Русија и Кина се обидуваат да ги искористат разликите на Запад за да го трансформираат светскиот поредок, пишува „Индиан експрес“. Нивната цел е да ѝ се стави крај на хегемонијата на Европа и САД. Сепак, обидите за поделба на Западот само го зајакнаа неговото единство, смета авторот на статијата
Планот на Русија и Кинa:
Додека Русија и Кина продолжуваат да го зајакнуваат своето стратегиско партнерство, тие се надеваат дека нивните обиди да ги искористат поделбите на Западот ќе им помогнат да го трансформираат светскиот поредок. Руско-кинескиот сон за изградба на постзападен глобален поредок одекнува во многу делови од светот, вклучувајќи го и Њу Делхи. Сепак, индиската стратегиска заедница не треба премногу да се залажува: навистина има поделени линии на Запад, но тие се далеку од фатални.
Ова не е првпат Москва и Пекинг да разговараат за прашањето за радикално преструктурирање на светскиот поредок. Историјата на меѓународниот комунизам во 20 век бележи обиди да се изгради постзападен поредок. Но тие соништа не се остварија бидејќи Русија и Кина се скараа и поединечно постигнаа компромис со Западот.
Дали овој пат работите би можеле да испаднат поинаку? Збогувајќи се со Владимир Путин во Москва во март, Си Џинпинг се осврна на „промената што се случува еднаш во векот“ што ја најавуваат двајцата лидери. Москва и Пекинг се убедени дека со комбинирање на нивната воена/нуклеарна моќ и огромните природни ресурси на Русија и растечката економска тежина на Кина, можат да го принудат Западот да заземе одбранбен став. Тие, исто така, се обложуваат дека, со оглед на геополитичката координација на нивните политики во Европа и Азија, Русија и Кина можат засекогаш да остават зад себе 400-годишна хегемонија. Успехот на оваа стратегија зависи од тоа колку ефикасно оската Москва – Пекинг ги искористува пукнатините во Америка и поделбите меѓу САД и Европа.
Неодамна, двајцата главни претенденти за републиканските претседателски избори – поранешниот претседател Доналд Трамп и гувернерот на Флорида Рон де Сантис – отворено се спротивставија на неограничената воена помош на Вашингтон за Украина. Она што американските лидери го кажуваат во нивните кампањи, а потоа и во Белата куќа, ретко се совпаѓа. Администрацијата на Трамп беше таа што за првпат по распадот на Советскиот Сојуз ја нарече Русија една од најсериозните закани за Соединетите Американски Држави, а на Де Сантис му требаше многу малку време да ги повлече своите критики за американската политика кон Украина. Во обидот да ја следат бучната дебата во САД, многумина лесно забораваат дека постои стратегиско јадро – длабоката држава, ако сакате – чија задача е да развива и да спроведува долгорочна политика.
Додека Москва сега е фокусирана на политичките поделби во Америка, Пекинг се обидува да ја искористи својата преговарачка моќ за да ја поткопа стратегијата на Вашингтон. На крајот на краиштата, Кина е втора по големина економија во светот и има силни врски на економска меѓузависност со Соединетите Американски Држави. Додека Пекинг зазема цврст став кон администрацијата на Бајден, тој исто така се обидува да ги натера Волстрит и американската индустрија да се вратат во Кина за повторно да заработат пари таму. Минатата недела на Форумот во Боао за Азија – наречен „кинески Давос“ – новиот премиер Ли Кианг пред голема публика извршни директори, вклучувајќи го и Тим Кук на „Епл“, вети дека дополнително ќе ја отвори кинеската економија. Фактот дека големи сегменти од американскиот капитал сакаат да се вратат на „старите добри времиња“ во односите со Пекинг е несомнено. Сепак, политичкиот Вашингтон веќе го напушти „нормалниот бизнис“ со Кина.
А што е со одвојувањето на Америка и Европа? Последната верзија на руската доктрина за надворешна политика, објавена минатата недела, ги нарече Соединетите Американски Држави „главен инспиратор, организатор и извршител на агресивната антируска политика на колективниот Запад“. Путин често ја критикува Европа за откажување од стратегиската автономија, но акциите на Русија во Украина се тие што го туркаат континентот назад под заштита на САД. Кина има еднакво страсна љубов за „стратегиската автономија“ на Европа (како и очигледен ентузијазам за политиката на „неврзување“ на Њу Делхи).
