Деновиве беше декласифицирана Годишната процена на заканите за 2024 година на американската разузнавачка заедница. Во неа, меѓу другото, е посветен еден дел на состојбите на Западен Балкан: „Западен Балкан веројатно ќе се соочи со зголемен ризик од локализирано меѓуетничко насилство во текот на 2024 година“. Тоа беше повод да направиме разговор со нашиот долгогодишен соработник и врвен аналитичар Сем Вакнин. Тој со задоволство ја прифати поканата и специјално за „Нова Македонија“ подготви кратка анализа на Годишната процена, при што даде свое мислење за овој најнов документ што ја третира безбедносната ситуација во поширокиот регион, кој ја опфаќа и Македонија
Повод: Годишната процена на американската разузнавачка заедница за заканите за 2024 година за Западен Балкан
Во публикуваниот документ Годишна процена на заканите за 2024 година на американската разузнавачка заедница, меѓу другото, еден дел е посветен на состојбите на Западен Балкан со констатација дека „Западен Балкан веројатно ќе се соочи со зголемен ризик од локализирано меѓуетничко насилство во текот на 2024 година“.
Во процената е напишано дека „националистичките лидери најверојатно ќе ја влошат тензијата заради нивната политичка предност, а надворешните актери ќе ги зајакнат и искористат етничките разлики за да го зголемат или заштитат нивното регионално влијание или да спречат поголема балканска интеграција во ЕУ или евроатлантските институции“.
Понатаму стои констатацијата дека судирите меѓу српските националисти и косовските власти доведоа до смртни случаи и повреди, вклучувајќи и повреди на мировниците на НАТО во 2023 година.
Водачот на босанските Срби, Милорад Додик, презеде провокативни чекори за неутрализирање на меѓународниот надзор во Босна и обезбедување де факто отцепување на неговата Република Српска. Неговата акција би можела да ги поттикне лидерите на бошњачкото (босанско муслиманско) население да го зајакнат сопствениот капацитет за да ги заштитат своите интереси и евентуално да доведат до насилни конфликти, кои би можеле да ги совладаат мировните сили.
Вакнин: Двете прогнози за Западен Балкан во најдобар случај се слично сомнителни
Во врска со Годишниот извештај, се обративме до аналитичарот Сем Вакнин, да даде свое мислење за овој најнов документ што ја третира безбедносната ситуација во поширокиот регион, кој ја опфаќа и Македонија. Вакнин со задоволство ја прифати поканата и специјално за „Нова Македонија“ подготви кратка анализа на Годишната процена.
– Годишните процени уживаат лоша репутација меѓу професионалците од разузнавањето низ светот. Тие се сметаат за нешто повеќе од глорифицирана компилација на новински исечоци. Нивните автори имаат тенденција безумно да ги екстраполираат тековните настани линеарно во иднината. Следствено, тие ретко ги добиваат своите предвидувања во право. Единствените две специфични прогнози во сегашното издание во најдобар случај се слично сомнителни. Во Косово многу поверојатен долгорочен исход е етничкото чистење на домородните Срби од страна на владата на Курти, со намигнување и кимање од страна на анти-Вучиќ, антируските западни сили. Настрана повремените престрелки со српските паравоени сили, Косово незапирливо се претвора во етнички хомогена, широко дипломатски признаена држава, цврсто усогласена со Западот во неговите прокси војни со Русија.
Натаму, што се однесува на Додик, тој е правило, а не исклучок.
Хрватите во Босна и Херцеговина се заканија дека ќе се отцепат во 2022 година. Таквата граница е насочена кон извлекување отстапки од ЕУ и од другите конституанти на оваа вештачка политика. Тоа не е вистинска политичка платформа. Тоа е покер блеф. Она што е потребно е синоптичен поглед од птичја перспектива: тензиите изобилуваат во сите геополитички раседни линии: Тајван, Украина, Израел, Балканот, Јужна и Централна Америка.
Забрзаниот пад на САД создаде јаз во моќта и регионални актери како Кина, Русија и Иран брзаат да го исполнат празното место.
Новите сојузи се надредени на историски непријателства. Тоа е период на бурна глобална транзиција и Западен Балкан не е исклучок. П.Р.
