува мерки за избегнување екстремна нестабилност во енергетските деривати и користење на споделената куповна моќ на ЕУ како потпора во преговорите со глобалните доставувачи на гас… ЕУ-министрите за енергетика треба да се сретнат и да се обидат да постигнат договор за предлогот на 24 ноември – наведува американската агенција.
Истовремено, се истакнува дека оцената на комисијата била критикувана од група земји што барале ограничување на цените на бензинот, додека Холандија и Германија ја поддржале нејзината анализа.
– Во прашање е иднината на економијата на ЕУ од 17 трилиони долари, за која енергетската криза се заканува дека ќе ја турне во рецесија бидејќи бизнисите и потрошувачите се борат со високите сметки за струја и гас. ЕУ се обидува да ги балансира барањата на повеќе од половина од нејзините 27 земји за ограничување на цените на гасот со потребата да се избегне поткопување на единствениот пазар или продлабочување на економските поделби меѓу земјите-членки – стои во заклучокот.
Од сето ова може да се согледа севкупната сложеност на ситуацијата што владее во рамките на Европската Унија и која предизвикува нови поделби меѓу членките. Дека ситуацијата по горенаведеното прашање е крајно сложена сведочи и неодамнешната вест од Норвешка, според која,таа земја, која инаку е голем извозник на гас и една од главните потпори во обидот за замена на рускиот гас, е и против ограничување на цените на тој извор на енергија. Најголемата норвешка енергетска компанија „Еквинор“ објави дека планираните ограничувања на цените нема да го решат основниот проблем на Европа со недостигот од природен гас оваа зима.
Норвешка не планира да биде ничиј спонзор и да спасува други на своја сметка. Извесна солидарност со Европската Унија во произлезените проблеми, Осло секако покажува на дело, но секако нема намера да се откаже од пазарните принципи во име на крајно ризични потези и политики на некои други.
Подготвил: Mарјан Велевски
