Секој што некогаш слушнал за филмскиот и театарски режисер Мајк Ли знае дека тој не е човек што е посветен на ентузијазам. Гледајќи ги неговите најпознати филмови, како на пример „Голи“, „Вера Дрејк“, „Лаги и вистини“, „Наредна година“ и многу други, забележуваме дека тој воопшто не се обидува да ѝ се наметне на филмската публика. Неговите дела се мрачни, полни со филозофска поезија, а во неговите тешки дејства преовладуваат меланхолија и депресија. Начинот на кој Ли ги искажува своите чувства, стравови и мисли, преточени во форма на филм, го прави еден од најоригиналните режисери во модерното кино
Рецензија на филмот „Тешки вистини“ на режисерот Мајк Ли
Филмот „Тешки вистини“ на режисерот Мајк Ли беше еден од филмовите за кои многу малку се зборуваше минатата година. Овој филм исто така го избегнаа и големите номинации, како што се оние за „оскар“ или за „глобус“. Освен двете номинации за „бафта“ (за извонреден британски филм на годината и за најдобра главна женска улога за Мариен Жан-Баптист), „Тешки вистини“ не успеа да победи речиси на ниеден поголем филмски фестивал.
Која е причината за тоа и дали овој филм на прочуениот британски режисер е навистина толку лош?
Одговорот лежи во тематиката и тежина на делото што го обработува Мајк Ли.
Секој што некогаш го слушнал за филмскиот и театарски режисер Мајк Ли знае дека тој не е човек што е посветен на ентузијазам. Во неговата долга и богата кариера, која трае повеќе од половина век, тој има седум номинации за „оскар“, канска „златна палма“ (за „Тајни и лаги“) и „златен лав“ во Венеција (за „Вера Дрејк“). Ли не е многу голем љубител на ништо поврзано со филмската индустрија и многу ретко можете да го забележите на големи настани. Гледајќи ги неговите најпознати филмови, како на пример „Голи“, „Вера Дрејк“, „Лаги и вистини“, „Наредна година“ и многу други, забележуваме дека тој воопшто не се обидува да ѝ се наметне на филмската публика. Неговите дела се мрачни, полни со филозофска поезија, а во неговите тешки дејства преовладуваат меланхолија и депресија. Начинот на кој Ли ги искажува своите чувства, стравови и мисли, преточени во форма на филм, го прави еден од најоригиналните режисери во модерното кино.
Британскиот режисер има карактеристичен начин на работа, кој го засилува и го зголемува придонесот на неговата екипа. Неговите филмови се родени како резултат на продолжен процес на работилници и проби. Дијалозите се реални; ликовите се целосно соживеани; приказните се израснати од плодната соработка помеѓу режисерот и изведувачите. Овој начин на работа има добри и лоши страни во неговиот последен филм, но она што е непобитно е дека методот на Ли помогна да се родат некои висцерално моќни изведби низ годините, од кои последната е номинирана за „бафта“, за Маријана Жан-Батист во централната улога на домаќинката Панси.
Таа е личност што е многу тешко некој да ја засака. Опсесивно горда, агорафобична, хипохондрична… Светот во кој живее Панси е полн со горки поплаки буквално за сѐ и сешто. Нејзиното опипливо незадоволство се шири како зараза, контаминирајќи го просторот околу неа и валкајќи ги сите нејзини интеракции.
Банални ситуации како на пример купување во супермаркет или преглед кај нејзиниот стоматолог се исклучително тешко и нервозно искуство за неа, но уште повеќе за тие околу неа. Нејзиниот бес и агресивност достигнуваат ненормални и загрижувачки граници. Панси е најнемилосрдниот лик во филмовите на Мајк Ли по разбеснетата машина за омраза, Џони (Дејвид Тјулис) во легендарниот филм „Голи“ од 1993 година. Но, за разлика од Џони, кој напаѓа од место на перципирана супериорност, Панси главно се измачува себеси од сопствениот терор. Панси е ранета кротка животинка, која разбеснето рика од зад решетките наречени живот. Стравот е кафез, а Панси не може да се ослободи од него. Нејзините барикади се непремостливи дури и за нејзиниот син Мосес (Тавејн Берет), сопруг Кертли (Дејвид Вебер), сестра Шантел (Мишел Остин)…
Контрастот помеѓу животите на двете сестри не може да биде поостар. Самохраната мајка Шантел, која поседува просперитетен фризерски бизнис, има дом полн со смеа и љубов на нејзините две ќерки. Куќата на Панси е недопрен „бастион“ во кој се заробени нејзините најблиски.
