Реагираме премалку или предоцна бидејќи сме парализирани од едногласноста при донесувањето одлуки, рече поранешниот белгиски премиер, кој тврди дека правото на вето и уцената станале „стандардна практика во ЕУ“
Нема проширување на Европската Унија без укинување на едногласноста во одлучувањето
Во однос на европските институционални реформи, европратениците велат дека ЕУ треба да се реформира за да дејствува поефективно, вклучувајќи и во нејзините процедури за донесување одлуки, и да се оддалечи од едногласноста! Европратениците нагласуваат дека употребата на механизми за флексибилност, како што се клаузули за мостови, пред подлабока реформа во контекст на можна ревизија на договорите на ЕУ, не треба да ги спречи конструктивните дискусии за ревизија на договорите. Пресметката на праговите за гласање со квалификувано мнозинство треба исто така да се преиспита за да се подобри рамнотежата помеѓу поголемите и помалите држави и да се постават повисоки прагови за најважните одлуки
Пет претставници на либералите, обичните, социјалистите, зелените и левицата, четворица Германци и еден Холанѓанец се автори на извештајот што предлага измени на европските договори, меѓу другото за укинување на едногласноста во одлучувањето, зајакнување на законодавните овластувања на Европскиот парламент и да се формира унија за енергија и одбрана. Извештајот беше прифатен во февруари со 291 глас за и 274 против.
– Од Договорот од Лисабон, светот драматично се промени – рече либералот Ги Верхофштад еден ден претходно во расправата за извештајот на пленарната седница во Стразбур, предупредувајќи дека оваа ЕУ не е подготвена за „брутален свет“ или за проширување.
– Реагираме премалку или предоцна бидејќи сме парализирани од едногласноста при донесувањето одлуки – рече поранешниот белгиски премиер, кој тврди дека правото на вето и уцената станале „стандардна практика во ЕУ“.
Европскиот совет одлучува едногласно, а Советот на Европската Унија го користи овој принцип при донесување одлуки за голем број „чувствителни“ прашања како што се надворешната и безбедносната политика, финансиите, дел од одредбите во правосудството и внатрешните работи, членството во ЕУ и др.
Во рамките на Европската Унија, во тек се дискусии за тоа дали едногласноста треба да се замени со квалификувано мнозинство за да се забрза донесувањето одлуки во Алијансата, но на тоа се противат голем број земји.
Верхофштад и неговите колеги предлагаат создавање „засилено“ квалификувано мнозинство во кое одлуките ќе ги носат две третини од членовите што претставуваат повеќе од 50 отсто од населението. Либералот тврди дека тоа „драматично ќе го подобри“ статусот на „помалите или средните земји членки“. Тој нагласи дека тоа „не создава европска супердржава“ и рече дека без оваа реформа „ЕУ не може да се прошири“.
Социјалистот Габриеле Бишоф рече дека реформите и проширувањето се „две страни на иста паричка“ и дека едната не може да постои без другата.
– Затоа е важно да ги разбереме импликациите од тоа. Не може да има 35 членови што можат да стават вето, ние мора да бидеме поефикасни – рече Германецот.
Претставникот на Зелените, Даниел Фројнд, го наведе унгарскиот премиер Виктор Орбан како пример за „една личност поради која е блокирана целата Европска Унија“.
– Тоа не е само недемократски туку и безбедносен проблем – рече тој.
Комесарот на Комисијата за меѓуинституционални односи и администрација, Марош Шефчовиќ, во дискусијата рече дека светските кризи ги покажале ограничувањата на сегашната законска рамка.
– Следниот голем приоритет пред нас е проширувањето. Тоа може да биде катализатор за промени. Проширувајќи ја нашата унија, можеме и да ја продлабочиме – заклучи тој.
Свен Симон од Европската народна партија рече дека прашањето не е избор меѓу федерализмот и националните држави, туку начин ЕУ да стане пофокусирана и способна да дејствува.
– Мора да постигнеме одбранбен синдикат за да можеме да се браниме, што денес не е случај – рече граѓанинот, нагласувајќи ја потребата од енергетска соработка. Европа мора да ги заштити своите граници, што е невозможно без договор за миграциската политика, која постојано е блокирана со вето.
