Веројатно најстариот мраз на светот, 1,2 милион години, е ископан од длабочините на Антарктикот
Работејќи на температури од -35 Целзиусови степени, тим научници извлекоа цилиндар или јадро од мраз долг 2,8 километри – подолг од осум Ајфелови кули открај-докрај. Внатре во мразот лебдат древни воздушни меури за кои научниците се надеваат дека ќе помогнат да се реши трајната мистерија за климатската историја на нашата планета.
Европските научници работеа четири лета на Антарктикот, натпреварувајќи се со седум нации кој прв ќе стигне до карпата под замрзнатиот континент, пишува Би-би-си.
Најголемата мистерија во историјата на климата
Нивната работа може да помогне да се открие една од најголемите мистерии во климатската историја на нашата планета – што се случило пред 900.000-1,2 милион години кога глацијалните циклуси биле нарушени и некои истражувачи велат дека нашите предци биле блиску до истребување.
– Тоа е неверојатно достигнување. Во рацете имате парче мраз старо милион години. Понекогаш гледате слоеви пепел што доаѓаат од вулкански ерупции. Внатре гледате ситни меурчиња, некои воздушни меури што нашите предци ги дишеле пред милион години – вели професорот Карло Барбанте од Универзитетот „Ка Фоскари“ во Венеција, кој го координираше истражувањето.
Тимот беше предводен од Италијанскиот институт за поларни науки и вклучуваше 10 европски нации. Тој мораше да ги пренесе опремата за дупчење, лабораториите и кампот на 40 километри со снежна санка од најблиската истражувачка база. Местото за дупчење се наоѓа на антарктичкото плато на истокот од континентот, на надморска височина од речиси 3.000 м.
Ледените јадра се клучни за разбирањето на научниците за тоа како нашата клима се менува. Тие доловуваат воздушни меури и честички што откриваат нивоа на емисии на стакленички гасови и температурни варијации, кои им помагаат на научниците да откријат како климатските услови се менувале со текот на времето.
Податоците од други ледени јадра, вклучувајќи го и она наречено Епика, им помогнаа на научниците да заклучат дека сегашниот пораст на температурата е поврзан со емисиите на стакленички гасови предизвикани од човечкото согорување фосилни горива. Но научниците сакаа да одат подалеку во минатото. Сега со овој проект тие добија потенцијално уште 400.000 години историја.
– Има многу минато во нашата иднина. Гледаме во минатото за подобро да разбереме како функционира климата и како можеме да ја проектираме во иднината – вели проф. Барбанте.
Дали постои врска помеѓу истребувањето и климата
Тимот успеал да дупчи уште подлабоко од очекуваното според податоците од радарот, според д-р Роберт Мулвејни, научник за јадрото на мразот во Британското антарктичко истражување.
– Јадрото полека се извлекуваше од ледената покривка со помош на машини за дупчење, а научниците внимателно го исчистија мразот. Сега се сече на парчиња од еден метар за транспорт на -50 Целзиусови степени од Антарктикот со брод – вели тој.
Деловите на крајот ќе пристигнат во замрзнувачите на голем број европски институции, вклучувајќи го и Британското антарктичко истражување во Кембриџ, каде што научниците ќе ја започнат својата анализа. Експертите сакаат да разберат што се случило во периодот пред 900.000-1,2 милион години, наречен транзиција од средниот плеистоцен. Во тоа време, должината на циклусот помеѓу студениот глацијален циклус и топлиот меѓуглацијален се промени од 41.000 години на 100.000 години. Но научниците никогаш не разбраа зошто. Ова е истиот период кога, според некои теории, предците на денешниот човек за малку ќе изумреле, можеби паѓајќи на околу 1.000 единки.
Научниците не знаат дали постои врска помеѓу ова речиси истребување и климата, објаснува професорот Барбанте, но тоа покажува дека ова е необичен период што е важен подобро да се разбере.
– Секој може да претпостави што ќе најде, но тоа несомнено ќе го зголеми нашиот прозорец кон минатото на нашата планета – изјави Џоери Рогељ од „Империјалниот колеџ“ во Лондон.
