КОЛУМНИСТКАТА НА ПАРИСКИ „ЛЕ МОНД“, СИЛВИ КАУФМАН, СЕ ОСВРНУВА НА КРИТИКИТЕ НА АМЕРИКАНСКИОТ ПРЕТСЕДАТЕЛ ЗА ЕВРОПСКИТЕ ЛИДЕРИ
- Офанзивата на Трамп, започната уште во февруари од потпретседателот Џ.Д. Венс во неговите говори во Париз, а потоа и во Минхен, претставува двоен предизвик за Европа – едниот безбедносен, а другиот идеолошки. Вториот е најопасниот, пишува Кауфман за „Ле монд“
Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп се позиционира како заштитник на „западната цивилизација“ и сака да ја распадне Европската Унија. Европските демократи се тие што треба да ја оспорат оваа улога и да ја водат оваа битка, тврди Силви Кауфман, колумнистка на „Ле монд“.
Два збора, кои неодамна влегоа во трансатлантскиот речник, ја сумираат дилемата со која се соочуваат Европејците со отворено непријателски расположен американски претседател: „предавство“ и „конвергенција“. Европејците се чувствуваат предадени од САД, нивниот сојузник во изминатите осумдесет години, но не сакаат да дозволат разликите да доведат до целосен прекин на врските. Во однос на прашањето за Украина, Париз тврди дека е потребно повторно да се „ангажира“ со нив. Да се обиде да ја врати предноста секојпат кога Кремљ ќе добие предност над американските преговарачи.
Зборот „предавство“ не се користи јавно. Елисејската палата дури и негираше дека го употребил Емануел Макрон кога германското списание „Шпигел“ го објави транскриптот од телефонските разговори одржани на 1 декември меѓу украинскиот претседател Володимир Зеленски и неговите европски колеги, откривајќи ја длабочината на недовербата што вторите ја чувствуваат кон тимот на Трамп. Според „Шпигел“, францускиот претседател го предупредил Зеленски за ризикот од предавство од страна на Американците по прашањето за териториите што ги бара Русија. Всушност, Европејците се предадени, во Берлин не би биле изненадени ако Американците стојат зад ова протекување на информации.
Ова го поставува тонот од Националната безбедносна стратегија на САД, која повикува на „отпор“ кон „корекција на моментната траекторија на Европа“. Во вторникот, Доналд Трамп ја истакна поентата, ако воопшто беше потребно, остро критикувајќи ги „падот“ на Европа и „слабоста“ на нејзините лидери во интервју за американскиот медиум „Политико“.
Офанзивата на Трамп, започната уште во февруари од потпретседателот Џ. Д. Венс во неговите говори во Париз, а потоа и во Минхен, претставува двоен предизвик за Европа – едниот безбедносен, а другиот идеолошки. Вториот е најопасниот.
Во однос на безбедноста, Европејците одамна знаат, иако се преправаат дека ја игнорираат, дека мора да се грижат за сопствената одбрана. Стратегијата за национална безбедност на САД не споменува повлекување од НАТО, таа е полна со референци за „сојузниците“ на САД низ целиот свет и за важноста на сојузите, доколку тие им служат на интересите на Вашингтон.
– Европа останува стратешки и културно витална за Соединетите Американски Држави – се наведува во неа, иако е сведена на крајот од документот, зафаќајќи само три од дваесет и деветте страници.
Вазалниот однос е јасен, но може да ги смири оние што се плашат дека ќе бидат оставени сами да се соочат со Русија прекуноќ. „Опстанокот на Украина како одржлива држава“ се споменува дека е во интерес на Соединетите Американски Држави. На крајот на краиштата, Вашингтон продолжува да ја снабдува со оружје на Украина – под услов Европа да плати.
Глорификација на националната држава
„Културната“ димензија на американската офанзива против Европа е истражена подетално. Исчезна ритуалистичкиот трансатлантски жаргон за споделените вредности, кој сè уште ја красеше првата стратегија за национална безбедност на претседателот Трамп во 2017 година – „ние сме обврзани со нашата заедничка посветеност на принципите на демократијата, индивидуалните слободи и владеењето на правото“. Сепак, документот од годинава оценува дека „газењето на основните демократски принципи“, имиграцијата, „регулаторното задушување“ и „цензурата“ водат до тоа Европа да се движи право кон „цивилизациски колапс“. Европа мора да се спаси.
Зошто овој идеолошки предизвик е поопасен, се запрашува „Ле монд“ и дава одговор: бидејќи Трамп сака да се потпре на силите за кои верува дека ги има во рамките на европските држави – „патриотските“ партии што Брисел наводно се обидува да ги „елиминира“. Овие партии случајно се спротивставуваат на европската интеграција. Ова е и целта на администрацијата на Трамп, која, во својот документ, ја величи „националната држава“ и го испраќа мултилатерализмот во кантата за ѓубре на историјата. Европската Унија (ЕУ) мора да се укине, вели Илон Маск, откако беше казнет од Европската комисија со 120 милиони евра. На 6 декември, на социјалната мрежа Икс, заменик-државниот секретар, Кристофер Ландау, ја обвини ЕУ дека извршила „цивилизациско самоубиство“ преку своите политики и отворено се сомневаше дека „големите нации на Европа се нивни партнери во заштитата на западната цивилизација што им ја оставиле во наследство“.
Оваа референца за „западната цивилизација“ и нејзината европска лулка е интересна. Врз основа на што Америка би била нејзин чувар? Во книга објавена во јули, „Западот: Историја на една идеја“ („Принстон универзити прес“), историчарот Јоргос Варуксакис го припишува потеклото на концептот „Запад“ како ентитет исполнет со вредности на филозофот од 19 век Огист Конт, што е далеку од географската и геополитичката дефиниција на Западот за време на Студената војна.
– Европа е срцето на Западот, Соединетите Американски Држави се негов израсток. Можеби ќе видиме поинаква верзија на Западот, со Европа во неговиот центар, како што било случај низ историјата. Америка ќе се врати порано или подоцна – рече Варуксакис во интервју за „Гардијан“ во септември.
Во Рига, на 8 декември, претседателот на Летонија, Едгарс Ринкевич, кој дванаесет години беше министер за надворешни работи, за „Ле монд“ изјави дека верува оти „сè уште постои шанса, наместо целосен колапс на меѓународниот поредок, да можеме да влијаеме на неговата трансформација“.
– Ние, Европа? Ние… западната цивилизација. Европа, Канада, Обединетото Кралство… И исто така, верувам, Соединетите Американски Држави, Западот… се оние што се засновани на клучните принципи на просветителството: демократија, владеење на правото – кажа Ринкевич, додавајќи „пред да се жалиме за американската стратегија за национална безбедност, ние Европејците треба да ги решиме сопствените проблеми. Американската администрација многу јасно ги дефинира правилата на играта. Од нас зависи како ќе ги дефинираме нашите“.
Т.Г.