Пекинг се надеваше дека парадата на европските лидери во Кина оваа недела ќе му овозможи да ги подели Брисел и Вашингтон. Минатата недела шпанскиот премиер Педро Санчез учествуваше на Форумот во Боао за Азија. Францускиот претседател Емануел Макрон и претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лејен, заедно ја посетија Кина оваа недела. Сега европско-кинеската интеракција се врти околу две прашања. Европа сака Си да изврши притисок врз Путин да му стави крај на конфликтот во Украина. Пекинг би сакал Европа да се дистанцира од Соединетите Американски Држави во однос на нејзината политика кон Кина. Малку е веројатно дека страните ќе можат да постигнат значителни договори за овие две точки, но тие го доживуваат овој дипломатски танц како многу вредна практика. Европа не е подготвена да ја прифати иницијативата предложена од Кина за мирно решавање на конфликтот во Украина. Како што изјави минатиот петок шефот на дипломатијата на ЕУ, Жозеп Борел, Пекинг не може да биде посредник во конфликтот во Украина бидејќи „не разликува агресор од жртва“.
Сепак, Европа се убеди дека Си е единствениот лидер способен да го турка Путин кон мир. Целосно е нејасно дали е во состојба да ја постигне оваа цел. Но желбата да се задржи Европа со надеж е еден од големите фактори што ги поттикнуваат дипломатските напори на Си за Украина. На прв поглед, Европа има вистински поттик да води политика кон Кина што ќе се разликува од САД. Бидејќи украинскиот конфликт ја принуди да ги прекине трговските врски со Русија, Европа не сака да го изгуби пристапот до огромниот кинески пазар како резултат на продлабочувањето на јазот меѓу Пекинг и Вашингтон. Впрочем, во 2022 година, вкупната трговија меѓу овие два економски гиганта се приближи до 850 милијарди долари.
Фон дер Лејен минатата недела рече дека Европа не сака да се „одвои“ од Кина бидејќи споделуваат длабоки економски односи. Сепак, таа додаде дека Европа треба да ги „отстрани ризиците“ во нејзините комерцијални врски со Пекинг. Односите меѓу ЕУ и Кина станаа „повоздржани и покомплексни“ бидејќи Пекинг станува „репресивен дома и агресивен во странство“, рече таа. Фон дер Лејен наведе неколку чекори што би можеле да се преземат за да се постигне оваа цел: да се направи Европа поконкурентна, да се намали зависноста од Кина за критични минерали, поблиска контрола на странските инвестиции во Кина, подобар надзор на извозот на чувствителна технологија и поблиска соработка со истомислениците. Амбасадорот на Пекинг во ЕУ, Фу Конг, го критикуваше настапот на Фон дер Лејен, велејќи дека е полна со „искривувања“ и ја обвини дека се обидува да ги задоволи „јастребите“ во Европа и во САД.
Можеби Пекинг се надева дека поединечните земји на ЕУ можат да се концентрираат на нивните деловни интереси во односите со Кина. Макрон, кој се залагаше за „стратегиската автономија“ на Европа од Соединетите Американски Држави, оваа недела е во Кина со голема деловна делегација. Тој ќе зборува за трговија, но веројатно нема да се откаже од ставот на Европа за Украина.
Оваа нова дипломатска игра меѓу Европа и Кина ќе им го привлече вниманието на другите сили, вклучувајќи ја и Индија. Реалистите во Њу Делхи укажуваат на многуте разлики меѓу САД и Европа, но нагласуваат дека стратегиското единство на Западот се одржува уште од Втората светска војна. Њу Делхи разбира дека Русија и Кина претставуваат егзистенцијални предизвици за западната доминација – воени, економски, политички и идеолошки. Но Њу Делхи гледа дека овие прекумерни напори на Русија и Кина го зајакнаа единството на Западот, наместо да ги поделат Европа и САД.
