Меѓу купот приоритети што се наведени во програмата на шведското претседателство со Унијата нема ниту збор за проширувањето и интеграцијата на земјите од Балканот, вклучувајќи ја и Македонија. Од друга страна, од Македонија се очекува токму идната година да направи нови болни отстапки и преседани и да го смени Уставот во име на некаква евроинтеграција, која во ЕУ не се ни споменува
ОД 1 ЈАНУАРИ 2023 ШВЕДСКА ГО ПРЕЗЕМА КОРМИЛОТО НА ЕУ
Од 1 јануари 2023 година Шведска го презема претседателството со Советот на ЕУ. Бриселскиот медиум „Политико“ ја објави програмата, односно водичот за политиката на шведското претседателство со ЕУ, почнувајќи со оцената дека „политичкото мени на Шведска веќе стенка со некои џвакани (па дури и невкусни) ставки – но Комисијата продолжува да додава повеќе во својата чинија“.
– До овој момент во петгодишниот изборен циклус на ЕУ, огромно мнозинство нови предлози за политики веќе пристигнаа од извршната власт на ЕУ и веќе се на своето законодавно патување. Но бидејќи Шведска го презема ротирачкото претседателство на Советот во услови кога останува уште една и пол година до следните европски избори, тоа не е случај – пишува „Политико“.
Со оглед на тоа што огромен опсег на официјални попустливи политики беше преземен прво од периодот на ковидот, а потоа и од војната во Украина, законодавниот распоред изгледа сериозно поддржан, со некои големи политички пакети што допрва треба да се појават од Берлејмонт. За да имаат каква било надеж дека ќе ги донесат преостанатите досиеја пред изборите во 2024 година, Швеѓаните ќе мора да поминат или да ризикуваат да остават неверојатно голем куп недовршени работи за Шпанија и Белгија.
Како и сите претседателства, и Шведска ветува дека ќе биде чесен посредник, кој се справува без страв или пристрасност со прашањата што се поставуваат. Но, како и сите претседателства, тие имаат свои приоритети, но и досиеја што би сакале да ги изгубат во „високата трева“. Присуството на екстремно десничарските шведски демократи во новата коалициска влада, исто така, ќе има влијание врз начинот на кој тие ѝ пристапуваат на нивната управна улога во Советот.
Познавачите на процесите на управување со Европската Унија направиле список на приоритетни политики за кои се претпоставува дека Шведска како претседавач ќе постигне напредок. На врвот на приоритетите е поддршката за Украина, а потоа следуваат: реформа на политиката за азил на Унијата, поврзување на земјите на ЕУ, превозот, автомобилите, трговијата, фармацевтската индустрија, онлајн безбедноста, слободата на медиумите, шумите, зелената економија, земјоделството, синџирите на снабдување, брегзит, вештачката интелигенција, енергијата, чиповите, здравата храна, фискалните правила, буџетот на ЕУ…
Додека Шведска се подготвува да ги преземе уздите во Советот на ЕУ, едно геополитичко прашање треба да доминира во нејзиниот шестмесечен мандат на чело на Унијата. Војната во Украина ќе продолжи да биде заднината на донесувањето одлуки на ЕУ за сè, од надворешната и безбедносната политика до енергетиката и земјоделството.
– Руската агресија против Украина ќе биде на врвот на нашата агенда на претседателството. Подготвени сме да придонесеме колку што е можно повеќе за политичка, финансиска, воена и хуманитарна поддршка за Украина колку што е потребно – изјави во ноември шведскиот министер за надворешни работи Тобијас Билстром за „Фајненшел тајмс“.
Иако, технички, Европската служба за надворешни работи и нејзиниот раководител Жозеп Борел ја имаат водечката улога во прашањата за надворешната политика – претседавајќи со најважните совети за надворешни работи, шведското претседателство сепак ќе игра клучна улога. Шведска особено ќе има задача да склучи договор за какви било идни пакети на санкции против Русија (Европската комисија потврди дека подготовките за деветтиот пакет санкции се во тек). Секој понатамошен чекор во енергетските мерки, како што се контролите на цените или заедничките набавки на енергија, исто така ќе го тестира единството на Советот.
Со продлабочувањето на економската болка од војната, ќе биде потешко да се постигнат договори. Полска и Балтикот се залагаат за посилен одговор на руската агресија во Украина, како што се построги санкции и поголема воена помош. Но земјите на запад и југ од блокот ќе сакаат да се погрижат сите нови мерки да не влијаат премногу на нивните интереси. Имајќи предвид дека одлуките за мерките како што се санкции и финансиска помош имаат потреба од едногласност, Шведска се соочува со тешка задача во обезбедувањето договор – особено ако Унгарија продолжи да игра блокирачка улога. Исто така, важно прашање за следење ќе биде вториот состанок на Европската политичка заедница, кој е планирано да се одржи во април во Молдавија, каде што прашањето за проширувањето и амбициите за пристап на Украина ќе се вратат во прв план.
Со оглед на тоа што е во прашање, ќе има силен поттик да се покаже единство. Сепак, ѓаволот ќе биде во деталите, а клучното прашање е до каде ќе се намалат новите мерки, вклучувајќи ги и санкциите, за да се најде консензус.
Очигледно интересот за политиката на проширување на Унијата на шведското претседателство со ЕУ е насочен најмногу на обезбедување услови за побрз пристап на Украина. Затоа се очекува особено внимание да се посвети на организацијата на вториот состанок на Европската политичка заедница (проект и идеја на францускиот претседател Макрон), што некако дава сигнали дека на Шведска како претседавач со ЕУ не ѝ е приоритет проширувањето со земјите од Западен Балкан, па ниту предизвиците што ја очекуваат Македонија (уставните измени) за да започне ефективно процесот на евроинтеграциите со отворање на поглавјата и кластерите во преговорите за полноправно членство. Ј.П.