– Потребна ни е и Европска комисија што е избрана на избори и може да биде изгласана надвор од власта – рече Симон.
Тој им рече на „загрижените колеги“ дека ова е „прв чекор на долг пат“, бидејќи за секоја реформа на договорот е потребно одобрение од сите членки.
Дали тоа значи дека со други зборови и патот на голготата на Македонија до полноправно членство во ЕУ ќе биде уште многу долг? Се надевам дека грешам во моите прогнози, но искуството во над триесетгодишното следење на европските институции не ми оставаат простор за надеж – единствено ако ЕУ покаже политичка волја за наше брзо примање, како што направи на пример за Бугарија.
Следуваат и европски избори на кои крајната десница, отворено против проширувањето, ќе добие уште повеќе места во Европскиот парламент, барем од Франција од редовите на националниот собир. А не треба да се заборави дека кога сите земји ќе го дадат зеленото светло за прием на Македонија, сега Северна за членство во ЕУ, тогаш Французите ќе гласаат на референдум за нашето членство. Т.Г.
Проширувањето на ЕУ „не смее да биде изговор за укинување на правото на вето“
Хрватскиот европратеник Тонино Пицула (Социјалсити и Демократи) во средата за време на дебатата на пленарната седница рече дека „не треба да има политички одложувања за членство откако земјата кандидат ќе ги исполни сите потребни критериуми“, но затоа, напоменува, потребните реформи мора да се спроведуваат паралелно во рамките на ЕУ. Тој нагласи дека членството во Европската Унија претставува повеќе од мостови и патишта и дека акцентот треба да се стави на почитување на владеењето на правото.
Хрватскиот европратеник Томислав Сокол (ХДЗ/ЕНП) го критикуваше извештајот на пленарната седница. Сокол смета дека проширувањето на ЕУ „не смее да биде изговор за укинување на правото на вето на земјите членки во Советот“.
– Според правилата на меѓународното право, за пристапување на нови држави секогаш ќе биде потребна ратификација од сите постојни членки. Тогаш, каква смисла има да се отфрлат поединечните земји членки при отворањето и затворањето на преговорите, кога на крајот на денот тие земји повторно ќе треба едногласно да се согласат за проширувањето и да го ратификуваат пристапниот договор? Сосема е јасно дека укинувањето на правото на вето и воведувањето надгласување ќе ги негира фундаменталните димензии на националниот суверенитет, ќе ги зголеми поделбите во Европската Унија и ќе го загрози самиот нејзин опстанок – рече Сокол. На ова се противат и хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ и претседателот Зоран Милановиќ.
Милановиќ: Вознемирувачки е што во Европската Унија се разговара за укинување на едногласноста
Самиот факт што меѓу државите од Европската Унија се разговара за укинувањето на едногласноста во донесувањето на некои нејзини одлуки е „вознемирувачки“, изјави претседателот Зоран Милановиќ на есенскиот самит на ЕУ во Порто.
Претседателот го издвои прашањето за укинување на едногласноста во Европската Унија, тема за која се разговараше во рамките на Алијансата во последните години, од разговорот на претседателот, каде што ништо не беше „заклучено“.
Милановиќ рече дека кој и да го прифати тој предлог во име на Хрватска, кој доаѓа „секако од Германија и Франција“, „ќе изврши велепредавство“.
Тој нагласи дека многу земји размислуваат за ова, дека само овој факт е „вознемирувачки“ и дека „мнозинството не може да му наметнува одлуки на малцинството“.
Советот на Европската Унија и Европскиот совет исклучиво едногласно одлучуваат за голем број „чувствителни“ прашања, како што се надворешната и безбедносната политика, финансиите, некои одредби во судството и внатрешните работи, членството во ЕУ и други.
Можеби Милановиќ е во право, но барем кај нас „малцинството владее со мнозинството“. Но да се вратиме на нашата приказна, Македонија поради ветата на малите држави Грција и Бугарија, а и од една голема – Франција со изговорот – прво реформи на ЕУ а потоа проширување, се најде многу далеку зад Хрватска над патот кон ЕУ, иако Македонија стана членка на Советот на Европа пред Хрватска!