Маријана Жан-Батист, коѕвездата на „Тајни и лаги“ од 1996 година, еден од најомилените филмови на Ли, блескаво се враќа во светот на овој режисер. Филмовите на Ли, и покрај неговата тежина, сепак се уникатно и невообичаено доживување. Панси не е првиот лик во киното на Ли што има гледна точка дека тие постојано се принудени да критикуваат.
Но зошто Панси е толку лута? Кому? Најтажно од сѐ е што таа едноставно нема одговор на тие прашања. Нејзината лутина, бес и страв се производ на стравовите што ги живее во постпандемискиот период. Но тоа не е експлицитно нагласено во овој филм.
„Тешки вистини“, филм што случајно или не, но сигурно многу несреќно според филмската страница „Имдб“, е сместен во категоријата комедија/драма, всушност тоа е и главниот проблем на овој филм. Очекувањата што гледачот ги има од него се сосема спротивни од тоа што Ли го прикажува во неговото последно дело. Наместо комични моменти, во овој филм гледачот ќе се соочи со длабока тага, тешки емоции и комплицирани ситуации.
„Тешки вистини“ е филм што е исклучително добар, речиси одличен, но тешко дека би можеле да му го препорачате некому. Тој на моменти е крајно непријатен за гледање и повеќето гледачи би го почувствувале како предизвик. Начинот на кој главната актерка (Мариен Жан-Баптист) ја интерпретира главната улога е и повеќе од реален, што кај гледачот предизвикува дополнителна фрустрација.
Она што можеби уште повеќе го отежнува гледањето на „Тешки вистини“ е тоа што, според стандардите на конвенционалната нарација, не се случува ништо „мелодраматично тажно“. Ова е едноставно парче од животот на едно исклучително несреќно семејство.
Болката што ја прикажува филмот не е предизвикана од никаков конкретен инцидент. Тоа е општа реакција на искуството од животот во светот. Повеќето од нас го почувствувале овој негативен одговор на животот во одреден момент, а многумина од нас познавале луѓе, како главните ликови во овој филм, кои направиле избори што се плашат да ги променат, а кои ги држеле во постојана состојба на мизерија. Затоа овој филм е толку добар и вистинит, но и болно реален.
„Тешки вистини“ и покрај тоа што во суштината е мрачна приказна, сепак има многу моменти на лукавост и разиграност. Единствениот проблем што го има овој филм е тоа што темпото за жал се одолжува многу често. Бидејќи овде нема вистински значаен заплет, покрај тоа што следи средовечна жена што се бори ментално и егзистенцијално, филмот се чувствува како парче од животот; сцените се развиваат без речиси некаква промена од времето кога првпат го започнуваме филмот до неговото завршување. Тоа е дополнето со густиот дијалог и споредните приказни, кои на крајот навистина не се дополнуваат, иако споредните ликови се исто така одлични. И покрај тоа што многу добро ги препознава своите проблеми, Панси можеби никогаш нема да се подобри и работите веројатно секогаш ќе изгледаат исто.
Генерално гледано, „Тешки вистини“ е одличен филм. Станува збор за реална потресна приказна, која може да биде дел од сечие секојдневие, со централна изведба на моќта, неочекувано и несериозно хумористична и пренасочувачка, и дава веродостоен портрет на справување со ментална болест предизвикана од траума. Неговиот непоколеблив портрет на депресијата и анксиозноста, претставени преку извонредните изведби е доволен. Ова е филм ќе остане во вас, поттикнувајќи тешки разговори и оставајќи ве длабоко трогнати.
