Кина ја има најзачуваната мумија во светот
Кога се зборува за зачувување на телото и за мумиите, луѓето низ светот прво помислуваат на Египет и мумифицираните тела на фараоните. Но малкумина знаат дека најдобро зачуваните тела во светот всушност потекнуваат од Кина. Дамата од Даи, позната како џиновска мумија, е мумија стара 2.100 години од западната династија Хан и најдобро зачуваниот антички човек што некогаш бил пронајден. Ова неверојатно ниво на зачувување ги збуни и воодушеви научниците низ светот.
Во 1971 година, во екот на градежни активности во близината на градот Чангша, работници открија огромна гробница од времето на династијата Хан. Тие пронајдоа внатре над 1.000 совршено зачувани артефакти, заедно со гробница на Ксин Зуа, сопругата на Ли Кан, владетел на царскиот феуд Хан Даи.
Ископувањето на три гробници од западната династија Хан во јужната кинеска провинција Хунан донесе некои од најголемите археолошки откритија во земјата. Меѓу членовите на семејството што се закопани таму се Ли Канг, маркизот од Даи, неговата сопруга Ксин Зуи, сега позната како Дамата од Даи, и маж на возраст од триесет години, за кого се верува дека е син на парот или брат на Ли.
Богатото и моќно семејство водело раскошен живот, кој сакало да го одржи и во задгробниот живот. Заедно со нив се пронајдени и изобилство исклучителни предмети, како лак, везена свила и музички инструменти. Во гробниците биле пронајдени повеќе од 3.000 предмети.
Ксин Зуи, Дамата од Даи, починала помеѓу 178 и 145 пр. н.е., кога имала околу 50 години. Предметите во нејзиниот гроб укажуваат на жена од богатство и важност, но вниманието на археолозите не го привлекуваат скапоцените добра и фините ткаенини, туку исклучително добро зачуваната состојба на нејзините останки.
И покрај фактот дека таа била закопана пред повеќе од два милениума, нејзината кожа сè уште била влажна и еластична, нејзините зглобови сè уште флексибилни, секоја карактеристика недопрена, до нејзините трепки и влакната од ноздрата, а крвта сè уште во нејзините вени. Кога ја извадиле од гробницата, кислородот веднаш го направил своето, така што денешната состојба не соодветствува со онаа во која е пронајдено телото.
Меѓутоа, кога хирурзите од Медицинскиот институт во провинцијата Хунан ја извршиле обдукцијата, тие биле зачудени кога открија дека телото е во иста состојба како онаа на луѓето што починале неодамна.
Аутопсијата покажала дека сите нејзини органи сè уште се недопрени, дури и до пулмоналниот вагус (нерв), кој е тенок како влакно. Во нејзините вени биле пронајдени згрутчување на крвта и докази за коронарен срцев удар, како и голем број други заболувања и болести, како што се дијабетес, висок крвен притисок, висок холестерол, заболување на црниот дроб и камења во жолчката. Дамата од Даи починала од срцев удар, најверојатно предизвикан од дебелина, недостиг од вежбање и прејадување. Таа боледувала и од внатрешни паразити и имала камења во жолчката. Покрај тоа, се верува дека таа претрпела силна болка од споен диск на ‘рбетниот столб.
При преглед на нејзините органи, патолозите пронајдоа 138 несварени семки од диња во нејзиниот хранопровод, желудник и црева. На семките од диња им треба околу еден час за да се сварат, па научниците успеале да утврдат дека таа починала набрзо откако изела неколку дињи.
Археолозите и патолозите не ги утврдиле сите фактори зад нејзината состојба на зачувување, но имаат неколку индиции. Дамата од Даи е пронајдена во херметички затворена гробница 12 метри под земја, затворена во четири слоја ковчези. На подот имало дебел слој почва. Нејзиното тело било завиткано во 20 слоја свила и била пронајдена во 80 литри непозната течност, која била малку кисела со малку магнезиум во неа. Слоевите ковчези биле поставени во преграда во средината на гробниот свод во форма на инка. Околу ковчегот имало пет тони јаглен, што ја апсорбира влагата. Врвот бил запечатен со дополнителна глина.
Ниту една супстанција од кој било вид не можела да влезе или излезе од запечатената гробница. Бактериите што предизвикуваат распаѓање, заробени внатре, брзо би умреле од недостиг од кислород. Деструктивните подземни води не можеле да навлезат низ цврстите бариери. Резултатот од таквата вредна напорна работа со која се запечатила и заштитила покојната Дама од Даи бил студена, многу влажна и речиси стерилна средина.
Археолозите ја пронајдоа погребната комора на Дамата од Даи со повеќе од 1.000 скапоцени работи – фини ткаенини, комплетна гардероба од повеќе од 100 свилени облеки, 182 парчиња лак и 162 фигурини што претставуваат дрвени фигурини, голема армија од слуги што би ја опслужувале во задгробниот живот. Богатството пронајдено во гробницата откри свет во кој богатите и моќните очекуваа да живеат вечно.
Збирка чинии, послужавници, вазни и тоалети биле дел од богатството, нивната длабока црна и црвена обвивка речиси совршена како и дента кога била погребана.
Дамата од Даи исто така беше погребана со огромно количество храна и добра кујна, сместени во триесет бамбусови ковчези и неколку десетици керамички садови, вклучувајќи: пченица, леќа, корени од лотос, јагоди, круши, урми, сливи, јајца, свинско месо, дивеч, говедско месо, јагнешко, зајак, патка, пилешко и месо од гуска, фазан, грлица, врапче, риба и був. Обичните луѓе од тој период не јаделе ништо од тоа. Нивната исхрана била основна и се состоела од пченица, просо, јачмен и соја.
Досега, научниците не беа во можност да ги повторат условите за погребување на Дамата од Даи користејќи современи методи, ниту го открија изворот на мистериозната течност пронајдена во гробницата. Всушност, други гробници со слично зачувани тела беа пронајдени во близината на Дамата, но секојпат се чинеше дека течноста има различни својства. Што и да правеле древните погребници, тие успеале да создадат вечна кинеска мумија, Дамата од Даи, која сега се наоѓа во провинцискиот музеј „Хунан“.
Посетителите од целиот свет се собираат за да ја видат прекрасната глетка на добро зачуваното тело на Дамата од Даи и интригантните парчиња од кинеската историја што таа ги остави зад себе.
