Функцијата на воннаставните активности денес е забележливо запоставена и се создава можност за појава на несакани асоцијални појави кај учениците. Во таа насока, препорачувам секое училиште да биде со широко отворени врати за вклучување на музикотерапијата во воннаставните активности, а тоа ќе придонесе за пројавување сакани ефекти и резултати и за надминување на агресивното и насилно однесување, што е и препорака од светскиот извештај за насилство и здравје на УНИЦЕФ и СЗО
Од мој агол: проф. д-р Томислав Таневски, музикотерапевт
Дали некогаш ви се случило додека ја извршувате вашата секојдневна работа, звукот на некоја песна да ве врати во некој значаен период од вашиот живот? Веројатно некогаш преку музиката сте се чувствувале помирно, посигурно, или среќно, а понекогаш и тажно? Сигурен сум дека секој од нас може да ја потврди моќта на музиката во неговиот живот.
Што е музикотерапија?
Има повеќе дефиниции за тоа што е музикотерапија, јас би ги издвоил следните:
музикотерапијата е интерперсонален процес во кој терапевтот ги користи музиката и сите нејзини аспекти за да им помогне на пациентите да го подобрат, обноват или да го одржат здравјето. Според друга, алтернативна дефиниција, музикотерапијата е систематски процес на интервенција, каде што терапевтот му помага на детето да го промовира здравјето, користејќи музички искуства и односи што се развиваат преку нив како динамични сили на промена.
Дали музикотерапијата едноставно се состои од музика што се користи терапевтски? Како што покажуваат дефинициите, музикотерапијата е многу посложена. Не треба да се меша со „музичка медицина“ – што се користат како музички интервенции испорачани од медицински или здравствени работници.
Најчесто се прашуваме како функционира музикотерапијата?
Има тврдења дека постојат пет фактори што придонесуваат за ефектите од музикотерапијата.
Првиот аспект е сосредоточување на вниманието. Музиката ни го привлекува вниманието и нè одвлекува од стимули што можат да доведат до негативни мисли (како што се грижи, болка, анксиозност и слично). Ова исто така може да ги објасни ефектите на анксиозноста и намалувањето на болката од слушањето музика за време на медицинските процедури.
Вториот начин на кој функционира музикотерапијата е преку стимулирање на емоциите. Истражувањата покажаа дека музиката може да ја регулира активноста на мозочните региони што се вклучени во иницирањето, генерирањето, одржувањето, завршувањето и стимулирање на емоциите.
Музиката исто така го модулира и сознанието. Таа е поврзана со мемориските процеси (вклучувајќи ги кодирањето, складирањето и декодирањето на музичките информации и настани поврзани со музичките искуства).
Музичката терапија исто така дејствува преку модулирање на однесувањето и учењето. Музиката предизвикува и условува однесувања како што се моделите на движење вклучени во одење, зборување и стекнување навики за аудиовизуелно учење.
Музиката исто така влијае на комуникацијата. Всушност, таа е средство за комуникација. Затоа, музиката може да игра значајна улога во односите, како што се алудира во дефиницијата за музикотерапија, а тоа може да се објасни на следниот начин:
• Музичката интеракција во музикотерапијата, особено музичката импровизација, служи како невербален и предвербален јазик.
• Тоа им овозможува на луѓето што се вербални да добијат пристап до предвербални искуства.
• Исто така, тоа им дава шанса на невербалните (со аутистичен спектар) луѓе да комуницираат со другите без зборови.
• Тоа им овозможува на сите луѓе да комуницираат на поемотивен начин, ориентиран кон односи, отколку што може да се потпира на вербален јазик.
Интеракцијата исто така се одвива со слушање музика преку процес што генерално вклучува избор на музика што има значење за личноста, како што е музиката што одразува прашање со кое личноста е моментално окупирана.
Секогаш кога е можно, поединците се охрабруваат да размислуваат за личните прашања што се однесуваат на музиката или асоцијациите што ги носи музиката. За индивидуи што имаат вербални способности, друг важен дел од музикотерапијата е вербално да размислуваат за музичките процеси.
Геретсегер и неговите колеги (2014 г.) открија дека во однос на социјалната интеракција во контекст на терапијата, музикотерапијата е поврзана со подобрувања во невербалните комуникациски вештини, вештините за вербална комуникација, иницирачкото однесување и социјалниот емоционален реципроцитет на лицата со АСД (нарушување на аутистичен спектар).
Кои се техниките на музикотерапија?
Постојат различни техники на музикотерапија, а тоа се:
• Слушање музика во живо или снимена
• Учење техники за релаксација со помош на музика, како што се прогресивна мускулна релаксација или длабоко дишење
• Пеење познати песни со жива или снимена придружба
• Свирење на инструменти, како што се рачни перкусии
• Импровизирање музика на гласовни инструменти
• Пишување текстови на песна
• Пишување музика за нови песни
• Учење да свирите инструмент, како пијано или гитара
• Создавање уметност со музика
• Танцување или движење на музика во живо или снимена
• Пишување кореографија за музика
• Дискутирање за нечија емоционална реакција или значење поврзано со одредена песна или импровизација
Кои се најдобрите инструменти за употреба во музикотерапијата и работата со деца?
Првиот од нив е џембе или рачен тапан. Со оглед на тоа што овој сингл тапан нема централна мелодиска компонента, детето е слободно во своето изразување и да се поврзе со музичките ритми без страв дека ќе свири „погрешна нота“. Употребата на мал барабан исто така ја олеснува врската помеѓу терапевтот и детето, дозволувајќи им да бидат во непосредна близина.Тие можат да свират заедно во исто време, што можеби не е можно со пијано или гитара.
Гитарата е генерално врвниот инструмент што го користат музикотерапевтите. Повторно, гитарата може да се користи во непосредна близина на детето. Музикотерапевтот исто така може да одржува мелодична или хармонична контрола додека му дозволува на детето да свири. Гитарата може да помогне да се одржи контролата во групно опкружување, но исто така може да биде смирувачка и релаксирачка.
Лично сметам дека пијаното (или синтисајзерот) е веројатно инструментот на избор кога се работи со големи групи. Бидејќи звукот на гитарата може да се „удави“ од други инструменти што ги свират децата, пијаното може да биде постабилно и да ја држи заднината. Меѓутоа, музикотерапевтот треба да внимава на очигледната физичка бариера меѓу него и детето и, ако е можно, да го остави детето да седне до пијаното или синтисајзерот. Кога работите со деца, за почеток е најдобро да се користат Орфовите перкусиони инструменти.
Можам да забележам дека функцијата на воннаставните активности во денешно време е забележливо запоставена и се создава можност за појава на несакани асоцијални појави кај учениците. Во таа насока, препорачувам секое училиште да биде со широко отворени врати за вклучување на музикотерапијата во воннаставните активности,а тоа ќе придонесе за пројавување на саканите ефекти и резултати и за надминување на агресивното и насилно однесување, што е и препорака од светскиот извештај за насилство и здравје на УНИЦЕФ и СЗО.
