Знамето е ветрот на историјата што нѐ поттикнува да се чувствуваме како наследници на минатото и ковачи на иднината
Што е тоа со знамето што со милениуми ги движи луѓето, ги става во посебна емотивна состојба и ги прави подготвени да дадат сѐ од себе или дури и да загинат за заедницата? Дали е тоа само „парче обоена ткаенина“ или носи некое подлабоко симболично значење?
Во текот на нашите животи се среќаваме со многубројни знамиња, од оние што претставуваат земја до оние што означуваат спортски клуб, универзитет, здружение или друга заедница. Навистина, тешко е да се замисли човечкото општество без знаме. На олимписките игри и другите спортски натпревари знамето често се издвојува како главен мотив на натпреварувачите, а носењето на знамето на сопствената земја се смета за една од најголемите награди за спортистите.
Ако погледнеме во историјата, ќе го најдеме практично на секој вреден запис и на секој значаен настан. Така, на самиот почеток на древниот индиски еп „Махабхарата“ се појавува народот Сакја, предводен од Хануман, кој носи црвен транспарент на кој со златни букви е напишано „Нема ништо над вистината“. Египетските анали зборуваат за знамиња што се веат високо на столбовите над ѕидовите на нивните храмови. Историските книги ни кажуваат дека војните порано завршувале штом едната страна ќе го украдела знамето на другата, таква е неговата секогаш присутна вредност.
Знамето често има практична употреба, како што е случајот со сигнализацијата на море или во сообраќајот. Но примарната функција на знамето е симболична. Вексилологијата, дисциплината што ги проучува историјата на знамињата и нивната симболика, ни кажува дека знамињата се длабок израз на заедницата што ја претставуваат.
За да ја откриеме вредноста на знамето, треба да го допреме концептот на симболи. За Карл Густав Јунг, симболот не е обичен знак или амблем, туку слика што најсоодветно може да ја означи нејасно почувствуваната природа на духот. Јунг понатаму објаснува: Симболот не крие или не објаснува ништо, тој укажува надвор од себе на значење што сè уште е подалеку, незамисливо, нејасно насетено, кое не може да го изрази ниту еден збор од јазикот на кој зборуваме.
Човекот отсекогаш користел симболи за да им припише значење на различни аспекти од својот живот, со цел да најде врска помеѓу она што е надворешно (материјално) и она што е скриено длабоко во него (духовно). Така, симболите отсекогаш имале иста цел – да го поттикнат човекот да открие одговори на важни прашања за смислата на животот, за неговите најдлабоки аспирации и за квалитетот на животот. Важна детерминанта на симболите е тоа што тие му се откриваат секому во однос на неговото ниво на свест, а човекот го менува својот став кон нив преку еволуцијата на свеста.
Вредноста на знамето лежи токму во неговиот невидлив аспект – во идеите што ги содржи. Симболизира нешто скриено, но заедничко за сите членови и учесници.
Материјалната основа на знамето е ткаенината прикажана на јарболот, а неговата симболика е испишана со хералдички знаци – грбови. Сè што е на знамето е симбол: неговите бои, форма, поединечни елементи и самото тоа како целина. Боите на знамето говорат за одреден аспект важен за заедницата и неопходно е да се знае нивната симболика за да се дешифрира пораката. И модерната и традиционалната психологија учат дека боите имаат значително влијание врз личноста и неговите реакции, а исто така влијаат на секојдневното однесување и расположение. Тие можат да ги дадат важноста и длабочината на одреден елемент со кој се поврзани и да помогнат да се открие некоја скриена порака. Понекогаш една боја е доволна за да се опише ситуација, без изговорен збор, на пример бело знаме за време на војна може да спаси нечиј живот.
Следниот елемент што го прави знамето толку посебно и важно е неговото веење. Елементот воздух го придвижува знамето, правејќи го да се вее и да се движи пред очите на гледачот. Тоа танцува со ветрот претставувајќи живот што постојано се движи. Со истата гордост со која дозволува да го носи ветрот, знамето ги прима капките дожд и плисокот на брановите.
Важноста на знамето лежи токму во вредностите што ги претставува и народот што го претставува, поради што често се сметало за свето низ историјата. Без разлика дали јарболот е закачен за основа или го држи човечка рака, знамето се потпира на земја и се издига високо над луѓето, изложувајќи се и на сонце и на дожд, поттикнувајќи го човекот да го стори истото тоа и да остане силен и непоколеблив. Летајќи и спротивставувајќи се на условите во кои се наоѓа, знамето им покажува на луѓето идеал кон кој можат да се стремат и да го претставуваат со своите животи.
И токму затоа секогаш го носи со гордост, дури и во посебни пригоди. Претставувањето на знамето отсекогаш било прашање на чест, исто како и претставувањето на која било вредност во сопствениот живот. Отсекогаш имало луѓе што се подготвени да носат знамиња, исто како што секогаш имало луѓе што се подготвени да живеат со одредени човечки вредности и да покажат со пример зошто вреди да се живее. Соодветно на тоа, во европската традиција наидуваме на епитафот што ја пренесува следнава порака: Ако не можете да го носите почесното знаме, забодете го во земја; ние – вашите дедовци – ќе го носиме“.
