Кон збирката поезија на Бранко Цветкоски, „Од исто тесто“, Скопје, 2020 г.
Рецензија
Најновата книга поезија на Бранко Цветкоски, „Од исто тесто“, носи спрегнат, повеќеслоен, возбудливо рефлексивен наслов од чиј центар може да се извлечат нијанси и разгатки што упатуваат на позиција според која сѐ вкупно извира од една иста формула. Колку и да успеваат да се раздалечат составките на тоа несогледливо и таинствено СÈ, на какво и да е растојание до кое можат да стигнат во амбицијата за да се достигнат себеси, колку и да се засолнат во лушпата на посебност и да се потргнат во различност, станува јасно дека и границата помеѓу „овој и оној свет“ е само наша умисла, неотстранлива условност, слаб привид од утеха. Всушност, дали е воопшто нужно да стане збор за утеха, зашто се покажува дека тоа заедништво, таа сеопфатна поврзаност на сè што е одавде и оданде, не е никаква ускратеност или каква и да е пречка кон сопствено профилирање, туку широка порта што води кон мисловна просветленост дека „под исти прсти / се извива музиката на вечноста“, дека нема друга сушност, друго тесто, како што пее поетот.
Од вакво рефлексивно возвишие нашиот поет ни ја упатува својата лирска беседа, таа поетска пречистеност што неговите посветени читатели ја препознаваат како суштинско својство на неговите претходни лирски зборници од кои најпребирливите критичари, толкувачи на поетската уметност и антологичари издвојуваа и коментираа одделни неодминливи наслови. Ако се послужиме со еден слој од многузначниот наслов, би рекле дека од исто тесто од кое беа обликувани претходните лирски книги на поетот, сега се составени и најновите песни на Цветкоски. Читателот овде не треба бргу да го напушти прологот, оние неколку збити стихови, кои се клопчето од кое потоа ќе се размотаат раскошните песни фрески, свечени карти со свето питие што канат на голем лирски собир, на рефлексивна расправа каде што влогот е единствен, но и довербата во рангот на дискусијата (певот) е условот за да се прифати повикот, предлогот за разговор за такви нешта, на таков начин. Имено, во тие неколку лирски интонирани, речиси напрегнати стихови, се отвора внатрешен бескрај за да можат не само да се приберат туку комотно да се распоредат поими планети: животот, смртта, светот, вечноста.
Во најновите песни на Цветкоски една бескрајна благост ги обвиткува сите појавности, сите нешта, овде се слави радоста од севкупноста, тука нема намисла, идеја за растојание, за издвојување, за пукнатина. Ваквата благост, ваквиот благослов на заедништвото како света ведрина, дури и ведрина на непостоењето, ги проткајува сите стихови…
Како и императорот Хадријан, јунакот на една негова песна така и нашиот поет се чувствува одговорен за убавината на светот, но исто така и за убавината во светот, што се доказ неговите најнови, убави песни, збити, густи, а сепак внатре во тој омеѓен простор разиграни, распеани, многуговорливи, со гест, со насетка, со пантомима, со алузија, најповеќе пак со восхитувачки, незаборавни слики.
Можно е, конечно, овие најнови песни на Бранко Цветкоски уште долго, со високоотчетен критичарски јазик да се коментираат, да се толкуваат, да им се загледуваме во насетувањата, во питијските двојни текови, да им се вслушуваме во ехото, но тактичноста нè предупредува да не им пречиме на сите што влегуваат или се враќаат од текстот, од овие лирски беседи во кои пее дури и хоризонтот, кои се во дослух со сложените филозофски системи, па затоа едноставно восхитот и оцената да ги искажеме преку парафраза на еден стих, благодарни за ефикасниот заем на кој ништо не треба да му се додаде или одземе:
Ух, какви песни!
Санде Стојчевски
